Μεγάλα τα περιθώρια κέρδους στην εφοδιαστική αλυσίδα κρέατος παρατηρούνται στην αγορά από τη φάρμα μέχρι και το τραπέζι του καταναλωτή. Ιδιαίτερα με την τιμή του χοιρινού όλοι οι εμπλεκόμενοι κερδίζουν πέραν του 50% με αποτέλεσμα η τιμή του χοιρινού να είναι σημαντικά υψηλότερη από την τιμή του σφάγιου. Ό υπολογισμός των περιθωρίων κέρδους για το κρέας προκύπτει μέσα από έρευνα που διενήργησε το υπουργείο Γεωργίας στη διακίνηση χοιρινού, βοδινού και αιγοπρόβειου κρέατος.
Με βάση την έρευνα, που συμπεριλαμβάνει συγκεκριμένο χρονικό σημείο, εάν η τιμή αγοράς του χοιρινού κρέατος είναι €1,63 το κιλό (€1,37 τιμή ζωντανού βάρους), η τιμή καταναλωτή φθάνει τα €4,56 το κιλό, δηλαδή σχεδόν τριπλάσια, με τα περιθώρια κέρδους όλων των ενδιάμεσων κρίκων να φθάνει το 280%. Το κόστος σφάγιου ή αγορά για τους κρεατέμπορες περιλαμβανομένων των μεταφορικών και των τελών σφαγής ανέρχεται στο €1,85 το κιλό.
Από πλευράς τους οι κρεοπώλες αγοράζουν από τους κρεατέμπορες με μέση τιμή €2,88 το κιλό. Η τιμή καταναλωτή για την ίδια περίοδο φθάνει τα €4,56. Η μεταβολή τιμής καταναλωτή σε σχέση με τη τιμή σφάγιου είναι 146%.
Δηλαδή, τα περιθώρια κέρδους των κρεατεμπόρων φθάνουν το 56% και των κρεοπωλών 58% στο χοιρινό κρέας, περιθώρια που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τα άλλα είδη κρέατος, με αποτέλεσμα η τιμή καταναλωτή για το συγκεκριμένο κρέας να είναι σημαντικά υψηλότερη από την τιμή σφάγιου. Το μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους στο χοιρινό ενδέχεται να αντισταθμίζει το χαμηλότερο περιθώριο κέρδους για άλλα είδη κρέατος, ειδικά για το αιγοπρόβειο. Συγκεκριμένα, η μέση τιμή των αιγοπροβάτων είναι €5,65 το κιλό (€3,26 τιμή ζωντανού βάρους), ενώ στον καταναλωτή φθάνει τα €8,74 το κιλό. Το κόστος του σφάγιου για τους κρεατέμπορες είναι €6,95, ενώ η μέση τιμή του κρεοπώλη είναι €7,12 το κιλό. Τα περιθώρια κέρδους στον κρεατέμπορα κυμαίνονται από 2-8% με βάση την έρευνα, ενώ του κρεοπώλη 22%. Η μεταβολή τιμής καταναλωτή σε σχέση με τη τιμή σφάγιου είναι 26-32%.
Στο βοδινό κρέας η μέση τιμή ζωντανού βάρους είναι €4 το κιλό και φθάνει στον καταναλωτή €7,47. Η τιμή αγοράς παρουσιάζεται €3,45 το κιλό, η μέση τιμή κρεοπώλη από κρεατέμπορα €5,01 το κιλό. Το περιθώριο κέρδους του ΠΟΑ είναι 16% του κρεατέμπορα 25% και του κρεοπώλη 49%. Η μεταβολή τιμής καταναλωτή σε σχέση με τη τιμή σφάγιου είναι 87%.
Στη διακίνηση των ζωντανών ζώων από τους κτηνοτρόφους και των σφάγιων προς τον καταναλωτή εμπλέκονται συνήθως δύο ενδιάμεσοι κρίκοι, οι ζωέμπορες ή κρεατέμπορες και οι κρεοπώλες, στους οποίους περιλαμβάνονται οι υπεραγορές που λειτουργούν δικά τους κρεοπωλεία. Σε αυτή την περίπτωση οι κρεατέμπορες είναι οι μόνοι που εμπλέκονται μεταξύ του κτηνοτρόφου και του καταναλωτή, γεγονός που συμβάλλει στη σμίκρυνση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στο βοδινό κρέας το μεγαλύτερο ποσοστό των ζωντανών ζώων και του σφάγιου διακινείται από τον ΠΟΑ, ενώ τα σφαγεία παρέχουν μόνο υπηρεσίες σφαγής.
Η τιμή αγοράς των ζωντανών ζώων από τους κτηνοτρόφους είναι σε μεγάλο βαθμό προσυμφωνημένη και γίνεται κυρίως προφορικά και για τον καθορισμό της τιμής λαμβάνεται υπόψη η προσφορά και η ζήτηση. Όταν οι κρεοπώλες αγοράζουν ζωντανά ζώα από τους κτηνοτρόφους και αναλαμβάνουν οι ίδιοι όλα τα έξοδα μέχρι την παράδοση των σφάγιων στους πελάτες τους, υπάρχει σημαντική διαφορά στην τιμή σφάγιου από την αντίστοιχη τιμή που αγοράζουν το σφάγιο από τους κρεατέμπορες. Συγκεκριμένα, για το χοιρινό κρέας, το κόστος ζώων, τα τέλη σφαγής και τα μεταφορικά ανέρχονται σε €2,03 το κιλό, ενώ η τιμή αγοράς από κρεατέμπορα είναι €2,88 το κιλό. Η διαφορά είναι €0,85 ανά κιλό ή 30%.
Πέφτει η τιμή του σφάγιου, αυξάνεται η τιμή καταναλωτή
Ένδειξη ότι πιθανόν να υπάρχει χειραγώγηση της τιμής του χοιρινού κρέατος καταγράφεται στη μελέτη. Όπως τονίζεται, ενώ το τελευταίο τετράμηνο του 2020 η τιμή σφάγιου χοιρινού ήταν πτωτική, η τιμή καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου συνέχισε να αυξάνεται. Στο βοδινό κρέας, η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου παρουσιάζει σταθερή τάση, ενώ στο αιγοπρόβειο η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου παρουσιάζει αυξομειούμενη τάση.
Η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου χοιρινού για μπριζόλες λαιμού και καρρέ, κυμαίνεται βαίνοντας αυξανόμενη από 134% και πλησιάζει το 277%. Την περίοδο Μαΐου – Σεπτεμβρίου 2020, η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου χοιρινού παρουσιάζει μείωση. Ωστόσο, από τον Σεπτέμβριο του 2020 μέχρι το τέλος του 2020, και παρά το γεγονός ότι η τιμή σφάγιου ήταν πτωτική φτάνοντας από €1,81/κιλό στο τέλος Σεπτεμβρίου στο €1,22/κιλό στο τέλος Δεκεμβρίου, η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου συνέχισε να αυξάνεται, ένδειξη ότι πιθανόν να υπάρχει χειραγώγηση της τιμής.
Στα συμπεράσματα της μελέτης, φαίνεται ότι οι κρεατέμπορες, οι κρεοπώλες και οι υπεραγορές όταν λειτουργούν ως κρεατέμπορες, καθώς και οι κρεοπώλες ως πωλητές κρέατος, εμφανίζουν αυξημένο περιθώριο κέρδους, τουλάχιστον για το χοιρινό κρέατος. Ωστόσο, ενδέχεται το υψηλό περιθώριο κέρδους στο χοιρινό να «επιδοτεί» έμμεσα τα χαμηλότερα περιθώρια κέρδους που καταγράφονται στο αιγοπρόβειο.
Σε ό,τι αφορά το βοδινό κρέας για μπριζόλες, η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου κυμαίνεται από 113% μέχρι 155%, με σχετικά σταθερή τάση.
Στο αιγοπρόβειο μερί/κουτάλα, η μεταβολή της τιμής καταναλωτή σε σχέση με την τιμή σφάγιου κυμαίνεται από ένα ελάχιστο 28% μέχρι ένα μέγιστο 89%, με αυξομειούμενη τάση.
Η ομάδα μελέτης
Στο πλαίσιο της έρευνας που ανατέθηκε στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών για την αλυσίδα κρεάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, και με στόχο την υποστήριξη των ευρημάτων της μελέτης αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί στην κυπριακή αγορά κρέατος, έγινε ανασκόπηση των προνοιών της υφιστάμενης εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπει τη διακίνηση του κρέατος από τον κτηνοτρόφο, μέχρι τον τελικό καταναλωτή. Η μελέτη διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (Μ. Μάρκου, Γ. Αδαμίδης, Α. Στυλιανού, Μ. Γιαννακοπούλου, Σ. Ιωάννου), Τμήμα Γεωργίας (Π. Μαυρομμάτης και Π. Ζαχαριάδης) και Κτηνιατρικές Υπηρεσίες (Ν. Καλλή).
