Mοναδικός για το πάθος του για την ιστορία και τις παραδόσεις και πάνω από όλα μάγειρας και σεφ! Και όπως λένε, εκεί που υπάρχει μάγειρας υπάρχει και ελπίδα.
Τον γνώρισα κατά τη διάρκεια των περιδιαβάσεων στην κατεχόμενη πατρίδα, η «ξεναγός των κατεχομένων» κατά μερικούς, ωσάν τα κατεχόμενα να μην είναι η πατρίδα μου, ωσάν τα κατεχόμενα να μην υπάρχουν, να μην αποτελούν μέρος της ζωής και της ιστορίας μου γιατί είναι κατεχόμενα…Κάποτε η φίλη μου η Σονάη από τον Άγιο Θεόδωρο Τυλληρίας και σήμερα στη Γιαλούσα, μου είχε πει: Πε Άννα αν κοπελλούδι σου εν φυλάκα εν θα επήαινες να το θωρείς, να το αγκαλιάσεις, να το φιλήσεις; Μακάρι να τα καταφέρουμε να επανενώσουμε την πατρίδα μας! Μέχρι τότε θα συνεχίσω με όσες δυνάμεις έχω να περπατώ και να μιλώ με πάθος και αγάπη για την πατρίδα μου.
Στις περιδιαβάσεις μας γνωρίσαμε πολλούς Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, Μορφίτες, Βαρωσιώτες, Κερυνειώτες, Καρπασίτες, Τύλληρους, Παφίτες, Λεμεσιανούς, Λαρνακείς και Χωραΐτες. Κτίσαμε φιλίες, κάποιοι ήρθαν στο σπίτι μου να μου ευχηθούν και να φέρουν το μάσσιαλα της εγγονής μου, περάσαμε μαζί μέρες και βράδια ασέληνα εκεί στις όχθες του Αγίου Φίλωνα, συζητώντας για τα παιδιά και τα εγγόνια μας, το μέλλον του τόπου, τις προοπτικές, τα βάσανα και τις χαρές μας, κουβέντες, συνταγές για το καλύτερ ιμάμ! Ανάμεσά τους ο Ερτογάν και η Σονάη, ο Τούντζερ και η Τουντζάη που μας έφυγε, και ο καλός μου Ζεκαΐ.
Γέννημα Λεμεσιανό, Κυπραίος όσο λίγοι, ντόμπρος, λεβέντης, συγγραφέας, εναλλακτικός ξενοδόχος, πολυταξιδεμένος και πολυδιαβασμένος, ερωτευμένος με όλο το νησί και πολυμήχανος όπως ο Οδυσσέας. Από τους λιγοστούς Κυπραίους που συνεχίζουν να φορούν το άσπρο μαντήλι που μαζεύει τον ιδρώτα του, μοναδικός για το πάθος του για την ιστορία και τις παραδόσεις και πάνω από όλα μάγειρας και σεφ! Και όπως λένε, εκεί που υπάρχει μάγειρας υπάρχει και ελπίδα.
Τον Ζεκαΐ πρέπει να πάρει μαζί του ο Πρόεδρος μας μεθαύριο στη Γενεύη, να τους μαγειρέψει περτίτζια κοτζινιστά με ελιές τσακιστές, πουρκούρι με πινόλια τζαι μουσκοκάρφκια, πέρκι τους γλυκάνει, να καταλάβουν πόσο θα άλλαζε η ζωή όλων μας αν επέλεγαν αυτά που μας ενώνουν αντί αυτών που μας χωρίζουν.
Ο Ζεκαΐ μετά τις μαγειρικές περιπλανήσεις του στο Λονδίνο και αλλαχού άραξε στην Κώμα του Γιαλού. Ζει σ’ ένα σπίτι που ανήκε σε χριστιανό γιατί είχε πάνω από το ξωπόρτι του έναν σταυρό. Εκεί έφτιαξε ένα εναλλακτικό ξενοδοχείο, το ονόμασε Νιτοβίκλα… ένα καρπασίτικο οχυρό της εποχής του Χαλκού που ανακάλυψε η Σουηδική Αποστολή το 1930. Η Νιτοβίκλα έχει δικό της λαχανόκηπο, κοτέτσι, και σε μια σπηλιά που υπάρχει εκεί (παλιό τάφο προφανώς), ο Ζεκαΐ και η Καντέρ, η σύζυγος του, μαθαίνουν σε παιδάκια και μεγάλους τα μυστικά της κυπριακής κουζίνας. Όταν κάποιοι εθνικόφρονες απαίτησαν από τον Ζεκαΐ να αφαιρέσει τον σταυρό από το ξωπόρτι, τους απάντησε ότι προτιμά να κάψει το σπίτι. Κατάλαβαν και τον άφησαν ήσυχο.
Ο Ζεκαΐ, λοιπόν, έγραψε ένα βιβλίο για την κυπριακή κουζίνα στην τουρκική γλώσσα και μου ζήτησε να το μεταφράσω στην ελληνική. Αυτό το βιβλίο φέρει μέσα του όλη την αλήθεια της σχέσης μας με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας. Αλήθειες που φέρνουν δάκρυα στα μάτια. Στο τέλος του βιβλίου ο Ζεκαΐ μάζεψε και τις κοινές μας λέξεις. Αυτό όμως που εντυπωσιάζει κυριολεκτικά είναι πώς μπλέκονται οι παραδόσεις μας, πώς όλη η κουζίνα μας είναι ένα αμάλγαμα και ένας καθρέφτης του κόσμου μας.
Το αγαπημένο φαγητό των Τουρκοκυπρίων κατά τη διάρκεια του Μπαϊραμιού είναι το Magarina Bulli, δηλαδή το κοτόπουλα με μακαρόνια. Gorasa λέγεται ένα είδος μακαρονιού που κατασκευάζεται στη Γαληνόπορνη. Για να το φτιάξουν δεν τρυπούν τη ζύμη με σκλινίτζι, έτσι δεν υπάρχει τρύπα στο μακαρόνι…μια κοράσα δηλαδή, μια παρθένα. Το αλεύρι που χρησιμοποιούν το αποκαλούν Ciberunda και το αποθηκεύουν σε πήλινα πιθάρια που λέγονται Pilins! Το αγαπημένο γλυκό του Ζεκαΐ λέγεται Forma’da Keyik, δηλαδή ένα γλυκό που ψήνεται σε εκείνη τη φόρμα που όλοι μας είχαμε παλιά με την τρύπα στη μέση. Dribidez Biddasi, είναι οι τρυπητές πίττες, δηλαδή πίττες που ψήνονται επάνω σε «αμυγδαλόπετρα» και σχηματίζουν μικρές τρύπες…τρώγονται ζεστές με πασπαλισμένη ζάχαρη ή χαρουπόμελο! Ακολουθούν αυτούσιες οι λέξεις που δε χρειάζονται μετάφραση. Οι Cakizdez, oι Golimbadez, το Ahtapot, οι Bide, οι Kofte, το μακρινό και ξεχασμένο Bumbar, το Sini Katimeri, to Cacik, οι Bullez, το corek, η Tabaca, και ανάμεσά τους τα Gullurugya, τα κουλλουρούθκια με χαρουπόμελο για όσους δυσκολεύτηκαν.
Στην υγειά μας λοιπόν, με χαλούμι και χελίμ, τσουρέκια και μπουρέκια! Που θα πάει θα τα καταφέρουμε.
Φιλελεύθερα, 25.4.2021.
