Ανέκαμψε σε επίπεδο ΕΕ ο αριθμός των ατόμων που εργάζονται στον τομέα του πολιτισμού, μετά την πτώση που σημείωσε κατά τη διάρκεια της κορύφωσης των περιορισμών της πανδημίας COVID-19.
Σύμφωνα με στοιχεία της eurostat 7,36 εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνταν στον πολιτιστικό τομέα το 2021, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 3,7% της συνολικής απασχόλησης. Ο αριθμός αυτός βρισκόταν στα 7,35 εκατομμύρια προ πανδημίας το 2019 κι έπεσε στα 7,14 εκατομμύρια το 2020. Λόγω της κρίσης του Covid-19, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που απασχολούνται σε πολιτιστικά επαγγέλματα στην ΕΕ μειώθηκε σημαντικά από το 2019 έως το 2020, κατά περίπου 222.000 άτομα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 3%. Το 2021, ο συνολικός αριθμός ανέβηκε στην τιμή του 2019. Σε συγκεντρωτικό επίπεδο της ΕΕ, αυτή η ανάκαμψη καταγράφεται τόσο σε απόλυτους αριθμούς (συνολικός αριθμός ατόμων που απασχολούνται στον τομέα) όσο και σε σχετικούς όρους (πολιτιστική απασχόληση ως ποσοστό της συνολικής απασχόλησης). Ωστόσο, σε επίπεδο κρατών η εικόνα είναι διαφορετική.
Το 2021, σε σύγκριση με το 2019, το μερίδιο των ατόμων που απασχολούνται στον πολιτιστικό τομέα αυξήθηκε σε 14 κράτη μέλη της ΕΕ και μειώθηκε σε άλλα 13. Οι πιο σημαντικές αυξήσεις καταγράφηκαν στη Λετονία (13,4%), στη Γαλλία (13,1 %), στην Πορτογαλία (12,1%) και στην Ελλάδα (11,6%). Στην Κύπρο αγγίζει το +7%. Εν τω μεταξύ, οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στη (-18,1 %), τη Μάλτα (-10,5%) και στο Λουξεμβούργο (-10,3 %).
Κατά τη διάρκεια των δύο διαδοχικών ετών 2020 και 2021, καταγράφηκε συνεχής αύξηση της πολιτιστικής απασχόλησης σε Λετονία, Γαλλία, Πορτογαλία, Τσεχία και τηΛιθουανία. Αντίθετα, προοδευτική μείωση της πολιτιστικής απασχόλησης καταγράφηκε σε Εσθονία, Ιρλανδία, Σουηδία, Ιταλία, Φινλανδία, Μάλτα και Ρουμανία.
Στην Κύπρο το ποσοστό των ανθρώπων που απασχολούνταν στον πολιτιστικό τομέα το 2021 έφτανε το 3,5%, λίγο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το 2021, η πολιτιστική απασχόληση περιλάμβανε το 3,7% της συνολικής απασχόλησης στην ΕΕ, κυμαινόμενη από 1,4% στη Ρουμανία έως 5,1% στην Ολλανδία.
Σε σύγκριση με το 2019, το μερίδιο της πολιτιστικής απασχόλησης στη συνολική απασχόληση αυξήθηκε σε 12 χώρες, μειώθηκε σε 12 και παρέμεινε το ίδιο σε τρεις άλλες. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στη Λετονία (αύξηση 0,7 ποσοστιαίες μονάδες– από 3,5% σε 4,2%), Πορτογαλία (αύξηση 0,5%) και Ελλάδα, Τσεχία και Γαλλία (αύξηση κατά 0,4%). Οι μεγαλύτερες πτώσεις σημειώθηκαν σε Λουξεμβούργο και Μάλτα (και οι δύο με πτώση 0,8%) και στη Φινλανδία (μείωση κατά 0,5%).
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στην πολιτιστική απασχόληση μεταξύ 2019 και 2021, εκφρασμένες σε απόλυτους αριθμούς, καταγράφηκαν στη Γαλλία (αύξηση κατά 126.000 εργαζόμενους), στην Ολλανδία (41.000) και στην Πορτογαλία (20.000). Αντίθετα, οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στη Γερμανία (μείωση κατά 103.000 εργαζόμενους), στην Ιταλία (63.000) και στη Ρουμανία (25.000).
Το χάσμα των φύλων μειώνεται
Από το 2011, το μερίδιο των γυναικών στην πολιτιστική απασχόληση αυξάνεται. Το 2011 εργάζονταν 3,63 εκατομμύρια άνδρες και 3 εκατομμύρια γυναίκες στον κλάδο (55% έναντι 45%). Το 2021, υπήρχαν 3,76 εκατομμύρια άνδρες και 3,60 εκατομμύρια γυναίκες (51% έναντι 49%) κι αυτό είναι το χαμηλότερο χάσμα απασχόλησης μεταξύ των φύλων που έχει ποτέ καταγραφεί στον κλάδο.
Η εικόνα διαφέρει κάπως μεταξύ των χωρών, με τις γυναίκες να ξεπερνούν το μερίδιο των ανδρών που εργάζονται στον πολιτιστικό τομέα σε 14 χώρες. Τα υψηλότερα ποσοστά γυναικών καταγράφηκαν στην Εσθονία (63%), στη Λιθουανία (61%) και στη Λετονία (58%). Στο άλλο άκρο της κλίμακας, τα ποσοστά των γυναικών ήταν τα χαμηλότερα στην Ιταλία (44%) και τη Μάλτα (30%).
Το αυξανόμενο ποσοστό των γυναικών στην πολιτιστική απασχόληση, με τη συνακόλουθη μείωση του χάσματος των φύλων, ήταν η πιο αισθητή αλλαγή το 2021 στα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά της πολιτιστικής απασχόλησης.
Κύπρος: Καλλιτέχνες με δεύτερη δουλειά
Υπήρχαν πάνω από 1,6 εκατομμύρια καλλιτέχνες και συγγραφείς στην ΕΕ το 2021. Μαζί αντιπροσώπευαν το 22% της πολιτιστικής απασχόλησης.
Το 2021, το 74% των καλλιτεχνών και συγγραφέων στην ΕΕ εργάζονταν με πλήρη απασχόληση, ποσοστό ελαφρώς λιγότερο από ό,τι στον συνολικό τομέα του πολιτισμού (77%) ή σε ολόκληρη την οικονομία (81%). Η Ολλανδία και το Βέλγιο ήταν οι μόνες χώρες όπου το ποσοστό καλλιτεχνών και συγγραφέων που εργάζονταν με πλήρη απασχόληση ήταν πάνω από το ποσοστό για ολόκληρη την οικονομία.
Στην Ελλάδα και την Κύπρο, το μερίδιο των καλλιτεχνών και συγγραφέων που εργάζονταν με πλήρη απασχόληση ήταν τουλάχιστον κατά 20% χαμηλότερο από το επίπεδο της εθνικής οικονομίας. Η Κύπρος κατέγραψε το χαμηλότερο μερίδιο, με το 60% των καλλιτεχνών και συγγραφέων να εργάζονται με πλήρη απασχόληση έναντι του 89% στη συνολική οικονομία.
Ένα σημάδι της επισφαλούς φύσης της απασχόλησης που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς φαίνεται στη διάρκεια των συμβάσεων εργασίας τους. Το 2021, το 86% όλων των εργαζομένων στην ΕΕ είχαν σύμβαση αορίστου χρόνου, ενώ μεταξύ των καλλιτεχνών και των συγγραφέων σύμβαση αορίστου χρόνου κατείχαν μόλις το 75% των εργαζομένων.
Εκτός από την κύρια δουλειά τους, ορισμένοι καλλιτέχνες και συγγραφείς έχουν και μια δεύτερη δουλειά. Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι περισσότεροι άνθρωποι 96% στη συνολική απασχόληση κατείχαν μία μόνο θέση εργασίας το 2021. Οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς είχαν λιγότερες πιθανότητες (91%) να έχουν μόνο μία δουλειά κι αυτό το μοτίβο επαναλήφθηκε σε όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός από το Λουξεμβούργο. Το μερίδιο των καλλιτεχνών και συγγραφέων με μία μόνο δουλειά ήταν πάνω από δέκα ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το επίπεδο της συνολικής οικονομίας σε Μάλτα, Αυστρία, Πορτογαλία και Κύπρο. Επιπλέον, σημειώνοντας το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών της ΕΕ για το 2021 (76%), στην Κύπρο ένας στους τέσσερις καλλιτέχνες ή συγγραφείς είχε περισσότερες από μία θέσεις εργασίας.
Ο όρος «πολιτιστική απασχόληση» περιλαμβάνει όλους όσοι εργάζονται σε οικονομικές δραστηριότητες που θεωρούνται πολιτιστικές, ανεξάρτητα από το αν το άτομο απασχολείται σε συγκεκριμένο πολιτιστικό επάγγελμα ή όχι. Καλύπτει επίσης άτομα με πολιτιστικό επάγγελμα, είτε απασχολούνται είτε όχι σε πολιτιστική οικονομική δραστηριότητα.
