Εκατόν δεκαπέντε ποιήματα μικρής έκτασης και εβδομήντα οκτώ φωτογραφίες διά χειρός της ίδιας της ποιήτριας, η οποία είναι και ερασιτέχνης φωτογράφος, περιλαμβάνει η πρώτη ποιητική της συλλογή «stanza». Με αφορμή τη βράβευσή της με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το 2021, η Μαρία Καντ λέει πως τη γοητεύει και την προκαλεί η ιδέα και η χρήση μιας γλώσσας ιδιόλεκτης.
– Τα ποιήματα της συλλογής «stanza» συνθέτουν μια δική σας προσωπογραφία; Δεδομένου ότι κάθε έργο ή δημιούργημα φέρει εκ των πραγμάτων το στίγμα του δημιουργού του, τείνω να απαντήσω καταφατικά. Το ερώτημα, εντούτοις, εμπεριέχει αρκετά υποερωτήματα, η απάντηση στα οποία δύναται να συντελέσει στην περαιτέρω διαμόρφωση της όποιας κατάφασης: Προσωπογραφία φιλοτεχνημένη από ποιον; Αυτοπροσωπογραφία ή πρόσληψη αυτού που την παρατηρεί και στο βλέμμα του οποίου εκτίθεται; Αυτός που την παρατηρεί προσλαμβάνει αυτό που είναι (και τι είναι αυτό;) ή αυτό που περνάει από τον δικό του ψυχισμό – εν προκειμένω από τη δική του ανάγνωση;
– Χρειάζεται ένα δυνατό συναίσθημα ή μια εμπειρία για να γράψετε ένα ποίημα; Ένα δυνατό συναίσθημα, βιωμένο ή μη, συνιστά πηγή έκφρασης ή και βατήρα για κάθε μορφή τέχνης, επομένως και για τη συγγραφή ενός ποιήματος. Σε αυτή την περίπτωση το συναίσθημα φιλτράρει, μορφοποιεί ή και ρηγματώνει τις λέξεις, ή και αντίστροφα.
– Ποια στοιχεία συνδέουν τα ποιήματα της συγκεκριμένης συλλογής; Η «stanza» είναι χωρισμένη σε επτά διακριτές ενότητες με τίτλους κλιμακούμενης εσωτερικής έντασης, εννοιολογικής συνάντησης και συνομιλίας: Ευθαρσώς, Περιπαθώς, Και εμπύρετα, (Υπ)ακούει το σώμα, Εν αγνοία και γνώση, Και άλλα οξύαιχμα, Ιστορίες του Δ.Χ.. Οι εν λόγω ενότητες αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο με ισχυρό συνδετικό κρίκο τις στιγμές επί χάρτου, τάπητος και ιστορίας, τη συνακόλουθη σκηνοθεσία, σκηνογραφία και εικονοποίηση και, βεβαίως, τη γλώσσα. Ναι, η γραφή μου είναι σε μεγάλο βαθμό (και) γλωσσοκεντρική, ναι, με γοητεύει και με προκαλεί η ιδέα και η χρήση μιας γλώσσας ιδιόλεκτης τόσο ως σημαίνον όσο και ως σημαινόμενον.
– Γράφετε αυθόρμητα ή οι στίχοι σας προκύπτουν έπειτα από επεξεργασία; Στο γραφείο μου έχω πάντα ένα μολύβι και μια γομολάστιχα.
– Μέσα από τα 115 ποιήματα της συλλογής επιδιώκετε να συνομιλήσετε με σύγχρονους ποιητές; Σαφέστατα οφείλω πολλά στους μεγάλους των ελληνικών, και όχι μόνο, γραμμάτων, σύγχρονων και προγενέστερων, στα κείμενα των οποίων εντρύφησα και μαθήτευσα. Σαφέστατα σε αρκετά ποιήματά μου συνευρίσκομαι και συνομιλώ με αυτούς είτε εμφανώς είτε κεκαλυμμένα, πάντα, όμως, με νέο ένδυμα, τοποχρόνο, ερμηνευτικό υπόστρωμα και ερμηνευτικές αμυχές: Καβάφης, Σεφέρης, Εμπειρίκος, Σινόπουλος, Γιάννης Κοντός, Κική Δημουλά, Μαρία Λαϊνά, Γιώργος Χειμωνάς, Κάφκα, Λόρκα, Μπόρχες, Πόε, κ.ά., ή/και δικοί τους εμβληματικοί ήρωες και τοπωνύμια (Γουαδαλκιβίρ, Κόρντοβα) νοηματοδοτούν και νοηματοδοτούνται μέσα από ένα διευρυμένο κάτοπτρο.
– Οι 78 φωτογραφίες που συνοδεύουν τα ποιήματα έγιναν ειδικά για τη συλλογή αυτή; Όχι ακριβώς. Αρκετές από αυτές προϋπήρχαν. Να σημειώσω ότι στη «stanza» λόγος και εικόνα συνυπάρχουν αυτόνομα. Πρόθεσή μου δεν ήταν η αξιοποίηση των φωτογραφιών μου ως εικαστικό πάτημα, βοήθημα ή συμπλήρωμα του καθαυτού ποιητικού μου κειμένου, μάλλον ως πρόταση για μια επιπλέον ανάγνωση, συχνά αναπάντεχη, συχνά ανορθόδοξη και αποδομιστική, στην camera obscura της ποίησης. Οι όποιες μεταξύ τους συνάψεις υπάρχουν εν είδει οργανικής αντίστιξης – η ποίηση δεν είναι μονοφωνική.
maria.panayiotou@phileleftheros.com
Ελεύθερα, 11.12.2022.
