Άγνωστες πτυχές της μικροϊστορίας της Κύπρου φέρνουν στο φως ο Απόστολος Κουρουπάκης και ο Χρίστος Λαμπρίας με το βιβλίο τους για τους πεσόντες Νιοχωρίτες και Νιοχωρίτισσες της τουρκικής εισβολής το 1974, μια δύσκολη και επίπονη έρευνα που προσθέτει σημαντικές ψηφίδες στο μεγάλο ψηφιδωτό της Ιστορίας.
– Ποιες ήταν οι βασικές πηγές σας και πόσο δυσκολευτήκατε να τις συλλέξετε; Βασική πηγή για τα βιογραφικά σημειώματα των προσώπων που αναφέρονται στο βιβλίο ήταν οι πληροφορίες που μας έδωσαν Νιοχωρίτισσες και Νιοχωρίτες, συγκεκριμένα οι: Νικόλαος Πόντος, Μαρία Νικολαΐδου-Βακανά, Κάσσανδρος Μαυράκης, Θεόδωρος Μαυράκης, Παύλος Χρίστου, Λένια Ζερβού Λαμπρία και Ζωή Κοκονή κ.ά. Όσον αφορά εξαφανίσεις ή δολοφονίες, πληροφορίες επίσης μάς έδωσαν συγγενείς, συστρατιώτες και συγχωριανοί ή άλλα πρόσωπα. Όπου ήταν δυνατόν, αυτές οι πληροφορίες διασταυρώθηκαν. Όλες οι οικογένειες άνοιξαν τα οικογενειακά τους φωτογραφικά άλμπουμ, και έτσι στο βιβλίο μας υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Έρευνα έγινε και στον Τύπο της εποχής, στο αρχείο ανακοινωθέντων και φωτογραφιών του ΓΤΠ. Η συγκέντρωση όλων αυτών των στοιχείων δεν ήταν εύκολη υπόθεση, ωστόσο ήταν μια περιπέτεια που μας δημιουργούσε την υποχρέωση να αναζητάμε ολοένα και περισσότερα στοιχεία.
– Ποια η σημασία της τοπικής ιστορίας του Νέου Χωριού Κυθρέας;Κατά την άποψή μας, οι τοπικές ιστορίες είναι πολύ σημαντικές, μιας και μέσω της διερεύνησης της μικροϊστορίας κάθε τόπου μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την πιο μεγάλη ιστορία. Αυτή την ανάγκη μελέτης το Κοινοτικό Συμβούλιο, όπως και όλοι οι Νιοχωρίτες και Νιοχωρίτισσες, την έχουν ασπαστεί και μας βοηθούν να φέρνουμε στο φως άγνωστες πτυχές της μικροϊστορίας της Κύπρου. Η Ιστορία συντίθεται από μικρές ψηφίδες, αρκεί να τις εντοπίσεις και να τους δώσεις την πρέπουσα θέση στο ψηφιδωτό.
– Τι σας έχει συγκλονίσει από την έρευνά σας; Μέσα από τις προσωπικές συνεντεύξεις με συγγενείς αγνοουμένων, πεσόντων ή δολοφονηθέντων, αλλά και τη συγκέντρωση του φωτογραφικού υλικού, βλέπαμε τον πόνο και την αγωνία τους για τον άνθρωπό τους. Παράλληλα, αντίκριζες σε χαρούμενα στιγμιότυπα τα αγνοούμενα πρόσωπα, ανθρώπους που έχουν χάσει τη ζωή τους σε στιγμές ευτυχίας, όταν ζούσαν μια κανονική ζωή η οποία τελείωσε τόσο ξαφνικά… Μαζί με τον Χρυσόστομο Δημητρόπουλο, που σχεδίασε και επιμελήθηκε καλλιτεχνικά την έκδοσή μας, πολλές φορές σταματούσαμε τη δουλειά για μερικά λεπτά για να «αφουγκραστούμε» τις πληροφορίες που είχαμε μπροστά μας.
– Έχετε φέρει στο φως πληροφορίες που ήταν άγνωστες στους συγγενείς των πεσόντων; Όχι. Προσπαθήσαμε ωστόσο να φωτίσουμε σκοτεινά σημεία, αλλά δεν κατέστη δυνατόν. Οι πληροφορίες μετά από 46-47 χρόνια είναι συγκεχυμένες και κάποτε αντικρουόμενες. Θέλαμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί.
– To βιβλίο μπορεί να συμβάλει στην επούλωση του τραύματος για τους συγγενείς; Δεν μπορούμε να το ξέρουμε αυτό, αν και θα θέλαμε να λειτουργήσει και με αυτόν τον τρόπο. Σίγουρα εμείς το αισθανόμαστε ως μία παραμυθία, αλλά αυτό εναπόκειται στον καθένα και την καθεμία. Είναι δύσκολες καταστάσεις για να τις διαχειριστεί κανείς. Όμως, με τη συμπερίληψη και των δύο Τ/Κ δολοφονηθέντων Νιοχωριτών, ευελπιστούμε ότι κάνουμε μια αρχή για να δούμε το συλλογικό τραύμα που προξένησε το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή και να σκεφτούμε πώς μπορεί να επουλωθεί, χωρίς να πάθουμε όμως και συλλογική αμνησία.
Ελεύθερα 29.1.2023
