Το κιμπούτς πρωτοεμφανίστηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα (1909) στο Ισραήλ βασισμένα στην ιδέα της κοινοκτημοσύνης. Σήμερα, παρόλο που αποτελούν ιστορία, νέα μοντέλα στέγασης προσπαθούν να επαναφέρουν κάποιες από τις ιδέες των κιμπούτς. Όπως αυτό στην Νορβηγία το οποίο διεκδικεί το βραβείο Mies van der Rohe έχοντας φτάσει στο short list.
To Vindmøllebakken, στο Stavanger της Νορβηγίας σχεδιασμένο από τους Helen & Hard για την Kruse Smith βασίζεται στην ιδέα Gaining by sharing (μοιράζεσαι και κερδίζεις). Το συγκρότημα περιλαμβάνει 40 μονάδες οι οποίες κατανέμονται σε τρεις και πέντε ορόφους, με συνολικό εμβαδό 4950 τ.μ. και είναι κατασκευασμένο από προκατασκευασμένα στοιχεία ξυλείας. Πρόκειται για ένα πιλοτικό έργο με στόχο να ικανοποιήσει ανθρώπινες, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες ως απάντηση στον τυπικό τρόπο κατασκευής των σπιτιών, ο οποίος συχνά δεν ανταποκρίνεται στις τρέχουσες κοινωνικές ανάγκες. Οι κάτοικοι του μπορεί να είναι οικογένειες με παιδιά, ηλικιωμένοι, άνθρωποι που ζουν μόνοι και υποφέρουν από μοναξιά ή άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν πιο βιώσιμα.
Οι 40 μονάδες είναι οργανωμένες γύρω στα 500 τ.μ. κοινόχρηστου χώρου, στον οποίο όλοι κατέχουν ίσο μέρος όπως και στην αυλή. Οι κοινόχρηστοι χώροι είναι η καρδιά του κτιρίου και είναι εύκολα προσβάσιμοι από όλους. Ορισμένοι χώροι ενθαρρύνουν την κοινωνική δραστηριότητα και άλλοι προσφέρουν απομόνωση. Μέσω μιας αποτελεσματικής χωρικής οργάνωσης, μικραίνουν οι ιδιωτικές μονάδες, με μικρότερες κουζίνες και μπάνια ενώ οι κάτοικοι αποκτούν πρόσβαση σε κοινόχρηστες εγκαταστάσεις, όπως μια κοινόχρηστη κουζίνα, εργαστήρια, βιβλιοθήκη και διαμερίσματα επισκεπτών. Με άλλα λόγια, οι κάτοικοι κατέχουν λιγότερα, αλλά έχουν πρόσβαση σε περισσότερα. Ταυτόχρονα, με τον τρόπο αυτό, καλλιεργούνται σχέσεις και ο ένας νοιάζεται και στηρίζει τον άλλο.
Η είσοδος γίνεται μέσα από μια αυλή και ένα μεγάλο διάδρομο διπλού ύψους φυτεμένο με φυτά και βότανα που χρησιμοποιούνται από την παρακείμενη κοινόχρηστη κουζίνα. Εδώ υπάρχει επίσης τραπεζαρία, εργαστήρια, δωμάτια και σαλόνι. Ένα αμφιθέατρο σηματοδοτεί την αφετηρία μιας ανοιχτής σκάλας που οδηγεί στα διαμερίσματα, στη βιβλιοθήκη και στο θερμοκήπιο στην ταράτσα. Οι χώροι διαβίωσης έχουν σχεδιαστεί για να δημιουργούν οπτικές συνδέσεις μεταξύ των χώρων και των ανθρώπων παρέχοντας ελευθερία στο πόσο και πότε θέλουν να συμμετέχουν στην κοινοτική ζωή.
Σημαντικό στοιχείο στη διαδικασία σχεδιασμού αποτέλεσε η εμπλοκή των μελλοντικών κατοίκων. Αρχικά οργανώθηκαν εργαστήρια όπου παρουσιάστηκε η ιδέα και οι κάτοικοι κλήθηκαν να προτείνουν δραστηριότητες για τους κοινόχρηστους χώρους. Καθώς μετακόμισαν, σχημάτισαν 22 ομάδες που αυτο-οργανώνονται και συγκεντρώνουν πόρους για να διαχειριστούν την χρήση των κοινόχρηστων χώρων και εγκαταστάσεων και να φροντίσουν τις διάφορες εργασίες της καθημερινής κοινής ζωής. Υπάρχει μια ομάδα κουζίνας, μια ομάδα κηπουρικής, μια ομάδα κοινής χρήσης αυτοκινήτων, ακόμη και ομάδα επιμέλειας τέχνης. Υπάρχει επίσης ομάδα που διευκολύνει την επικοινωνία και τις σχέσεις βοηθώντας την κοινότητα να μάθει από τις προκλήσεις της. Με τον τρόπο αυτό οι κάτοικοι κερδίζουν χρόνο και πόρους. Ήδη το μοντέλο προκάλεσε την προσοχή κοινωνικών επιστημόνων οι οποίοι διαπίστωσαν πως το 96% των κατοίκων απολαμβάνουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
Εκτός από τον βιώσιμο τρόπο ζωής βιώσιμο είναι και το ίδιο το κτίριο, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από ανακυκλώσιμα υλικά. Σχεδιασμένο για διαφορετικό μείγμα κατοίκων, ενσωματώνει και διαφορετικούς τύπους κατοικιών για να ταιριάζουν σε πολλές ηλικίες και συνθήκες. Οι χώροι διπλού ύψους μεγιστοποιούν το φυσικό φως και ταυτόχρονα δημιουργούν περιοχές για εσωτερική φύτευση συμβάλλοντας στην ποιότητα του εσωτερικού κλίματος. Επίσης, οι φυτεμένες στέγες συμβάλλουν στο πράσινο της πόλης.
Ελεύθερα, 27.2.2022.
