Το 2021 αφήνει πίσω του πολλαπλά ανοιχτά μέτωπα. Ήταν μια δύσκολη χρονιά, που την έκανε ακόμα πιο δύσκολη η συνεχιζόμενη πανδημία που αποδιοργάνωσε τη ζωή των ανθρώπων, τη ζωή των κοινωνιών. Έτσι, στα ανοιχτά μέτωπα που αφήνει κληρονομιά για το 2022, η πανδημία θα εξακολουθήσει να είναι το πρωταρχικό μέτωπο στο οποίο θα αφιερωθούν πολλαπλές ενέργειες, καθώς είναι θέμα επιβίωσης του ανθρώπινου γένους. Υπάρχουν όμως και άλλα σοβαρά προβλήματα, με πρώτο και κυριότερο την κλιματική αλλαγή, που προβάλλει επίσης απειλητική για το γένος των ανθρώπων, αλλά βέβαια και οι εντάσεις που παρατηρούνται στο διεθνές σύστημα, όπου σταδιακά φαίνεται να εγκαθίσταται ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος.
Όσον αφορά την πανδημία, η εμπειρία δύο χρόνων δεν φαίνεται να έχει κάνει σοφότερους αυτούς που τη διαχειρίζονται, τους διεθνείς οργανισμούς αλλά κυρίως τις κυβερνήσεις των πλούσιων, ανεπτυγμένων χωρών. Από τη μια υπάρχουν τα μεγάλα συμφέροντα που επιβάλλουν τη δική τους γραμμή και πολιτική στη διαχείρισή της και από την άλλη η αδυναμία της πολιτικής εξουσίας να αντιληφθεί την οικουμενικότητα του φαινομένου και ως τέτοιο να το αντιμετωπίσει. Ζούμε σε μια οικουμένη και τα ξύλινα τείχη δεν πρόκειται να προστατέψουν καμιά χώρα. Το πρώτο που έπρεπε να είχε γίνει θα ήταν, αφήνοντας κατά μέρος τις αλαζονείες και τους εθνικούς εγωϊσμούς, να δοθεί το εμβόλιο και κάθε δυνατή στήριξη στις φτωχότερες χώρες για να αντιμετωπιστεί η πανδημία πλανητικά. Όσο αυτό δεν γίνεται, θα παρατείνεται η διάρκειά της. Και το ερώτημα είναι αν αυτό δεν είναι σκόπιμο για να συνεχίσουν να πλουτίζουν οι φαρμακευτικές εταιρείες και διάφορα άλλα μεγάλα συμφέροντα που επωφελούνται από την έκρυθμη κατάσταση που δημιουργήθηκε. Ο κυκεώνας και η σύγκρουση των μεγάλων συμφερόντων δημιουργεί μια άναρχη κατάσταση, την οποίαν αδυνατεί να ελέγξει, ή και δεν θέλει να το κάνει σκόπιμα, η πολιτική εξουσία.
Στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, μετά τη διάσκεψη της Γλασκώβης και τα πενιχρά αποτελέσματά της, η κατάσταση παραμένει στάσιμη. Θα εξαρτηθεί από την πολιτική βούληση των κρατών και ειδικά των πλούσιων και ανεπτυγμένων χωρών αν θα γίνουν κάποια βήματα προς τα εμπρός. Όπως και στην περίπτωση της πανδημίας πρόκειται για ένα πρόβλημα οικουμενικών διαστάσεων. Αλλά βεβαίως πέρα από την οικουμενική διάστασή του πρέπει οι πολιτικές εξουσίες αλλά και οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν και την ανάγκη των άμεσων τοπικών δράσεων.
Στο πλανητικό διεθνές σύστημα η εκλογή στις Ηνωμένες Πολιτείες του Τζο Μπάιντεν δημιούργησε κάποιες ελπίδες για την επάνοδο σε πιο ισορροπημένες διεθνείς σχέσεις. Τα αποτελέσματα όμως της πολιτικής του διαψεύδουν αυτές τις ελπίδες. Αναδύεται αντίθετα σταδιακά ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος. Οι ΗΠΑ και γενικότερα η Δύση συνεχίζουν το μεγάλο σφάλμα που έκαναν μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Τότε αντί να ενσωματώσουν τη Ρωσία σε ένα νέο διεθνές σύστημα ειρήνης και ασφάλειας και ειδικά οι Ευρωπαίοι να την ενσωματώσουν στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας, προσπάθησαν να τη μειώσουν όσο μπορούσαν, υποτιμώντας τις δυνατότητες που διέθετε. Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας διαλύθηκε αλλά οι Δυτικοί επέκτειναν απειλητικά το ΝΑΤΟ στις χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ και προσπάθησαν ακόμη να εντάξουν σ’ αυτό και χώρες που προέκυψαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα, ειδικά στην Ουκρανία. Η Ρωσία ανέκαμψε και φυσικά αντιδρά με όλα τα μέσα που διαθέτει για τη δική της ασφάλεια. Αυτή η άστοχη πολιτική της Δύσης δημιούργησε ήδη έναν άξονα Μόσχας-Πεκίνου, αφού και οι δύο χώρες μπήκαν στο στόχαστρο της Δύσης και ειδικότερα των ΗΠΑ.
Στα καθ’ ημάς Ελλάδα και Κύπρος πλοηγούνται από ηγέτες περιορισμένων οριζόντων. Η Ελλάδα πλήττεται αμείλικτα αυτή την στιγμή από την πανδημία και είναι σε μια από τις χειρότερες θέσεις στον παγκόσμιο χάρτη. Αλλά και πέρα από την πανδημία, οι απειλές εξ Ανατολών από τον τουρκικό επεκτατισμό παραμένουν αμείωτες. Στα δε Βαλκάνια, η δυτική πολιτική δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου αστάθεια που καθόλου δεν εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα. Τα γενικότερα προβλήματα της χώρας, οικονομία, παιδεία, ανάπτυξη, κινούνται στον αστερισμό του νεοφιλελευθερισμού. Το ίδιο και το σύστημα υγείας που αβοήθητο έχει φτάσει στα όριά του.
Στην Κύπρο η διαφθορά παραμένει σήμα κατατεθέν ενώ στο Κυπριακό ακολουθείται η ίδια αποτυχημένη πολιτική που χαράχτηκε πριν από μισό αιώνα. Μια πολιτική που το οδήγησε σε έναν ατέρμονο δικοινοτικό διάλογο που εδραιώνει τα δεδομένα της τουρκικής κατοχής. Η αποτυχημένη αυτή στρατηγική άφησε στο περιθώριο τη διεθνή πλευρά του Κυπριακού και φυσικά άφησε στο απυρόβλητο την ίδια την Τουρκία να συνεχίζει την πολιτική της που δεν είναι άλλη από τον στρατηγικό έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου.
Είναι καθαρό ότι χωρίς μια νέα τολμηρή στρατηγική από πλευράς Λευκωσίας και Αθήνας, η Κύπρος θα παραμένει εγκλωβισμένη στους τουρκικούς σχεδιασμούς και θα πορεύεται στο δικό τους πλαίσιο. Είναι η ώρα τολμηρών αποφάσεων και στοχαστικών προσαρμογών προτού είναι αργά. Οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές θα είναι ορόσημο στο κατά πόσον θα συνεχιστεί η ίδια αδιέξοδη πολιτική ή θα προκύψει μια νέα ελπιδοφόρα στρατηγική
Υ.Γ. Μέρες που είναι, μια σκέψη για τους κατατρεγμένους αυτού του κόσμου. Τους πεινούντες και διψούντες. Της γης τους κολασμένους.
Καλή Χρονιά
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.
