Η φωτογράφος Emma Louise Charalambous ομολογεί πως η ιδέα για την πρώτη της ατομική έκθεση γεννήθηκε από την ανάγκη για απαντήσεις, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα υγείας. Αυτό την ώθησε να διερευνήσει πώς το περιβάλλον επηρεάζει την υγεία μας, ξεκινώντας έτσι μια τετραετή «εμμονή» με την ατμόσφαιρα και τον ουρανό.
Το αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης παρουσιάζεται στην έκθεση με τίτλο «Amensalism», σε επιμέλεια της Δάφνης Νικήτα. Η έκθεση εξετάζει τις σχέσεις εξουσίας που διαμορφώνουν την περιβαλλοντική και αστική πολιτική στην Κύπρο. Θα διαρκέσει από τις 4 έως τις 25 Οκτωβρίου στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος στη Λευκωσία.
–Η εκπαίδευσή σου συνδυάζει τόσο τις επιστήμες όσο και τις τέχνες. Πώς επηρεάζει αυτό το υπόβαθρο τη δουλειά σου, ειδικά στην έκθεση “Amensalism”; Πάντα δυσκολευόμουν να διαχωρίσω την επιστήμη από την τέχνη. Η επιστήμη είναι μια πιο πειθαρχημένη και δομημένη προσέγγιση, ενώ η τέχνη επιτρέπει μια πιο ελεύθερη εξερεύνηση ενός θέματος. Ωστόσο, και τα δύο αποσκοπούν στο να αποκαλύψουν και να παρουσιάσουν την αλήθεια τους στον κόσμο. Για μένα, αυτά τα δύο πεδία είναι αλληλένδετα και μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται.
–Τι είναι το “Amensalism” και πώς σχετίζεται με τα θέματα της έκθεσής σου; Ο αμενσαλισμός αναφέρεται στη μονόπλευρη δυναμική εξουσίας μεταξύ δύο ειδών, όπου το ένα επηρεάζει αρνητικά το άλλο, συνήθως χωρίς να υφίσταται το ίδιο συνέπειες. Στην έκθεση αυτή παρουσιάζω δύο έργα, που έχουν ως κεντρικό τους θέμα την εξουσία. Το περιβαλλοντικό έργο μου – “What’s Up With the Sky?” – εξετάζει τις αιτίες και τις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, παρατηρώντας τον αντίκτυπο της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον μας, ενώ το δεύτερο έργο μου. Το δεύτερο έργο μου, “Powerplay”, ερευνά τις δυναμικές της έκφρασης και της καταστολής που εκδηλώνονται στα αστικά μας τοπία.
–Στο “What’s Up With the Sky”, εξερευνάς τις οικολογικές και κοινωνικοπολιτισμικές επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Τι σε ενέπνευσε να ασχοληθείς με αυτό το ζήτημα; Αυτό το έργο γεννήθηκε από την ανάγκη για απαντήσεις όταν αντιμετώπισα ένα προσωπικό ζήτημα υγείας πριν από μερικά χρόνια. Αφού δεν κατάφερα να βρω λύσεις μέσω της δυτικής ιατρικής, ξεκίνησα τη δική μου έρευνα για να ανακαλύψω τρόπους να ανακουφιστώ από την ενόχληση που βίωνα. Παρατήρησα πόσο επηρεαζόμουν από το άμεσο περιβάλλον μου και πώς το περιβάλλον, τόσο στο σπίτι όσο και σε ευρύτερη κλίμακα, επηρεάζει την υγεία μας. Στην Κύπρο, έχουμε περισσότερες ημέρες με ανθυγιεινή ποιότητα ατμοσφαιρικού αέρα από ό,τι καθαρούς ουρανούς. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για μένα. Έτσι ξεκίνησε μια τετραετής (και συνεχιζόμενη!) εμμονή με τον αέρα και τον ουρανό. Είναι εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς πόσες γραμμές και όρια έχουμε επιβάλει στην καθημερινότητά μας, ενώ ο αέρας που αναπνέουμε δεν περιορίζεται από αυτά – όλα είναι μέρος του ίδιου συστήματος, αυτού του μικρού ατμοσφαιρικού φαινομένου που ονομάζουμε Γη.
–Πόσο μπορεί η τέχνη να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει τον κόσμο; Η τέχνη είναι ένας ακόμη τρόπος μετάδοσης ενός μηνύματος, έτσι δεν είναι; Για να εκφράσεις μια σκέψη, να θέσεις ένα ερώτημα. Όταν τοποθετείται σε κατάλληλο πλαίσιο και θέτει συγκεκριμένα ερωτήματα, η εστίαση σε ένα θέμα μπορεί να πυροδοτήσει συζητήσεις, και μέσα από αυτές, να γεννηθούν η ευαισθητοποίηση και η κατανόηση. Αυτό, σε συνδυασμό με τη σημασία της τεκμηρίωσης των πραγματικών ζητημάτων που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, προσφέρει έναν πιο προσιτό τρόπο κατανόησης του τι συμβαίνει. Η παρατήρηση και η παρουσίαση των τρόπων με τους οποίους αυτά εκδηλώνονται γύρω μας βοηθούν να κατανοούμε τις αλλαγές και να συνδέουμε τις επιπτώσεις με την αιτία.
–Η έκθεση σου εξερευνά τις σχέσεις εξουσίας στην καταστροφή του περιβάλλοντος και τη λογοκρισία. Πώς βλέπεις αυτά τα δύο ζητήματα να συνδέονται; Το κοινό στοιχείο και στα δύο έργα είναι ο άνθρωπος. Αρχικά δεν σκόπευα να παρουσιάσω αυτά τα δύο έργα μαζί, αλλά καθώς εξελισσόταν η δουλειά μου, το κοινό θέμα της ανθρώπινης «παρέμβασης» σε ένα σύστημα έγινε πιο εμφανές. Παράλληλα, και τα δύο έργα διερευνούν τις χωρικές μας σχέσεις με το περιβάλλον μας, τόσο σε αστικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
–Τι ελπίζεις να αποκομίσουν οι θεατές από την αλληλεπίδραση αυτών των δύο φαινομενικά διαφορετικών θεμάτων – της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της αστικής λογοκρισίας; Ελπίζω οι θεατές να συνδεθούν με τα ευρήματα και τη δουλειά μου, και να αρχίσουν να παρατηρούν από μόνοι τους τις μικρές καθημερινές ενδείξεις για το πώς εκδηλώνονται αυτά τα δύο ζητήματα γύρω μας. Θέλω να ενισχύσω την ικανότητα παρατήρησης των θεατών, ώστε να γίνουν προσεκτικοί μάρτυρες αυτού του συνεχώς εξελισσόμενου παιχνιδιού εξουσίας.
–Ξεκινώντας ως αυτοδίδακτη φωτογράφος πριν ακολουθήσεις σπουδές στο πανεπιστήμιο, ποια συμβουλή θα έδινες σε νέους φωτογράφους; Κανένα πτυχίο δεν θα σε κάνει φωτογράφο. Η πειθαρχία, η επιμονή και η σκληρή δουλειά είναι αυτά που θα σε οδηγήσουν εκεί. Μπορείς να διδάξεις σε κάποιον τεχνικές και φωτισμό, αλλά δεν μπορείς να διδάξεις την πειθαρχία και το πάθος – αυτά πρέπει να υπάρχουν, είναι οι μυς που χρειάζονται την περισσότερη άσκηση. Τα λάθη είναι αναπόφευκτα και πολύτιμα. Η εμπειρία είναι ο καλύτερος δάσκαλος.
- Λευκωσία, Amensalism, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος (22766117). Εγκαίνια: Παρασκευή 4 Οκτωβρίου, 7μ.μ. Διάρκεια: μέχρι 25 Οκτωβρίου (Τετάρτη –Παρασκευή 4.00μμ. – 7.00 μμ. Σάββατο 11.00 πμ. – 1.00 μμ.)
