Ποιητική Ανθολογία Καρπασίας, έκδοση Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου, Λευκωσία 2023
Η «Ποιητική Ανθολογία Καρπασίας» είναι μια πρόσφατη έκδοση, που έλειπε από τη λογοτεχνική βιβλιογραφία για την εγκλωβισμένη τουρκοκατεχόμενη γη μας. Αξιέπαινη η πρωτοβουλία του Γιαλουσίτη Ανθολόγου της Ηλία Παντελίδη, του οποίου την ιδέα προκήρυξης του σχετικού διαγωνισμού ασμένως ασπάστηκε η Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου στο πλαίσιο της πολυσχιδούς πολιτισμικής δράσης και της εθνικής προσφοράς της στον τόπο μας.
Όπως εξηγούν στις εισαγωγικές τους αναφορές ο Ανθολόγος και Πρόεδρος του ιδρύματος «Αχαιών Ακτή», καθώς και ο Πρόεδρος της ΕΛΚ Ελευθέριος Πλουτάρχου, στην εν λόγω συγκομιδή κατατίθενται 42 επιλεγμένα ποιήματα αντίστοιχου αριθμού ανθολογουμένων μέσα από πλειάδα συμμετεχόντων από την Κύπρο και την Ελλάδα.
Συμβολικά όσες και οι κοινότητες της Καρπασίας, τα τοπωνύμια των οποίων επιστεγάζουν κάθε ποίημα ως ανάθημα ιερής μνήμης αλλά και ως αφύπνιση ονοματικής περίσκεψης, κατά την αρχαία αποφθεγματική ρήση «αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις» στα αγαπημένα χωριά της. Προτροπή που επισημαίνουν τα συγκινητικά σχόλια των Χαιρετισμών του Προέδρου της Δημοκρατίας, της Προέδρου της Βουλής και της Διευθύντριας του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών.
Τα ποιήματα, στα οποία προτάσσονται σύντομα βιογραφικά σημειώματα των κατ’ αλφαβητική σειρά δημιουργών τους, συνομιλούν μεταξύ τους με γλώσσα δόκιμης έως μακρόπνοης και αριστοτεχνικής ποιητικής γραφής, ενίοτε στο Κυπριακό ιδίωμα. Οι ομοιοκατάληκτοι ή ελεύθεροι στίχοι σε επιγραμματική μορφή είτε εκτενέστερη συνθετική δομή αποτυπώνουν βιωματικές αναμνήσεις, ζωντανές μαρτυρίες και ιστορικές μνήμες, καταγράφοντας την ατελεύτητη οδύνη της τραγωδίας του Κυπριακού Ελληνισμού, εμβαθύνοντας με σπαραγμό στο ανεπούλωτο τραύμα της απώλειας και αναβλύζοντας μέσα από πλημμυρίδα συναισθημάτων τον ασίγαστο πόθο του νόστου.
Θα ήταν, θεωρώ, δίκαιο και επιθυμητό, αντί σχολιαστικών επισημάνσεων σε δική μας σταχυολόγηση, να παραθέσουμε και από τα 42 ποιήματα, παραλείποντας τους παρεμφερείς τους τίτλους, ακροθιγή έστω αποσπάσματα, ενδεικτικά των ομοιότροπων κραδασμών και των αισθαντικών τους συνηχήσεων για τη μυρίπνοη Χερσόνησο των Αγίων, που με τα άλλα σκλαβωμένα εδάφη μας στενάζει επί μισό αιώνα κάτω από το δυσβάστακτο βάρος του κατακτητή.
Αθανάσιος Σταθόπουλος: «…πέρνα απ’ το Ριζοκάρπασο, πρώτα να μεταλάβεις.». Άννα Τενέζη: «…λουρίδα γης, σφήνα στο υπογάστριο.». Αντριάνα Ιεροδιακόνου: «Και υπενθυμίζω, επίσης, το τεμάχιο 77/ ανήκει στον Βασίλειο Καμένο,/ τον παππού μου, τον πατέρα του πατέρα μου./ Και εάν έχετε παππούδες και πατέρες, πιστεύω με καταλαβαίνετε.». Βασίλης Χαραλάμπους: «Σιγοβρέχει στου Πρωτόκλητου το Μοναστήρι/ κι η στρόφιγγα στον αυλόγυρο δεν στέρεψε ακόμα.». Γεωργία Χαραλάμπους: «Μοσχοβολά η γη σου…από το λασμαρί,/ και τον Αόρατο…που αφθονεί.». Γιάννης Φωτιάδης: «Τη θλίψη παραμερίζεις βλέποντας/ του Αγίου Συνεσίου την εκκλησία.». Δαμιανή Κουμενή: «Η γη μου πονεμένη αναστενάζει…». Δήμητρα Πετεινού: «Γλυκό μου Ριζοκάρπασο, θλιμμένο, σκλαβωμένο,/ τη λευτεριά σου καρτερώ, εύχομαι, περιμένω…». Έλενα Συμεού-Γεωργίου: «Είναι κι αυτό το κομμάτι γης/ που σαν λόγχη τρυπά την ψυχή.». Ελένη Μυλωνά-Χατζημιχαήλ: «Τα νερά δεν καταλάγιασαν στης Καρπασίας τη γη.». Ελισάβετ Ζαχαρία-Καρσά: «Κάθε γωνιά σου ανάμνηση χαράς μαζί και πόνου…». Ευαγγελία Χαραλάμπους-Παυτίνου «…αυτή η ομορφιά, πώς να αντέξεις μακριά της./ Σχίνοι, θυμάρια, αγιελιές.». Ευθύβουλος Ευθυβούλου: «…τα ξωκλήσια των αγίων/[…]/χωρίς της λευτεριάς τη θεία μετάληψη.». Ηλίας Μανιταράς: «Στην προσφυγιά, όλοι είναι σχεδόν καλά./ Αλίμονο σε σας!». Θεφάνης Θεοφάνους: «Τούτος ο τόπος χωρά· μόνο ήρωες.». Ιωάννα Αλεξάνδρου: «Ατενίζεις τα άγια χώματα του τόπου σου,/[…]/στον Ανάκο, στη Συκά, στο Βάρκανο.». Ιωάννα Παπαντωνίου: «Άγκυρες μνήμες/ εγκλωβισμένες στ’ άγρια βράχια». Ιωάννα Πλουτάρχου: «…νά ’ρθω στον Άη Θέρισσο στης μάνας μου το μνήμα.». Κλεοπάτρα Μακρίδου-Robinet: «Έρωτος ή Θανάτου Ακτή.». Κατερίνα Κωνσταντίνου-Μάτσιου: «Αχ! Αυτή η αμμουδιά!/ Βότσαλα χρωματιστά/ κοιτούν σαν μάτια θολά.». Κατερίνα Μαυρομμάτη: «Στη μάχη με τη λήθη βγαίνεις νικήτρια!». Κατερίνα Νεοφυτίδου-Ηρακλέους: «…με τα κεριά αναμμένα στο μοναστήρι του Αποστόλου Αντρέα». Κλεονίκη Δρούγκα: «Γαλάζια, πράσινη,/ οι ματιές σκαλώνουν εκεί.». Κυριακή Χαραλάμπους: «Όλα έχουν αλλάξει,/ εκτός από αυτό το πένθος που κουβαλούμε.». Κυριακή Δράκου: «Κτυπώ την πόρτα του σπιτιού μου στον Βαθύλακα./ Στο πεζούλι της νύχτας, η μέρα καρτερά.». Κωνσταντίνος Παπαλουκά: «Λάμνετε και στο Καρπάσι,/ στην εκκλησιά τ’ Άη Ντρικά». Λάζαρος Λαζάρου: «Η ελπίδα μας μια μυγδαλιά/ χρόνια χωρίς κλωνάρι,/ μα στη Γιαλούσα ανθοφορεί/ στο καπνιστό χορτάρι.». Μαίρη Θεοδοσίου-Νικολάου: «…στα χέρια του Αγίου/ η καμπάνα σιωπά ραγισμένη.». Μαρία Παΐση: «Είδα ελεύθερο το Καρπάσι,/ τον κόσμο ευτυχισμένο.». Μαρία Πιερή-Στασίνου: «Εμείς τους λέγαμε εγκλωβισμένους,/ αυτοί ονόμαζαν του εαυτούς τους ελεύθερους.». Μάρω Ματθαίου: «Θύμησες με ταξίδεψαν…/ στο λιμανάκι του χωριού, στις γραφικές Χελώνες.». Μιλτιάδης Ντόβας: «Ήλιος της Καρπασίας, χαμόγελο της Γης!». Νίκη Λοϊζίδου-Σαββίδου: «Βοκολίδα. Το σπίτι της γιαγιάς». Νίκος Πενταράς: «Μιλήστε και για την Καρπασία,/ του Κοιλάνεμου της προσδοκίας μας». Παναγιώτης Κουμπούρας: «Μαρτύρων και αγίων γη, ψυχή μου Καρπασία». Παντελίτσα Μουζούρη-Ταξιτάρη: «Γλυκύ το χάραμα στις Κλείδες.». Σούλη Στυλιανού: «Ποιος φύτεψε το λασμαρί στης Παναγιάς τ’ αλώνι/ και φούντωσε και θέριεψε και με προσμένει ακόμη;». Στέλιος Νικολάου: «Σαν Αχαιός κι εγώ θα ’ρθω». Σωτήρης Χατζηζαχαρίας: «του Τεύκρου οι πατημασιές γινήκασιν πορεία». Τάκης Ζαχαρίου: «Συχνά η σκέψη μου με φέρνει πίσω/ στη Γιαλούσα…». Τούλα Παναγιώτου-Παυλή: «Θέλουμε πίσω την πατρώα γη». Φίλιππος Γιαπάνης: «Χερσόνησος των εγκλωβισμένων./ Της εγκαρτέρησης. / Της υπομονής και επιμονής./ Των αφανών ηρώων.
Μαζί με τα ποιήματα στο Τμήμα Β΄ «Τιμής Ένεκεν» καταξιωμένων ποιητών μας η Ανθολογία διαμηνύει με την εύηχη φωνή της Καρπασίας την Ακριτική ψυχή της Κύπρου.
