Έντονες ανησυχίες και σοβαρούς προβληματισμούς λόγω της δυσλειτουργίας της Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) και του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), η οποία χωροθετείται στην κοινότητα Πεντάκωμο της επαρχίας Λεμεσού, εκφράστηκαν κατά τη χθεσινή συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος. Την Επιτροπή απασχόλησαν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για την υγεία των κατοίκων της κοινότητας Πεντακώμου από τα απόβλητα ΧΥΤΥ, όπως επίσης και τα προβλήματα στη λειτουργία της μονάδας διαχείρισης και επεξεργασίας στερεών αποβλήτων ΟΕΔΑ Πεντακώμου και τα μέτρα αντιμετώπισής τους. Η μονάδα ΟΕΔΑ και ΧΥΤΥ Πεντακώμου λειτουργεί από τον Νοέμβριο 2017 για όλα τα μεικτά δημοτικά απόβλητα της επαρχίας Λεμεσού και ξεκίνησε τη λειτουργία της παράλληλα με το κλείσιμο του ανεξέλεγκτου Χώρου Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ) στο Βατί Λεμεσού.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας έντονη ήταν η διαμαρτυρία των κοινοτήτων της περιοχής για την προβληματική λειτουργία της ΟΕΔΑ στο Πεντάκωμο. Εκφράζουν ανησυχίες για επιπτώσεις στην υγεία τους αλλά και στο περιβάλλον. Το κυριότερο πρόβλημα δημιουργείται λόγω του ότι η ΟΕΔΑ, με τη λειτουργία της, παράγει δευτερογενές καύσιμο εκτός των προδιαγραφών ποιότητας της σύμβασης, και κυρίως με αυξημένο (υπερδιπλάσιο) ποσοστό υγρασίας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διατεθεί σε αδειοδοτημένους αποδέκτες. Παρόλο που έχουν επισημανθεί εδώ και καιρό τα προβλήματα και έγιναν μελέτες και εισηγήσεις ειδικών, ο φορέας εκμετάλλευσης δεν προχώρησε σε διορθωτικές ενέργειες, και η εγκατάσταση να λειτουργεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις του κράτους και να καταστεί δυνατή η αδειοδότησή της.
Σημαντικό στοιχείο είναι και η παραδοχή από τα πλέον επίσημα χείλη του Γ.Δ. του Υπουργείου Γεωργίας ότι το κράτος έχει αποτύχει στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων. Στη συζήτηση έγινε επίσης παραδοχή ότι η μονάδα στο Πεντάκωμο παρουσιάζει από την έναρξη της λειτουργίας της μέχρι σήμερα, και μια σειρά άλλα σοβαρά προβλήματα. Συγκεκριμένα, παράγονται αυξημένες ποσότητες στραγγισμάτων που πρέπει να τύχουν επεξεργασίας και διάθεσης με αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια, κατά παράβαση της βέλτιστης διαθέσιμης τεχνικής για μείωση των εκπομπών στα νερά και στην ατμόσφαιρα.
Το θέμα πάντως παραμένει ανοικτό προς συζήτηση από τη στιγμή που η Ελεγκτική Υπηρεσία πραγματοποιεί αυτή τη στιγμή διαχειριστικό έλεγχο, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη Νοεμβρίου. Ακολούθως, η έκθεση του Γενικού Ελεγκτή θα συζητηθεί από κοινού στις κοινοβουλευτικές Επιτροπές Ελέγχου και Περιβάλλοντος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέα εποχή στη διαχείριση των αποβλήτων
Επιπλέον, παράγονται αέρια από τον χώρο ταφής, τα οποία δεν τυγχάνουν επεξεργασίας και χρήσης κατά παράβαση των όρων αδειοδότησης. Ουσιαστικά, η μονάδα έχει μετατραπεί από ΧΥΤΥ σε ΧΥΤΑ, αφού χρησιμοποιείται για ταφή βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων με ψηλή υγρασία, χωρίς να τηρούνται οι προϋποθέσεις για αδειοδότηση.
Όπως προκύπτει, έχουν παραχθεί και εξαχθεί πολύ μικρές ποσότητες ανακυκλώσιμων, μικρές ποσότητες διαχωρισμένων ανακυκλώσιμων παραμένουν αποθηκευμένες χωρίς τη δυνατότητα εξαγωγής, ενώ τα υπόλοιπα εισερχόμενα θάβονται. Συνεπώς, υφίσταται σοβαρό πρόβλημα στην τήρηση της ιεραρχίας διαχείρισης αποβλήτων (άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Απόβλητα), κατά την οποία ισχύει ως τάξη προτεραιότητας η πρόληψη, η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση ή άλλου είδους ανάκτηση, όπως η ανάκτηση ενέργειας και ως τελευταία επιλογή η διάθεση.
Ένα από τα ζητήματα που έθεσαν οι επηρεαζόμενες κοινότητες από τη λειτουργία του ΧΥΤΑ αφορά τη σοβαρή οχληρία που δημιουργεί η εγκατάσταση, δηλαδή την έντονη όχληση από οσμές.
Οι σχεδιασμοί του κράτους μετά το φιάσκο
Για επίλυση των προβλημάτων το Υπουργείο Γεωργίας έχει προχωρήσει στις πιο κάτω ενέργειες:
● Πρόσληψη ειδικών εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της σύμβασης, περιλαμβανομένων διαχειριστικών μέτρων, καθώς και εγκατάστασης νέου μηχανολογικού εξοπλισμού.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: €15 εκατομμύρια για βελτίωση διαχείρισης αποβλήτων
● Σύσταση τριμελούς Ερευνητικής Επιτροπής, η οποία πραγματοποιεί διοικητική έρευνα, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ευθύνες στο στάδιο του σχεδιασμού, αλλά και στην παρακολούθηση/ διαχείριση της μονάδας.
● Αξιολόγηση τεχνικής και οικονομικής πρότασης του αναδόχου για την ξήρανση και καύση ολόκληρης της ποσότητας του δευτερογενούς καυσίμου που παράγεται στη μονάδα και τη συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή από τους Σύμβουλους JASPERS.
● Ανάθεση δύο συμβάσεων με διαδικασία διαπραγμάτευσης για την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης μέρους του παραγόμενου δευτερογενούς καυσίμου (διαχωρισμένο και όχι μείγμα) με την εταιρεία Energo.
Στα υπόψη και η νέα Στρατηγική Διαχείρισης Αποβλήτων
Πρόνοια του συμβολαίου για τροποποίηση των ποσοτικών απαιτήσεων των παραγόμενων προϊόντων και υπολειμμάτων αξιολογείται από τις αρμόδιες Αρχές. Επιπρόσθετα, έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας αποτελούμενη από λειτουργούς/ εκπροσώπους του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, του Τμήματος Περιβάλλοντος και του Συμβουλίου Εκμετάλλευσης Χώρων Διάθεσης ή Αξιοποίησης Οικιακών Αποβλήτων Επαρχίας Λεμεσού (ΣΕΔΑΛ), οι οποίοι θα αξιολογήσουν την εργασία που έχει γίνει στο πλαίσιο έκθεσης Άγγλου ειδικού εμπειρογνώμονα. Ο εμπειρογνώμονας προσλήφθηκε για εντοπισμό των λειτουργικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η μονάδα και συμμόρφωση της λειτουργίας της σύμφωνα με τις απαιτήσεις του εργοδότη, συμπεριλαμβανομένου και του ζητήματος της αυξημένης υγρασίας στο παραγόμενο δευτερογενές καύσιμο. Λαμβάνοντας υπόψη τη νέα Στρατηγική Διαχείρισης Αποβλήτων, θα υποβάλουν τις εισηγήσεις τους για οριστική διευθέτηση του θέματος.
