Το φιλμ έκανε ήδη τη μικρή του επανάσταση: είναι η πρώτη δημιουργία από την Ιαπωνία που κατάφερε να βρεθεί στην τελική δεκάδα με τις υποψηφιότητες.

Το χρώμα πάνω στη σημαία της χώρας του ανατέλλοντος ηλίου είναι το κόκκινο. Το ίδιο χρώμα έχει και το Saab 900 Turbo, το οποίο, κατά κάποιο τρόπο, συμπρωταγωνιστεί στην ταινία του Ριγιουσούκε Χαμαγκούτσι. Με αυτό το αμάξι του 1987, με μια μικρή ιστορία του Χαρούκι Μουρακάμι κι ένα διαφορετικό «Θείο Βάνια», ο Ιάπωνας σκηνοθέτης θα επιχειρήσει να κατακτήσει τα φετινά Όσκαρ. Αν το καταφέρει, θα «αναγκάσει» την Ακαδημία να λοξοκοιτάξει για δεύτερη φορά προς την Άπω Ανατολή, μετά το πρόσφατο «Parasite» του Κορεάτη Μπονγκ Τζουν-χο. Ας το δούμε συμβολικά: φανταστείτε την (μάλλον απομακρυσμένη) περίπτωση που το «Drive My Car» αποχωρεί σήμερα από το Dolby Theatre με το επίχρυσο αγαλματίδιο ανά χείρας.  Δεν είναι σαν να χρωματίζεται επιτέλους, η γκρίζα χολιγουντιανή πραγματικότητα, βουτηγμένη για δεκαετίες στα πανάκριβα εφέ και στα αναμασημένα κλισέ; 

Το φιλμ έκανε ήδη τη μικρή του επανάσταση: είναι η πρώτη δημιουργία από την Ιαπωνία που κατάφερε να βρεθεί στην τελική δεκάδα με τις υποψηφιότητες. Το καινοφανές γεγονός έχει τη δική του εξήγηση. Η μακρά περίοδος της πανδημίας και η συνεχιζόμενη κρίση πανταχόθεν, έφερε τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά βραβεία του κόσμου μπροστά στην αναζήτηση μίας νέας ταυτότητας, πολύ πέρα από τις όχθες του Ατλαντικού. Όπως συμβαίνει συνήθως σε εποχές κρίσης, ο θείος Όσκαρ αποφάσισε να αναζητήσει το κοινό του μακριά από τη λάμψη και τη χρυσόσκονη των ανέμελων και ανυποψίαστων παρελθόντων ετών.  Η ταινία του ανερχόμενου Ιάπωνα δημιουργού, έχει κάτι να πει για το ψυχολογικό τραύμα που συλλογικά βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Υπενθυμίζει την επουλωτική, λυτρωτική δύναμη της τέχνης (του θεάτρου, αλλά και του κινηματογράφου) η οποία διαθέτει το χάρισμα να δρασκελίζει με ευκολία τα όποια γεωγραφικά σύνορα. 

Το ταπεινό αυτοκίνητο της εισαγωγής «μεταμορφώνεται» λοιπόν στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή: εκεί κάθεται ο κεντρικός ήρωας, ηθοποιός και σκηνοθέτης που θρηνεί ακόμα τη χαμένη του σύζυγο. Μοιράζεται το τραύμα του με την οδηγό του Saab, από την άνεση που προσφέρει η θέση του συνοδηγού. Και οι δυο τους κοιτάζουν μπροστά, χωρίς να ανταλλάζουν βλέμματα, εγκαθιδρύοντας μια διαφορετική μορφή επικοινωνίας. Ο ήχος είναι σημαντικός και ιδιαίτερα η κασέτα με τη φωνή της χαμένης συζύγου να απαγγέλλει, προσδίδοντας μια αίσθηση αόρατης παρουσίας. Ο εραστής της συμμετέχει επίσης στην ελεγεία, αφού καθοδηγείται από τον σύζυγο-σκηνοθέτη στην ετοιμαζόμενη παράσταση. Κάπως έτσι, ο «Θείος Βάνιας» του Τσέχωφ συναντά την πραγματικότητα: οι ψυχές των ηρώων λύνονται, τόσο στο κόκκινο αυτοκίνητο, όσο και στη σκηνή του θεάτρου.

Το «Drive My Car» είναι ένα λεπτό, γιαπωνέζικο κομψοτέχνημα, μακριά από τις αδρές γραμμές που επιτάσσει η βιομηχανία θεάματος. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως έχουν υποκύψει στη γοητεία του οι απανταχού κριτικοί: στη Νέα Υόρκη, στο Λος Άντζελες και αλλού. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση, ειδικά αν σκεφτείς πως δεν προηγήθηκε κάποιος Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες.  Το μήνυμα πέρασε σαφώς στην Ακαδημία, κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα από τις τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ. Πολύ ψηλά στην κορυφή, με τον ζηλευτό αριθμό «δώδεκα», βρίσκεται το «Power of the Dog» της Τζέιν Κάμπιον. Πιθανότατα τη Δευτέρα, η σπουδαία Νεοζηλανδή σκηνοθέτης, θα τοποθετήσει τα Όσκαρ Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ταινίας, πλάι στο αγαλματάκι Καλύτερου Σεναρίου του «The Piano». Το φαβορί μάλλον θα κερδίσει το αουτσάιντερ, υπενθυμίζοντας την διαχρονική αξία του γουέστερν, ενός αρκετά υποτιμημένου είδους. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα λησμονήσουμε τόσο εύκολα το ταπεινό μας, κόκκινο Saab…

Ελεύθερα, 27.3.2022.