Άλλαξε από πέρσι ο τρόπος (και κυρίως το ύφος) των κυβερνητικών εξετάσεων. Πλέον, η γραπτή εξέταση είναι εξέταση ικανοτήτων/δεξιοτήτων, αποτελούμενη από τρία μέρη: αριθμητική, αφαιρετική και λεκτική ικανότητα. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας και της ειδικής επιτροπής που συστάθηκε, «στόχος της εξέτασης ικανοτήτων είναι να αξιολογήσει την ικανότητα των υποψηφίων να λύνουν προβλήματα, γρήγορα και ορθά, συνδυάζοντας πληροφορίες (οπτικές, αριθμητικές ή γλωσσικές) που τους δίνονται».
Αυτή η μορφή εξετάσεων είναι σαν ένα «IQ test». Δεν χρειάζεται να έχεις ιδιαίτερες γνώσεις, αλλά πρέπει να έχεις ταχύτητα και παρατηρητικότητα.
Ωστόσο, αυτός ο τρόπος εξέτασης από μόνος του πάσχει. Είτε θα υπηρετήσεις στο Τμήμα Φορολογίας είτε στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχεις «πιάσει» τη βάση.
Εάν δηλαδή απαντήσεις τις πιθανότητες που έχεις να τραβήξεις μια μαύρη κάλτσα από το συρτάρι, είσαι έτοιμος να διοριστείς στο Τμήμα Γεωργίας; Εάν αποφασίσεις ότι η Μαρία ή η Κωνσταντίνα είναι πιο ψηλή, τότε είσαι έτοιμος να υπηρετήσεις στο υφυπουργείο Ναυτιλίας;
Οι άριστοι των αρίστων κρίνονται από τα τεστ των δεξιοτήτων; Ένας νομικός, φιλόλογος ή απόφοιτος των Πολιτικών Επιστημών πώς θα δείξει τις ιδιαίτερές του ικανότητες ή ευαισθησίες σε σχέση με κάποιον Μαθηματικό ή απόφοιτο του Πολυτεχνείου; Σε ένα σύστημα προσανατολισμένο στη στείρα μάθηση, πώς θα ξεχωρίσει κάποιος;
Και τα φροντιστήρια οργιάζουν… Έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία συγγραφής βιβλίων και διδασκαλίας για όλων των λογής εξετάσεων. Το κάθε βιβλίο στοιχίζει άνω των €30, ενώ το κόστος φροντιστηρίου ξεπερνά τα €500.
Εάν δεχτούμε ότι αυτός είναι ο πιο σύγχρονος τρόπος εξέτασης των αρίστων, το σημαντικότερο ερώτημα που τίθεται είναι τι γίνεται αφού περάσεις τις εξετάσεις. Καταθέτεις τα χαρτιά σου για την ανάλογη θέση που σε ενδιαφέρει. Εκεί δεν υπάρχει μέσο;
Ούτε σε αυτό τολμούμε να κάνουμε πραγματική τομή. Μήπως θα έπρεπε το βιογραφικό ή η προηγούμενη εργασιακή εμπειρία να μετρούν εξίσου; Και αυτά να είναι ο καθοριστικός παράγοντας για να υπηρετήσεις σε μια θέση κι όχι η απόδοσή σου στα τεστ δεξιοτήτων;
Αλλά φοβόμαστε το μέσο. Παρά να διασφαλίσουμε μιαν πραγματικά αδιάβλητη διαδικασία, προτιμούμε τα άψυχα τεστ που διορθώνονται και πολύ εύκολα. Και έτσι τους βαφτίζουμε ότι μπήκαν «αξιοκρατικά» στη Δημόσια Υπηρεσία. Όχι επειδή είναι οι καλύτεροι με βάση τα προσόντα, αλλά επειδή «έπιασαν» τη βάση στο τεστ.
Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται: Κάναμε την αλλαγή στον τρόπο πρόσληψης των δημοσίων υπαλλήλων. Πότε θα κάνουμε και αξιολόγησή τους; Να ισχύσει η δοκιμαστική περίοδος και να μπει μια σωστή αξιολόγηση. Τότε (και μόνο τότε) θα είναι οι άριστοι των αρίστων μέσα στο Δημόσιο.
Δεν γίνεται να χαϊδεύουμε τα αφτιά του κόσμου. Χρειάζεσαι υψηλότερο IQ από τον Αϊνστάιν για να μπεις στο Δημόσιο; Όχι, απλά να είσαι ευσυνείδητος και όχι να βολεύεσαι σε μια καρέκλα.
Αυτή η μορφή εξετάσεων είναι σαν ένα «IQ test». Δεν χρειάζεται να έχεις ιδιαίτερες γνώσεις, αλλά πρέπει να έχεις ταχύτητα και παρατηρητικότητα.
Ωστόσο, αυτός ο τρόπος εξέτασης από μόνος του πάσχει. Είτε θα υπηρετήσεις στο Τμήμα Φορολογίας είτε στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχεις «πιάσει» τη βάση.
Εάν δηλαδή απαντήσεις τις πιθανότητες που έχεις να τραβήξεις μια μαύρη κάλτσα από το συρτάρι, είσαι έτοιμος να διοριστείς στο Τμήμα Γεωργίας; Εάν αποφασίσεις ότι η Μαρία ή η Κωνσταντίνα είναι πιο ψηλή, τότε είσαι έτοιμος να υπηρετήσεις στο υφυπουργείο Ναυτιλίας;
Οι άριστοι των αρίστων κρίνονται από τα τεστ των δεξιοτήτων; Ένας νομικός, φιλόλογος ή απόφοιτος των Πολιτικών Επιστημών πώς θα δείξει τις ιδιαίτερές του ικανότητες ή ευαισθησίες σε σχέση με κάποιον Μαθηματικό ή απόφοιτο του Πολυτεχνείου; Σε ένα σύστημα προσανατολισμένο στη στείρα μάθηση, πώς θα ξεχωρίσει κάποιος;
Και τα φροντιστήρια οργιάζουν… Έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία συγγραφής βιβλίων και διδασκαλίας για όλων των λογής εξετάσεων. Το κάθε βιβλίο στοιχίζει άνω των €30, ενώ το κόστος φροντιστηρίου ξεπερνά τα €500.
Εάν δεχτούμε ότι αυτός είναι ο πιο σύγχρονος τρόπος εξέτασης των αρίστων, το σημαντικότερο ερώτημα που τίθεται είναι τι γίνεται αφού περάσεις τις εξετάσεις. Καταθέτεις τα χαρτιά σου για την ανάλογη θέση που σε ενδιαφέρει. Εκεί δεν υπάρχει μέσο;
Ούτε σε αυτό τολμούμε να κάνουμε πραγματική τομή. Μήπως θα έπρεπε το βιογραφικό ή η προηγούμενη εργασιακή εμπειρία να μετρούν εξίσου; Και αυτά να είναι ο καθοριστικός παράγοντας για να υπηρετήσεις σε μια θέση κι όχι η απόδοσή σου στα τεστ δεξιοτήτων;
Αλλά φοβόμαστε το μέσο. Παρά να διασφαλίσουμε μιαν πραγματικά αδιάβλητη διαδικασία, προτιμούμε τα άψυχα τεστ που διορθώνονται και πολύ εύκολα. Και έτσι τους βαφτίζουμε ότι μπήκαν «αξιοκρατικά» στη Δημόσια Υπηρεσία. Όχι επειδή είναι οι καλύτεροι με βάση τα προσόντα, αλλά επειδή «έπιασαν» τη βάση στο τεστ.
Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται: Κάναμε την αλλαγή στον τρόπο πρόσληψης των δημοσίων υπαλλήλων. Πότε θα κάνουμε και αξιολόγησή τους; Να ισχύσει η δοκιμαστική περίοδος και να μπει μια σωστή αξιολόγηση. Τότε (και μόνο τότε) θα είναι οι άριστοι των αρίστων μέσα στο Δημόσιο.
Δεν γίνεται να χαϊδεύουμε τα αφτιά του κόσμου. Χρειάζεσαι υψηλότερο IQ από τον Αϊνστάιν για να μπεις στο Δημόσιο; Όχι, απλά να είσαι ευσυνείδητος και όχι να βολεύεσαι σε μια καρέκλα.
