Η παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι ένα από τα καίρια ζητήματα των τελευταίων μηνών. Με αυξημένους λογαριασμούς ηλεκτρισμού και πολίτες που έχουν φτάσει στα όρια της ενεργειακής φτώχιας, η ενεργειακή μετάβαση σε ΑΠΕ είναι πλέον η μόνη λύση.
Οι λύσεις που προτείνονται αφορούν έργα ΑΠΕ που παράγουν ενέργεια, αλλά και μία νέα λύση ίσως η πιο νεά μορφή παραγωγής και κατανάλωσης του ηλεκτρισμού μας, οι ενεργειακές κοινότητες. Οι λύσεις αυτές έχουν σημαντικές διαφορές στην φιλοσοφία, λειτουργία, εφαρμογή αλλά και στον κοινωνικό τους αντίκτυπο.
Τί εννοούμε με τα Ενεργειακά Έργα ΑΠΕ
Παράδειγμα: Ένα μεγάλο φωτοβολταϊκό πάρκο που κατασκευάζεται σε μια απομακρυσμένη περιοχή και διοχετεύει την παραγόμενη ενέργεια στο εθνικό δίκτυο έναντι κάποιας τιμής.
Τα ενεργειακά έργα αφορούν πρότζεκτς και υποδομές που σχεδιάζονται και υλοποιούνται με σκοπό την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Δηλαδή αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά κ.α. που κατασκευάζονται από εταιρείες ή άλλους φορείς, διοχετεύουν την ενέργεια μέσω του δικτύου και ουσιαστικά πωλούν την ενέργεια στην Αρχή Ηλεκτρισμού.
Τι είναι οι Ενεργειακές Κοινότητες;
Οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν μια δημοκρατική, συλλογική και συνεργατική προσέγγιση στην παραγωγή ενέργειας. Είναι συλλογικές ομάδες πολιτών, μικρών επιχειρήσεων και τοπικών αρχών και οργανισμών που συνεργάζονται για να παράγουν, να καταναλώσουν και να διαχειριστούν την ενέργεια τους σε τοπικό επίπεδο. Οι ενεργειακές κοινότητες έχουν έναν πιο δημοκρατικό και συμμετοχικό χαρακτήρα, καθώς έχουν μέλη τα οποία συμμετέχουν και συναποφασίζουν ενεργά για την παραγωγή ενέργειάς τους.
Αυτές οι κοινότητες δίνουν έμφαση στην αποκέντρωση, την αυτάρκεια και τη βιωσιμότητα της ηλεκτρικής μας ενέργειας και έχουν ως στόχο στην μείωση των λογαριασμών ηλεκτρισμού, στην μείωση των εκπομπων του διοξειδίου του άνθρακα και την κοινωνική ενδυνάμωση των πολιτών, οι οποίοι έχουν την ενέργεια στα χέρια τους πλέον. Είναι η βάση για τον ενεργό ρόλο των πολιτών στην παραγωγή και διαχείριση ενέργειας, προάγοντας την Ενεργειακή Δημοκρατία.
Ένα παράδειγμα ενεργειακής κοινότητας είναι μια ομάδα κατοίκων μιας περιοχής που αποφασίζουν να δημιουργήσουν μια κοινότητα για την εγκατάσταση και τη διαχείριση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου. Η ενέργεια που παράγεται διανέμεται στα μέλη της κοινότητας για προσωπική κατανάλωση, ενώ τυχόν πλεονάσματα μπορούν να πωλούνται στο δίκτυο για επιπλέον έσοδα που επιστρέφονται πίσω στην κοινότητα και χρηματοδοτούν τις δράσεις της. Δηλαδή, τα οφέλη δεν περιορίζονται μόνο στην παραγωγή ενέργειας αλλά και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των μελών της κοινότητας.
Η κύρια διαφορά έργων ΑΠΕ και Ενεργειακών Κοινοτήτων
Η κύρια και η πιο σημαντική διαφοροποίηση των έργων ΑΠΕ και των Ενεργειακών Κοινοτήτων είναι η ενεργή συμμετοχή των πολιτών που αφορούν την ενεργειακή δημοκρατία και αυτονομία. Χωρίς την ενεργή συμμετοχή των πολιτών, δεν υπάρχει ενεργειακή κοινότητα αλλά έχουμε ένα ενεργειακό έργο για παραγωγή ΑΠΕ. Ένα ενεργειακό έργο μπορεί να εξελιχτεί σε ενεργειακή κοινότητα μόνο όταν συμπεριλαμβάνει πολίτες, και όχι όταν έχει τους πολίτες (έστω και τους ευάλωτους) μόνο ως αποδέκτες.
Εάν ένας δήμος λειτουργήσει ένα ενεργειακό έργο για να παρέχει ενέργεια στις ευάλωτες ομάδες της περιφέρειάς του, χωρίς να εμπλέξει ομάδες πολιτών (ευάλωτες η μη), δεν θεωρείται ότι έχει δημιουργήσει μια ενεργειακή κοινότητα. Το έργο είναι απλά ένα κοινωνικό ενεργειακό έργο. Για να θεωρηθεί ενεργειακή κοινότητα, ο δήμος θα πρέπει να εμπλέξει ομάδες πολιτών οι οποίες θα συμμετέχουν στις αποφάσεις μέσω δημοκρατικών διαδικασιών όσο αφορά την παραγωγή και διάθεση ενέργειας από το έργο.
Επόμενα Βήματα: Δημιουργία Εnergy Cafés για ενεργειακές συζητήσεις
Οι Φίλοι της Γης Κύπρου και το Center for Social Innovation, διοργανώνουν τα διαδραστικά και συμμετοχικά Energy Cafés με θέμα την Δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων. Αυτές οι διαδραστικές συναντήσεις θα εστιάσουν στα οφέλη των ενεργειακών κοινοτήτων, στις πρακτικές διαδικασίες και ενέργειες για την δημιουργία ενεργειακής κοινότητας, και κυρίως στην θεμελίωση βάσεων για ουσιαστική αλλαγή και ενεργειακή δημοκρατία. Τα καφέ είναι ανοικτά για όλους και για όλες και η συμμετοχή είναι δωρεάν.
Συμμετοχή στα Café στον σύνδεσμο εδώ: https://forms.office.com/e/rzZqDLDmqM
Βιολόγος Περιβαλλοντολόγος
Φίλοι της Γης Κύπρου
