Οι σχέσεις του Ελληνισμού με τη Ρωσία πηγαίνουν πίσω τουλάχιστον στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όταν οι Έλληνες ήταν υπόδουλοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Ρωσία και για λόγους δικούς της τους υποστήριζε. Είναι γνωστή η στάση της Ρωσίας κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Επίσης, ο πρώην υπουργός των Εξωτερικών του Τσάρου, Καποδίστριας, ήταν ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδος.
Από την άλλη μεριά, η τσαρική Ρωσία θεωρούσε τον εαυτό της ως διάδοχο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και ήθελε να αποκαταστήσει την Αυτοκρατορία κάτω από ρωσική ηγεμονία. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ρωσία έφερνε ένσταση στην ανάμειξη της Ελλάδος για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και δεν θα δεχόταν εύκολα ελληνικό στρατό να εισέλθει τότε στη Κωνσταντινούπολη. Οι σχέσεις λοιπόν των δυο λαών έχουν δυο όψεις.
Αυτό είναι χρήσιμο να το υπομνήσουμε έχοντας υπ’ όψη τη σημερινή διαμάχη μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Πατριαρχείου της Μόσχας.
Με την πτώση του κουμμουνισμού η Ορθόδοξος Εκκλησία της Ρωσίας δυνάμωσε και λαμβάνει μεγάλη υποστήριξη από τη ρωσική Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Πούτιν.
Ως γνωστόν το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης είναι «το πρώτο μεταξύ ίσων». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο πρώτος μεταξύ των άλλων πατριαρχών.
Το Πατριαρχείο της Μόσχας υπό τον Πατριάρχη Κύριλλο φαίνεται να μη δέχεται στην ουσία την πρωτοκαθεδρία του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, έχοντας υπ’ όψιν του να αναλάβει εκείνο την αρχηγία των ορθοδόξων. Είναι φυσικό οι σχέσεις μεταξύ των δυο πατριαρχείων να είναι τεταμένες. Αυτό φάνηκε στην περσινή πανορθόδοξο σύνοδο της Κρήτης και κυρίως φέτος με το θέμα της Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Υπήρχε στην Ουκρανία μέρος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της η οποία ακολούθησε τη Ρωσική Εκκλησία. Υπήρχαν όμως και πιστοί οι οποίοι δεν συμφωνούσαν η Ουκρανική Εκκλησία να είναι κάτω από την Εκκλησία της Ρωσίας. Στην Ουκρανία τώρα υπάρχει ένα μεγάλο μέρος της Ορθόδοξου Εκκλησίας κάτω από τον Πατριάρχη του Κιέβου που δεν ακολουθεί το Πατριαρχείο της Μόσχας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναγνώρισε ως αυτοκέφαλη την εκκλησία της Ουκρανίας. Αυτό το γεγονός επέτεινε την ήδη υπάρχουσα διαμάχη μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μόσχας.
Το θέμα της διαμάχης που είναι μια διαμάχη για επιβολή στον ορθόδοξο κόσμο συνεχίζεται.
Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως είναι για ιστορικούς, θρησκευτικούς, πολιτικούς και άλλους λόγους ο ηγέτης της Ορθοδοξίας. Το Πατριαρχείο της Μόσχας πρέπει να αναγνωρίσει αυτή την κατάσταση και να παραμείνει στα δικά του όρια. Κάτω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Δεν ωφελεί ούτε την ίδια τη Μόσχα ή την Εκκλησία της ένα ορθόδοξο «σχίσμα» ούτε μπορούμε να αλλάξουμε την Ιστορία.
Από την άλλη μεριά, η τσαρική Ρωσία θεωρούσε τον εαυτό της ως διάδοχο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και ήθελε να αποκαταστήσει την Αυτοκρατορία κάτω από ρωσική ηγεμονία. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ρωσία έφερνε ένσταση στην ανάμειξη της Ελλάδος για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και δεν θα δεχόταν εύκολα ελληνικό στρατό να εισέλθει τότε στη Κωνσταντινούπολη. Οι σχέσεις λοιπόν των δυο λαών έχουν δυο όψεις.
Αυτό είναι χρήσιμο να το υπομνήσουμε έχοντας υπ’ όψη τη σημερινή διαμάχη μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Πατριαρχείου της Μόσχας.
Με την πτώση του κουμμουνισμού η Ορθόδοξος Εκκλησία της Ρωσίας δυνάμωσε και λαμβάνει μεγάλη υποστήριξη από τη ρωσική Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Πούτιν.
Ως γνωστόν το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης είναι «το πρώτο μεταξύ ίσων». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι ο πρώτος μεταξύ των άλλων πατριαρχών.
Το Πατριαρχείο της Μόσχας υπό τον Πατριάρχη Κύριλλο φαίνεται να μη δέχεται στην ουσία την πρωτοκαθεδρία του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, έχοντας υπ’ όψιν του να αναλάβει εκείνο την αρχηγία των ορθοδόξων. Είναι φυσικό οι σχέσεις μεταξύ των δυο πατριαρχείων να είναι τεταμένες. Αυτό φάνηκε στην περσινή πανορθόδοξο σύνοδο της Κρήτης και κυρίως φέτος με το θέμα της Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Υπήρχε στην Ουκρανία μέρος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της η οποία ακολούθησε τη Ρωσική Εκκλησία. Υπήρχαν όμως και πιστοί οι οποίοι δεν συμφωνούσαν η Ουκρανική Εκκλησία να είναι κάτω από την Εκκλησία της Ρωσίας. Στην Ουκρανία τώρα υπάρχει ένα μεγάλο μέρος της Ορθόδοξου Εκκλησίας κάτω από τον Πατριάρχη του Κιέβου που δεν ακολουθεί το Πατριαρχείο της Μόσχας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναγνώρισε ως αυτοκέφαλη την εκκλησία της Ουκρανίας. Αυτό το γεγονός επέτεινε την ήδη υπάρχουσα διαμάχη μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μόσχας.
Το θέμα της διαμάχης που είναι μια διαμάχη για επιβολή στον ορθόδοξο κόσμο συνεχίζεται.
Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως είναι για ιστορικούς, θρησκευτικούς, πολιτικούς και άλλους λόγους ο ηγέτης της Ορθοδοξίας. Το Πατριαρχείο της Μόσχας πρέπει να αναγνωρίσει αυτή την κατάσταση και να παραμείνει στα δικά του όρια. Κάτω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Δεν ωφελεί ούτε την ίδια τη Μόσχα ή την Εκκλησία της ένα ορθόδοξο «σχίσμα» ούτε μπορούμε να αλλάξουμε την Ιστορία.
*Δικηγόρος, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης, Ελβετίας). Πρώην μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ.
c.a.theodoulou@cytanet.com.cy
