Ο Κώστας Ομ. Κωνσταντίνου, Sociology – Biology, επισημαίνει τη σημασία των σχέσεων προϊστάμενων και υφιστάμενων.
Είμαι σχεδόν τριάντα χρόνια στο εργατικό δυναμικό (Δημόσια Υπηρεσία) και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο έρχονται στη σκέψη μου τα courses sociology of work (part of sociology) και Organizational Behavior (part of MBA). Λοιπόν, σημαντικό θέμα για την ορθολογιστική διεκπεραίωση της εργασίας είναι η ίδια η ψυχολογία της εργασίας και κυρίως οι σχέσεις προϊστάμενων και υφιστάμενων. Έρευνες έχουν δείξει ότι το αίσθημα της εκτίμησης βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο όπως άλλοι παράγοντες σε σχέση με την εργασία τους που είναι το ύψος του μισθού και ευκαιρίες ανέλιξης (ΑΜΒΑ – Association of MBA’S ). Ο προϊστάμενος είναι ο ισχυρότερος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τα κίνητρα και το ομαδικό πνεύμα εργασιών των υφιστάμενών του. Με τον τρόπο της συμπεριφοράς του, τον προφορικό του λόγο, τη γλώσσα του σώματός του και τις εκφράσεις του προσώπου του -emotional intelligence- μεταδίδει σημαντικότατα μνήματα για τη γνώμη των προσώπων που εργάζονται μαζί του.
Είναι πολύ σημαντικό από την αρχή να θέλει ξεκαθάρισμα για το τι θα αναμένει από τον υφιστάμενό του. Οι απαιτήσεις στον χώρο εργασίας μπορούν να αλλάζουν τακτικά, έτσι πρέπει ο υφιστάμενος να διευκρινίζει με σαφήνεια τι αναμένει κάθε φορά (MBO’S – Management by Objectives or MBR ‘S– Management by results. First popularized by Peter Drucker 1954 ). Ο καλός προϊστάμενος χρειάζεται να βάζει καθημερινούς στόχους που ο υφιστάμενος να επιταχύνει έτσι ώστε να ολοκληρωθούν τα καθήκοντά του. Ο νέος υφιστάμενος δεν πρέπει να προσπαθεί να βρει τη λάμψη του φωτός μόνος του και να βασίζεται αποκλειστικά σε ομόβαθμούς του που απλά βρίσκονται στα καθήκοντα αυτά λίγο προηγουμένως. Όταν ο προϊστάμενος αγωνίζεται και δείχνει ενδιαφέρον για τα επιμέρους προβλήματα, βοηθά στη βελτίωση του ηθικού της ομάδας και έχει άμεσα θετικές επιπτώσεις στην απόδοση του κλάδου εν γένει.
Μια από τις σημαντικότερες αιτίες αποτυχίας είναι διότι η επικοινωνία με τις νέες απαιτήσεις και τους λόγους που έχουν δημιουργηθεί δεν γίνεται σωστά. Έτσι η μη κατανόηση τέτοιων παραγόντων από τους υφιστάμενους προκαλεί απώλεια εμπιστοσύνης και μείωση ηθικής της ομάδας εργασίας. Το να καθορίζονται εβδομαδιαίες ή ακόμα καθημερινές συναντήσεις, εφόσον οι ανάγκες το απαιτούν, μπορεί να είναι αποτελεσματικό και αναγκαίο εργαλείο στη διατήρηση και βελτίωση της απόδοσης της ψυχολογικής κατάστασης της ομάδας. Επιπλέον, θα έλεγα, ένα «αφεντικό» προκαλεί φόβο, ένας ηγέτης εμπιστοσύνη, ένα «αφεντικό» κατηγορεί, ένας ηγέτης καλύπτει λάθη, ενώ το «αφεντικό» τα ξέρει όλα, ένας ηγέτης μελετά και κάνει ερωτήσεις. Ένα «αφεντικό» κάνει τη δουλειά-αγγαρεία, ένας ηγέτης διασκέδαση (American Sociological Association – ASA).
Έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (ΗΠΑ) έδειξε ότι οι εργαζόμενοι είναι περισσότερο παραγωγικοί και θέλουν οι ίδιοι να προσφέρουν περισσότερα όταν ο προϊστάμενος συμπεριφέρεται δίκαια και ηθικά. Τέλος, νομίζω ότι ένα ευχαριστώ ή ένα ευγενικά γραμμένο σημείωμα προς τον υφιστάμενο μπορεί να έχει θετική επίδραση στο ευρύτερο σύστημα ανταμοιβής και εκτίμησης.
