Από τον χώρο των εικαστικών έρχονται τα πρώτα πυρά κατά της Υφυπουργού Πολιτισμού Λίνας Κασσιανίδου, με κύριο αντικείμενο αντίδρασης τη διαδικασία επιλογής για την Μπιενάλε Βενετίας.
Σχετική δημόσια τοποθέτηση έκαναν τόσο τα μέλη της Επιτροπής Επιλογής Έργων και Καλλιτεχνών, που απευθύνει ανοιχτή επιστολή, όσο και ο Σύνδεσμος Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης – Φυτώριο.
Για την Επιτροπή Επιλογής σημείο τριβής αποτέλεσε η συνέντευξη της Υφυπουργού Πολιτισμού στον Φιλελεύθερο, που υποστηρίζει ότι έχει προκαλέσει αναστάτωση στην καλλιτεχνική κοινότητα. Εκεί, η Λίνα Κασσιανίδου διατύπωσε την άποψη ότι στη Μπιενάλε Βενετίας «θα πρέπει να στέλνουμε μόνο ποιοτικές προτάσεις που θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την κυπριακή καλλιτεχνική σκηνή και να επιβραβεύουν αυτούς που πρέπει να ανταμειφθούν».
«Η παραπάνω τοποθέτηση θίγει, αφενός, την πρόσφατα ανακοινωθείσα ομάδα καλλιτεχνών, που επιλέγηκε να εκπροσωπήσει την Κύπρο στην Μπιενάλε Βενετίας μέσα από τη δημοκρατική διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης και, αφετέρου, αφήνει να νοηθεί, στο συγκείμενο, πως κάποιες ή όλες οι προηγούμενες εθνικές συμμετοχές της Κύπρου στην Μπιενάλε Βενετίας δεν ήταν ‘ποιοτικές’ ή/και πως η φετινή ή οι προηγούμενες συμμετοχές δεν ‘αντικατοπτρίζουν την σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή’ της χώρας μας» αναφέρεται η επιστολή.
Τα μέλη της Επιτροπής ζητούν διευκρινίσεις καθώς θεωρούν οι δηλώσεις αυτές υποτιμούν μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, επιμελητών και εμπειρογνωμόνων που εργάστηκαν ως μέλη των επιτροπών ή εκπροσώπησαν την Κύπρο στον θεσμό.
«Εξαιρετικά προβληματικές», επίσης, βρίσκουν τις έννοιες της «επιβράβευσης» και «ανταμοιβής» στις οποίες αναφέρεται η Υφυπουργός, καθώς, εκτιμούν πως πέρα του ότι προϋποθέτουν και πάλι πως «κάποιοι άλλοι έπρεπε να επιβραβευθούν», προκύπτουν από μια εσφαλμένη αντίληψη της διεθνούς αυτής διοργάνωσης ως πλατφόρμα «επιβράβευσης» με αποκλειστικά τοπικές αξιώσεις.
Η Επιτροπή θεωρεί ανησυχητικό το γεγονός ότι «η τοποθέτηση αυτή ανάγει στο επίπεδο κρατικής πολιτιστικής στρατηγικής περιορισμένες φωνές υπόσκαψης των δημοκρατικών διαδικασιών επιλογής των συμμετοχών της Κύπρου στην Μπιενάλε Βενετίας. Οι ανοικτές αυτές διαδικασίες θεωρούνται πλέον κεκτημένο για την τοπική καλλιτεχνική κοινότητα και ως προς αυτό ας σταθεί απόδειξη ο μεγάλος αριθμός συμμετοχών στους σχετικούς διαγωνισμούς και η πολυμορφία των επιλογών στο σύνολό τους. Ενδεικτικό, ακόμα, της συνέπειας με την οποία προσεγγίζονται οι διαδικασίες επιλογής είναι οι διαχρονικά αξιόλογες εθνικές μας εκπροσωπήσεις και βεβαίως η βράβευση του 2013 και άλλες διακρίσεις της Κύπρου στην Μπιενάλε».
Τέλος, η Επιτροπή διερωτάται αν με βάση της σκέψεις της Υφυπουργού για αλλαγές στη φιλοσοφία επιλογής για τον θεσμό αποτελεί αποκλειστικό προσωπικό όραμά της η ανάληψη ευθύνης επιλογής, όχι από τους εμπειρογνωμόνες, αλλά από την πολιτική προϊσταμένη ή υποδηλώνει πως γίνεται με άλλα σύνολα. Κι αυτό με δεδομένο ότι ως αρμόδια επιτροπή η Επιτροπή Επιλογής δεν έχει προσκληθεί σε διαβούλευση.
Η Επιτροπή Επιλογής ζητά από την Υφυπουργό τη διευθέτηση ειδικής συνάντησης για καλύτερη ενημέρωση και συζήτηση τυχόν άλλων σχετικών παραμέτρων, «με κοινό στόχο μια ουσιαστική συνεργασία για την συνέχιση της επιτυχημένης παρουσίας της Κύπρου στην Μπιενάλε Βενετίας».
Την ανοιχτή επιστολή υπογράφουν τα μέλη της Επιτροπής Ελεονώρα Αντωνιάδου, Γαβριήλ Κουρέας, Χριστόδουλος Παναγιώτου και Μαρία Πετρίδη.
Φυτώριο: Θέλετε να δουλέψουμε μαζί κ. Κασσιανίδου;
Ο Σύνδεσμος Εικαστικών Καλλιτεχνών- Φυτώριο σε παρέμβασή του χαρακτηρίζει «δήλωση καταπέλτη» την επιδίωξη τιμητικών εκθέσεων και σχολιάζει ότι η Υφυπουργός «αναφέρεται με ελαφρότητα και ευκολία στην επίδειξη σωστής εφαρμογής των όρων εντολής για τη Μπιενάλε Βενετίας, προσπερνώντας κάθε αναφορά και χαιρετισμό στην αξιόλογη επιλογή της ομάδας που θα μας αντιπροσωπεύσει στην επόμενη Μπιενάλε Βενετίας και που επιλέχθηκε μεταξύ πολλών άλλων κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης από αξιόλογη επιτροπή, μέσα από νέες συνθήκες διεξαγωγής της διαδικασίας και μετά πολλών συζητήσεων».
Εξάλλου, ο Σύνδεσμος εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για τη ενημέρωση του Υφυπουργείου Πολιτισμού προς τη Βουλή ότι προτίθεται να κάνει διαβούλευση με καλλιτέχνες σχετικά με το νομοσχέδιο για την κατοχύρωση του επαγγέλματος του καλλιτέχνη, ώστε μέχρι το τέλος Νοεμβρίου να υποβληθεί στη Νομική Υπηρεσία. Υπενθυμίζει ότι βρισκόμαστε ήδη στο τέλος του Σεπτέμβρη. «Οι δηλώσεις μάς απογοητεύουν και μάς οδηγούν στην εξακρίβωση ότι ο τομέας του πολιτισμού δεν καταφέρνει να βρει ηγέτη ο οποίος με βαθιά αναγνώριση των προβλημάτων και σεβασμό στους καλλιτέχνες, να προκαλέσει συνθήκες έρευνας και παραγωγής γνώσης προκειμένου να ελπίζουμε ότι μπορούμε να οδηγηθούμε στη δημιουργία κοινωνικών προνοιών όπως τις απαιτεί κάθε δημοκρατικό καθεστώς».
Το Φυτώριο επισημαίνει ακόμη ότι τους τελευταίους πολλούς μήνες «ακούμε τις δηλώσεις των υφυπουργών πολιτισμού και παρακολουθούμε με απόγνωση τις απόπειρες της εγκαθίδρυσης ενός υφυπουργείου που παραμένει στον τίτλο, με σταθερή ενημέρωση προς εμάς το κοινό την κατανάλωση του ημερήσιου χρόνου τους σε συναντήσεις με πρέσβεις και εταίρους τις οποίες απαθανατίζουν με πανομοιότυπες φωτογραφίες».
Επιπρόσθετα, ο Σύνδεσμος παρατηρεί ότι η νέα Υφυπουργός προσπερνά με ασαφή λόγο το θέμα του μουσείου Σύγχρονης τέχνης, στην αναμονή του οποίου βρίσκεται η κοινότητα τα τελευταία χρόνια, δεν αναφέρεται στο τι έχουν σκοπό να κάνουν με τη ΣΠΕΛ, αποφεύγει παντελώς την αναφορά στην εφαρμογή της νομοθεσίας του 1%, αλλά «απεναντίας μαζί με την Πρόεδρο της Βουλής Αννίτα Δημητρίου παραβρίσκονται και εγκαινιάζουν γλυπτό στη Λεμεσό τοποθετημένο αυθαίρετα σε δημόσιο χώρο».
«Η απαξίωση του κράτους απέναντι στους πολίτες του που συμβάλλουν στην παραγωγή του πολιτισμού του τόπου είναι τρομακτική και απάνθρωπη, και το ερώτημα που θέτουμε στην κυρία Κασσιανιδου -γιατί αυτή τυγχάνει να έχουμε τώρα μπροστά μας- είναι: θέλετε μαζί με τους ανθρώπους που παράγουν πολιτισμό να πιάσετε τα πράγματα από την αρχή προκειμένου να κατανοήσετε, να πιστέψετε και να συμβάλετε με τη σειρά σας στη πολιτική βούληση της ένταξης και συμβολής της τέχνης στην επί ρέουσα δημοκρατία του τόπου;» διερωτάται ο Σύνδεσμος και τίθεται στη διάθεση της Υφυπουργού προκειμένου να μεταφέρει πειστικά τη φωνή της καλλιτεχνικής κοινότητας στην εκτελεστική εξουσία.
«Μπορείτε να το κάνετε κυρία Κασσιανίδου; Γιατί από τη πλευρά μας, έχουμε πολλά να κάνουμε στη τέχνη μας και στις δουλειές μας, στις βιοποριστικές μας εργασίες, στην απόγνωση των εξευτελιστικών μας συντάξεων, στην αγωνία των ενοικίων μας, στην εξασφάλιση των υλικών μας, του εργαστηρίου μας, της συντήρησης της αξιοπρέπειας μας… και πρέπει να προστατευτούμε».
