Οι αγρότες της Κύπρου διαμαρτυρήθηκαν χθες έξω από το «Σπίτι της Ευρώπης», μετά τον πανευρωπαϊκό ξεσηκωμό διαμαρτυρόμενοι για τα περιβαλλοντικά μέτρα και τα οικολογικά προγράμματα που καλούνται να εφαρμόσουν μέσα από το κανονιστικό πλαίσιο που αυξάνουν από τη μια το κόστος παραγωγής και από την άλλη μειώνουν τα έσοδά τους.
Οι Κύπριοι αγρότες στη διαμαρτυρία τους πρόταξαν και τα σημαντικά ζητήματα που τους απασχολούν και τα οποία θα αποτελέσουν αντικείμενο διαλόγου σήμερα με την αρμόδια υπουργό Γεωργίας, η οποία παρέλαβε χθες το υπόμνημα που απευθυνόταν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και είχαν προηγουμένως επιδώσει και στους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο με σκοπό να το παραδώσουν στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Με το υπόμνημα, καλούν τους θεσμούς σε ένα δομημένο διάλογο με το ευρωπαϊκό αγροτικό κίνημα, έχοντας ως επίκεντρο την επισιτιστική ασφάλεια των 510 εκατομμυρίων πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από νωρίς το πρωί υπήρξε η παρουσία ισχυρής αστυνομικής δύναμης, τόσο έξω από το «Σπίτι της Ευρώπης», όσο και στο Προεδρικό Μέγαρο. Στην πορεία συμμετείχαν 70 τρακτέρ, 20 διπλοκάμπινα και τρία φορτηγά, ενώ μερικά συνθήματα που ακούστηκαν στη διαμαρτυρία είναι το «η ανοχή τελείωσε» και «αγαπώ τον κόσμο, αγαπώ την Κύπρο, γι’ αυτό θα συνεχίσω να παράγω κυπριακά προϊόντα!», «προασπιζόμαστε το δικαίωμα να παράγουμε κυπριακά προϊόντα» και «προασπιζόμαστε την Κύπρο και τους πολίτες της».
Ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των εισαγόμενων και των ευρωπαϊκών γεωργικών προϊόντων αποτελεί ακόμα έναν παράγοντα που οδήγησε στη χθεσινή κινητοποίηση των αγροτών, αφού τα ευρωπαϊκά προϊόντα παράγονται υπό αυστηρότατες νομοθεσίες για τα φυτοπροστατευτικά, τα λιπάσματα, τα εργασιακά δικαιώματα των εργατών στη γεωργία, τις φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις κοινωνικών ασφαλίσεων των παραγωγών, τις υποχρεώσεις για την ευζωία των ζώων, θέματα προστασίας των δασών, τους κανονισμούς για την ορθολογική χρήση του νερού και την προστασία της βιοποικιλότητας και των εδαφών.
Οι προαναφερόμενες υποχρεώσεις των Ευρωπαίων παραγωγών δεν υπάρχουν στις τρίτες χώρες, ενώ σχετικές είναι και οι διαμαρτυρίες για τις συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες, όπως η συμφωνία Mercosur ΕΕ με χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Τους αγρότες ανησυχεί, επίσης, το ενδεχόμενο επιβολής νέας φορολογίας σχετικά με τις εκπομπές αερίων, η στρέβλωση των τιμών των σιτηρών λόγω των ελαφρύνσεων που παραχωρεί η ΕΕ σε ουκρανικά σιτηρά, καθώς και το αυξημένο κόστος ενέργειας, λιπασμάτων και πρώτων υλών σε συνδυασμό με τη μειωμένη τιμή πώλησης ορισμένων προϊόντων λόγω διευκολύνσεων στα ουκρανικά προϊόντα.
Αναφορικά με τους Κύπριους αγρότες, τα θέματα που τους απασχολούν είναι το υψηλό κόστος παραγωγής και πρώτων υλών, η αργοπορία στην καταβολή των πληρωμών για τα οικολογικά προγράμματα (eco- schemes), η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική όπου υπάρχει μείωση της βασικής ενίσχυσης και αυξημένα περιβαλλοντικά μέτρα και υποχρεώσεις οι οποίες αυξάνουν το κόστος, αλλά και η μη επιδότηση των ναύλων για διευκόλυνση των εξαγωγών λόγω απόστασης από την κεντρική Ευρώπη.
Μερικοί σιτοκαλλιεργητές ζητούν, επίσης, την αύξηση του ποσοστού του πιστοποιημένου σπόρου που δικαιούνται να φυτεύουν, ενώ άλλοι θεωρούν ότι η αύξηση θα έχει μόνο μερικό όφελος στους παραγωγούς σιτηρών. Επιπρόσθετοι παράγοντες ανησυχίας είναι τα προβλήματα που εμφανίζονται στην εγκατάσταση αγρο-φωτοβολταϊκών, εργασιακά θέματα, άδειες οικοδομής και πολεοδομικές άδειες, το κόστος ενέργειας και η αδυναμία σε ορισμένες περιοχές διασύνδεσης των φωτοβολταϊκών συστημάτων από την ΑΗΚ λόγω αυξημένου φορτίου.
Επιπλέον, τους Κύπριους αγρότες απασχολούν οι στρεβλώσεις στην αγορά των αγροτικών προϊόντων με διαδικασίες αδιαφάνειας στο καθορισμό των τιμών και της ψαλίδας τιμών μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή, η αύξηση των ενισχύσεων και των επενδύσεων σε όλους τους τομείς, και, τέλος, η απουσία χρηματοδοτικού εργαλείου από το υπουργείο Οικονομικών και τις τράπεζες για διευκόλυνση της δανειοδότησης τόσο των νέων, όσο και των υφιστάμενων γεωργών ώστε να μπορούν να προχωρήσουν με τις επενδύσεις τους.
Εξαίρεση από πρόνοιες αμειψισποράς και αγρανάπαυσης
Στην Κύπρο, με τη συνεργασία του Τμήματος Γεωργίας, του ΚΟΑΠ και άλλων εμπλεκομένων εκπροσώπων των αγροτών, κατά την ετοιμασία του Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027, σχεδιάστηκαν και κοστολογήθηκαν σχέδια τα οποία να μπορούν να στηρίζουν επαγγελματίες παραγωγούς, να εξορθολογήσουν την απώλεια από τη μείωση της βασικής ενίσχυσης, καθώς και την προσθήκη πρόσθετων μέτρων, τα οποία αφενός να είναι εντός του περιβαλλοντικού χαρακτήρα που τίθεται μέσα από το νομικό πλαίσιο και αφετέρου να στηρίζουν ουσιαστικά το γεωργικό εισόδημα.
Μέσα από εθνική στήριξη και από το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023 – 2027 προβλέπονται ενισχύσεις στους παραγωγούς λαμβάνοντας υπόψη τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν το αγροτικό εισόδημα αναλόγως και της κατάστασης στην αγορά. Σχετικά, ετοιμάζονται ειδικά μέτρα σε συγκεκριμένες καλλιέργειες ή ζωικούς κλάδους, οι οποίοι παρουσιάζουν διαταράξεις και κινδύνους στην αγορά.
Ωστόσο, ο αυξημένος πληθωρισμός δεν επιτρέπει την πραγματική μεταφορά του αυξημένου κόστους παραγωγής στην αλυσίδα εφοδιασμού με αποτέλεσμα, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του κόστους να το επωμίζεται ο ίδιος ο παραγωγός.
Το κύριο εργαλείο ενίσχυσης του πρωτογενούς τομέα και η ολοκληρωμένη στρατηγική είναι κυρίως το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027 και άλλα εργαλεία όπως το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων, μέτρα εθνικά και έκτακτα μέτρα. Στο Στρατηγικό Σχέδιο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι εκταρικές επιδοτήσεις οι οποίες καθορίζονται μετά από οικονομική αξιολόγηση αποδόσεων εισοδήματος και κόστους παραγωγής. Η κυπριακή γεωργία, εκ των πραγμάτων, λόγω μεγέθους, δεν είναι σε θέση να ανταγωνιστεί τη μαζική παραγωγή προϊόντων μέσω οικονομιών μεγέθους που οδηγούν στη μείωση του κόστους παραγωγής. Ως εκ τούτου, τα τελευταία έτη υπήρξε στροφή στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
