Στέλιος Χατζηιωάννου: Κάθε κρίση γεννά και ευκαιρίες

Δύσκολες μέρες για την κυπριακή οικονομία προβλέπει ο κύπριος επιχειρηματίας Στέλιος Χατζηιωάννου εξαιτίας του πλήγματος που δέχεται ο τουρισμός λόγω πανδημίας. Σε συνέντευξη στο insider εκφράζει έντονη ανησυχία για την πορεία του κυπριακού προβλήματος και διαφωνεί με το κλείσιμο των οδοφραγμάτων. Ο κ. Χατζηιωάννου μας μίλησε επίσης για την πορεία της easy jet, το μέλλον των αερομεταφορών, το Βrexit και το φιλανθρωπικό του έργο.

Στην επικοινωνία που είχαμε με τον Σερ Στέλιο Χατζηιωάννου τον ρωτήσαμε αρχικά να μας πει για το βαθμό επηρεασμού της βιωσιμότητας των αεροπορικών εταιρειών λόγω της πανδημίας του Covid 19 κάνοντας λόγο για τεράστιο οικονομικό πλήγμα. «Δυστυχώς όλες οι εταιρείες που ασχολούνται με τα ταξίδια και τον τουρισμό έχουν δεχθεί τεράστιο οικονομικό πλήγμα από την εξάπλωση της πανδημίας covid-19, καθώς οι άνθρωποι σταμάτησαν να ταξιδεύουν», είπε.

Ο κ. Χατζηιωάννου είχε διατυπώσει τους τελευταίους μήνες έντονα παράπονα ως ιδρυτής και μεγαλομέτοχος της Easy Jet για τους χειρισμούς του ΔΣ της εταιρείας. Μάλιστα σε δημόσιες του παρεμβάσεις είχε κάνει λόγο για αχρείαστη αγορά 107 Airbus. Τον ρωτήσαμε να μας πει αν εξακολουθεί να έχει αυτές τις θέσεις και σήμερα. «Κατά την άποψη μου αυτοί που διαχειρίζονται σήμερα την easyJet ενεργούν προς όφελος της Airbus, που είναι ο προμηθευτής των αεροσκαφών και όχι προς όφελος των μετόχων της εταιρείας. Θεωρώ λοιπόν, ότι η πίεση που άσκησα ως «ακτιβιστής μέτοχος» είχε αποτέλεσμα, αφού μετά τη δημόσια κατακραυγή, δόθηκε τελικά μικρότερο ποσό στην Airbus από αυτό που θα έδιναν χωρίς την κατακραυγή. Επιπλέον πέντε από αυτούς τους, τους οποίους δεν μπορώ να χαρακτηρίσω, έχουν ήδη φύγει από την easyJet, από τότε που ανέλαβα δράση», υπογράμμισε.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

Στη συνέχεια των δηλώσεών του ο κ. Χατζηιωάννου αφού τόνισε εμφαντικά πως η κρίση του κορωνοϊού έπληξε περισσότερο τις εταιρείες που ασχολούνται με την τουριστική βιομηχανία, πρόσθεσε πως κάθε κρίση γεννά και ευκαιρίες. «Υπάρχουν ευκαιρίες για αγορά περιουσιακών στοιχείων, σε ιστορικά χαμηλές τιμές, εάν βέβαια κάποιος διαθέτει μετρητά για να προβεί σε αυτές τις κινήσεις», επεσήμανε. Στο θέμα του Brexit τον ρωτήσαμε να μας πει τις ενέργειες που έκανε για διασφάλιση των συμφερόντων των εταιρειών του, εκφράζοντας την άποψη πως η πανδημία επισκίασε το μέγεθος του προβλήματος. «Πιστεύω ότι στην παρούσα φάση το Brexit είναι το μικρότερο από τα προβλήματά που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Γιατί έτσι κι αλλιώς όλα τα σύνορα παραμένουν κλειστά, λόγω της εξάπλωσης της πανδημίας». Στον οικονομικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας που βρίσκεται σε εξέλιξη αν θεωρεί ότι υπάρχει νικητής, απάντησε ευγενικά πως δεν θέλει να προβεί σε κάποιο σχόλιο.

ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Σε σχέση με το μέλλον της κυπριακής οικονομίας εμφανίσθηκε απαισιόδοξος. «Δεν θα έλεγα ότι είμαι πραγματικά ειδικός στην κυπριακή οικονομία. Ωστόσο είναι προφανές ότι θα έρθουν δύσκολες ημέρες, λόγω της μεγάλης εξάρτησης της από τον τουρισμό, που έχει πληγεί από την πανδημία.

ΚΛΕΙΣΤΑ ΧΑΡΤΙΑ

Ο ίδιος στην παρούσα φάση για δικούς του λόγους προτιμά να αφήσει κλειστά τα χαρτιά του σε σχέση με τα επόμενα επενδυτικά του σχέδια σε Κύπρο και εξωτερικό. Ωστόσο έμφαση δίνει στην εκπαίδευση η οποία αποτελεί και το τελευταίο επιχειρηματικό εγχείρημά του. Συγκεκριμένα, μαζί με τον παλιό του συμμαθητή στα εκπαιδευτήρια Δούκα, Δρ. Κωνσταντίνο Κυρίτση, δημιούργησαν την ηλεκτρονική πλατφόρμα easystudies.gr, την οποία φιλοδοξούν να μετατρέψουν σε αντίστοιχο του Booking.com, για την αναζήτηση σπουδών. Μέσω της σελίδας με μια απλή επίσκεψη, οι υποψήφιοι φοιτητές μπορούν να ενημερωθούν για τις προοπτικές που προσφέρουν οι σπουδές σε διαφορετικές χώρες του κόσμου.

Η τεχνολογία (software) είναι ένας τομέας με βάση πρόσφατες του δηλώσεις που θεωρεί πως παρουσιάζει ενδιαφέρον και θα μπορούσε να επενδύσει άμεσα (καθώς έχει ήδη επενδύσει έμμεσα σε εταιρείες που εδρεύουν στο Silicon Valley). Στην Κύπρο είχε κάνει δηλώσεις πριν από ένα περίπου χρόνο για τις σκέψεις του για ένα νέο Easy Hotel στη Λευκωσία, εγχείρημα ωστόσο που λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, έχει για την ώρα μπει στο ψυγείο.

ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ AL JAZEERA

Τον ρωτήσαμε στη συνέχεια να μας σχολιάσει το πώς ένιωσε ως Κύπριος που ζει και εργάζεται στο εξωτερικό, το πώς ένιωσε όταν παρακολούθησε το ντοκιμαντέρ του Al Jazeera για την Κύπρο και για το που θα έπρεπε κατά την άποψη του να επικεντρωθεί η χώρα μετά την κατάργηση του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος. Μας απάντησε ευγενικά για ευνόητο λόγο πως δεν θα ήθελε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο, αν και φαινόταν ξεκάθαρα πως είχε πολλά να πει.

ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΞΟ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ

Αντίθετα για το Κυπριακό, είχε πολλά να πει, εκφράζοντας ξεκάθαρα τη λύπη του για το ότι σήμερα βρίσκεται σε αδιέξοδο. «Καταρχήν είναι ιδιαίτερα λυπηρό, όταν το πρώτο πράγμα που κάνει κάποιος πολιτικός για να αναχαιτίσει την πανδημία, είναι να κλείσει τα οδοφράγματα, βάζοντας φρένο στην ελεύθερη διακίνηση των ανθρώπων. Το γεγονός ότι πλέον υπάρχουν τεράστιες δυσκολίες για τη μετακίνηση Ε/κ και Τ/κ από το Νότο στο Βορρά και αντίθετα, σίγουρα θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ένα απτό παράδειγμα αποτελεί και το γεγονός ότι το 2020 δεν καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε τα Δικοινοτικά Βραβεία και από ότι φαίνεται δεν θα μπορέσουμε να τα διοργανώσουμε ούτε το 2021. Υπό αυτές τις συνθήκες αποφασίσαμε να κατευθύνουμε τη φιλανθρωπική μας προσφορά στην Κύπρο και σε άλλες χώρες, στο νοσηλευτικό προσωπικό που είναι οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής, ως ένα ευχαριστώ, που θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους, προκειμένου να σώσουν άλλους συνανθρώπους τους», υπογράμμισε.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αφήσαμε ως τελευταίο, αλλά όχι έσχατο κομμάτι στη συνέντευξη μας το φιλανθρωπικό έργο και γενικότερα την προσφορά του στην κοινωνία, για τα οποία μας απέστειλε την ετήσια έκθεση του Stelios Philanthropic Foundation. Tα στοιχεία πάντως δείχνουν ξεκάθαρα πως είναι ένα θέμα που τον απασχολεί έντονα και μόνο τυχαίο δεν είναι το ότι αφιερώνει μεγάλο μέρος της ημέρας του στις δράσεις του ιδρύματος (περίπου το 1/3 των ωρών εργασίας). Ο Σερ Στέλιος υποστηρίζει ένα ευρύ φάσμα φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων σε Ελλάδα, Κύπρο, Ηνωμένο Βασίλειο και Μονακό.

Επιλέξαμε συγκεκριμένα να παρουσιάσουμε τις ενέργειες που έκανε το 2020 στην Κύπρο τα οποία ωστόσο δεν περιελάμβαναν όπως μας εξήγησε τα Δικοινοτικά Βραβεία.

Αναλυτικά:

6 Μαΐου 2020: Ως Ίδρυμα επιλέξαμε να πούμε στην πράξη ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στο νοσηλευτικό προσωπικό 6 Δημόσιων Νοσοκομείων στην Κύπρο, μέσω της προσφοράς δωροεπιταγών από τις υπεραγορές Alpha Mega αξίας €100.000  σε 1.000 άτομα που ήταν στην πρώτη γραμμή της μάχης με την πανδημία COVID19.

8 Δεκεμβρίου 2020: Ως Ίδρυμα επιλέξαμε να πούμε στην πράξη ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στο ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό του Νοσοκομείου Λεμεσού, μέσω της προσφοράς δωροεπιταγών αξίας 40 € το καθένα από τις υπεραγορές Alpha Mega αξίας €52.000 σε 1.300 άτομα που αποτελούν το ιατρικό προσωπικό που βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης με την πανδημία COVID19.

«ΦΑΓΗΤΟ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ»

Η πρωτοβουλία «Φαγητό από Καρδιάς» ξεκίνησε πριν περίπου 8 χρόνια στην Κύπρο και στην Αθήνα με στόχο την υποστήριξη των λιγότερο προνομιούχων συνανθρώπων μας. Από τότε έως σήμερα, έχουν προσφέρει 24 εκατομμύρια σνακ, ενώ πλέον δέχονται περίπου 300.000 επισκέψεις κάθε μήνα από τα 12 κέντρα διανομής, 7 σε Αθήνα και Πειραιά και 5 στην Κύπρο. Από την έναρξη του προγράμματος, το «Φαγητό από Καρδιάς» προσφέρει ένα δωρεάν σνακ και ένα χαμόγελο από καρδιάς σε ανθρώπους που πραγματικά το έχουν ανάγκη χωρίς καμία φυλετική, θρησκευτική και κοινωνική διάκριση. Η προσφορά φαγητού αποτελείται από 2 σνακ στον κάθε επισκέπτη την ημέρα, που παράγονται από γνωστές βιομηχανίες τροφίμων (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά γκοφρέτες, κρουασάν, τσουρεκάκια, μπισκότα) τα οποία έχουν λιανική τιμή περίπου 1 ευρώ το καθένα. Το ετήσιο κόστος για αυτό το πρόγραμμα ξεπερνά το €1 εκατ.

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΡΕΙΑ

Ο Στέλιος, όπως θέλει να τον αποκαλούν, είναι γνωστός για τη δημιουργία της easyJet  το 1995 όταν ήταν μόλις 28 ετών: Η αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους που έκανε επανάσταση στα ευρωπαϊκά αεροπορικά ταξίδια τα τελευταία 25 χρόνια έχει πλέον πάνω από 100 εκατομμύρια επιβάτες  κάθε χρόνο, με στόλο αποτελούμενο από  περίπου 350 αεροσκάφη Airbus που εκτελούν πτήσεις σε περισσότερες από 30 χώρες. Το 2000 η EasyJet (www.easyjet.com )  εισήχθη στο βρετανικό χρηματιστήριο   για να χρηματοδοτηθεί περαιτέρω η ανάπτυξη της , αλλά ο Στέλιος και η οικογένειά του εξακολουθούν να είναι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι έχοντας το 1/3 του συνόλου των μετοχών. Ο Στέλιος πέτυχε να υιοθετηθεί από την εταιρεία μια πολιτική μερισμάτων που πληρώνει το 50% των κερδών ως μέρισμα στους μετόχους.

Μια στρατηγική απόφαση που πάρθηκε κατά τη διάρκεια της εισαγωγής της easyJet στο χρηματιστήριο συνεπαγόταν ότι η ιδιοκτησία του εμπορικού σήματος easy  παρέμενε στο, easyGroup, με έδρα το Λονδίνο και με γραφεία στην Αθήνα , την Λευκωσία και το Μονακό  . Σήμερα,  η easyGroup απολαμβάνει πλέον ένα σταθερό εισόδημα από τη χορήγηση αδειών για τη χρήση του  εμπορικού σήματος easy από πολλές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης βέβαια της αεροπορικής εταιρείας. Έτσι, κάθε φορά που κάποιος αγοράζει ένα εισιτήριο της  easyJet, η easyGroup εισπράττει το 0,25% της τιμής του εισιτηρίου για την χρήση του σήματος. Από το 1995 η οικογένεια των easy επωνυμιών έχει υιοθετηθεί από εταιρείες με ποικίλες δραστηριότητες . Όλες τους προσφέρουν στους καταναλωτές «περισσότερη αξία για λιγότερα χρήματα «. Παράδειγμα η  easyHotel.com, που είναι εισηγμένη στο βρετανικό χρηματιστήριο από το 2014 στην οποία η  easyGroup κατέχει το 28% των μετοχών. Άλλες μάρκες της easy περιλαμβάνουν: www.easyBus.com , www.easyCar.com , www.easyFly.co.uk , www.easyHub.com , www.easyMoney.com , www.easyProperty.com , www.easy.Coffee , www.easyGym.com , www.easyStorage.com , www.easyFerry.com  καθώς και πολλοί άλλοι που υποστηρίζονται από περισσότερα από 1000 καταχωρημένα εμπορικά σήματα. Ο Στέλιος αναζητά πάντα προσεκτικά επιλεγμένους συνεργάτες και επιχειρηματίες με τους οποίους επεκτείνει από κοινού την οικογένεια των easy εμπορικών σημάτων. Η easyGroup διαθέτει επίσης αυστηρή νομική πολιτική για την παύση της κλοπής του εμπορικού ονόματος.

ΤΟ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟ:

Ο Στέλιος άρχισε να «δίνει πίσω στην κοινωνία» όταν έφτασε στην  ηλικία των 40 ετών και από τότε έχει επισημοποιήσει τη φιλανθρωπική του προσφορά δημιουργώντας το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Στέλιος Χατζηιωάννου (www.stelios.org , www.steliosfoundation.gr ), στο οποίο τώρα αφιερώνει  περίπου το ένα τρίτο του χρόνου  του. Το ίδρυμα υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων, κυρίως στις χώρες όπου ο Στέλιος έχει ζήσει και εργασθεί , δηλαδή την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ηνωμένο Βασίλειο, , και το Μονακό. Το  πρόγραμμα  «Φαγητό από Καρδιάς » συμπαραστέκεται σε πάνω από 300.000 ανθρώπους κάθε μήνα στην Ελλάδα και την Κύπρο από το 2013 https://steliosfoundation.gr/faghto-apo-kardias . Στην Κύπρο, το Ίδρυμα χορηγεί € 500.000 σε μετρητά ετησίως από το 2008 σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους που εργάζονται μαζί για τη διαρκή ειρήνη στο νησί https://steliosfoundation.com.cy/peace-cyprus-bicommunal -βραβεία/ . Το  Ίδρυμα  παρέχει κάθε χρόνο υποτροφίες -έχοντας στηρίξει έως σήμερα πάνω από 250 σπουδαστές ( κυρίως από την Ελλάδα και την Κύπρο ) – στα τρία εκπαιδευτικά ιδρύματα από τα οποία αποφοίτησε ο Στέλιος, δηλαδή στα εκπαιδευτήρια  Δούκα στην Αθήνα www.doukas.gr , το London School of Economics και το Cass Business School of the City University στο Λονδίνο . Άλλοι καλοί σκοποί υποστηρίζονται με τακτικές δωρεές σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις ( ΜΚΟ ), όπως η περιβαλλοντική φιλανθρωπική οργάνωση www.wwf.org  που επίσης υποστηρίζεται από το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα του Πρίγκιπα Αλβέρτου Β του Μονακό. (www.fpa2.org ).  Μερικές από τις  ΜΚΟ που στηρίζει το Ίδρυμα του Στέλιου στην Ελλάδα είναι το Μαζί για το Παιδί , Το Χαμόγελο του Παιδιού , η ΕΛΕΠΑΠ , ο Αρκτούρος , το Make a Wish Greece , ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός το UNHCR Greece και πολλές άλλες . Το 2018 μετά τις φονικές πυρκαγιές στο Μάτι Αττικής έδωσε από €5000 στον κοντινότερο συγγενή του κάθε θανόντος , με το συνολικό ποσό της δωρεάς να φτάνει τις 505,000€.

Τον Μάιο του 2017 ο Στέλιος έγινε μέλος της ομάδας της πρωτοβουλίας Giving Pledge ,αυτοδεσμευόμενος να δωρίσει στο ίδρυμά του μέσω της διαθήκης του , τη μισή του περιουσία , ώστε το Ίδρυμα να μπορεί να αυτοχρηματοδοτηθεί στο διηνεκές. Η πρωτοβουλία Giving Pledge ξεκίνησε το 2010 από τους Bill και Melinda Gates και Warren Buffet.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ο Στέλιος γεννήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1967 στην Αθήνα, γιος του αείμνηστου ελληνοκύπριου εφοπλιστή,  Λούκα Χατζηιωάννου. Ο Στέλιος ξεκίνησε την επιχειρηματική του σταδιοδρομία με  τον πατέρα του στην Τρόοδος Shipping στον Πειραιά,  και εργάστηκε εκεί μέχρι την ηλικία των 25 ετών, όταν και πήρε την πρώτη οικονομική ενίσχυση  από τον πατέρα του και  ίδρυσε την δική του εταιρία δεξαμενόπλοιων με την επωνυμία  Stelmar . Η εταιρία εισήχθη στο www.NYSE.com  το 2001 και πωλήθηκε σε έναν ανταγωνιστή το 2005 για περίπου US $ 1,3δις.

ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Το 2006, στην ηλικία των 39 ετών, ο Στέλιος έλαβε το χρίσμα του  ιππότη από την Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου  Ελισάβετ Β’  για τις υπηρεσίες του στην επιχειρηματικότητα. Από το 2009 είναι Επίτιμος Γενικός Πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Πριγκιπάτο του Μονακό – όπου και  διαμένει τον περισσότερο καιρό. Το 2016 ο Στέλιος ίδρυσε το www.Gustaviayachtclub.org  και είναι ο Πρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου του St.Barts στην Καραϊβική . Ο Στέλιος έχει ανακηρυχθεί επίτιμος Διδάκτωρ  από τα Πανεπιστήμια City, Grandfield, Liverpool John Moores και  Northumbria (Newcastle) . Από το 2018 είναι πρόεδρος των εταίρων επιχειρηματικότητας  του Prince’s Trust  στο Ηνωμένο Βασίλειο, μιαs φιλανθρωπικήs οργάνωσηs που ιδρύθηκε από τον  Πρίγκιπα Κάρολο  της Ουαλίας. https://www.princes-trust.org.uk/support-our-work/major-gifts/enterprise-fellowship/members

Από το περιοδικό Insider (Τεύχος Φεβρουαρίου 2021)