Περί τα τέλη Ιουνίου ανέλαβε τα ηνία της οργάνωσης των καθηγητών έπειτα από θριαμβευτική νίκη της Κίνησης Αλλαγής της οποίας προΐσταται, στις εκλογές της ΟΕΛΜΕΚ. Τώρα, καλείται να οδηγήσει την οργάνωση των καθηγητών και να συγκεράσει διαφορετικές απόψεις κυρίως σε καίρια ζητήματα της Εκπαίδευσης που αναμένεται να απασχολήσουν έντονα.
Ο λόγος για τον Δημήτρη Ταλιαδώρο, ο οποίος ανοίγει τα χαρτιά του στον «Φ». Δεν διστάζει να διατυπώσει την άποψη του για το πώς χειρίστηκε η υπουργός Παιδείας το πολύκροτο θέμα των εξετάσεων τετραμήνων και ταυτόχρονα αγγίζει την «καυτή πατάτα» του μαθήματος της Ιστορίας. «Δεν ξέρω εάν η κοινωνία μας είναι έτοιμη να αποδεχθεί την καταγραφή της αληθινής ιστορίας του τόπου», αναφέρει ο πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ, με αφορμή την πρόθεση που εκδηλώθηκε από πλευράς Αθηνάς Μιχαηλίδου για αλλαγή των βιβλίων της Ιστορίας της Κύπρου. Δεν θα μπορούσαμε να μην ρωτήσουμε τον κ. Ταλιαδώρο για τις χαμηλές επιδόσεις των μαθητών στα Νέα Ελληνικά και να ζητήσουμε την άποψή του όχι μόνο ως εκπαιδευτικός αλλά και ως πρόεδρος των κυπρίων φιλολόγων. Με παρρησία δηλώνει ότι υπάρχει πρόβλημα, το οποίο δεν μπορεί απλώς και μόνο να διαπιστώνεται από το Υπουργείο Παιδείας. Εντοπίζει σοβαρές αδυναμίες που παρουσιάζουν οι μαθητές μας στην ανάπτυξη ιδεών, στην περίληψη ενός κειμένου καθώς το φτωχικό τους λεξιλόγιο.
–Η παράταξή σας στις τελευταίες εκλογές της ΟΕΛΜΕΚ εξασφάλισε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό που σας έδωσε το δικαίωμα να διεκδικήσετε την προεδρία της Οργάνωσής σας. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτή η επιτυχία;
-Πράγματι στις εκλογές της ΟΕΛΜΕΚ της 25ης Μαΐου 2023 η «ΑΛΛΑΓΗ» είχε μια σημαντική εκλογική επιτυχία με την εξασφάλιση του 47% του καθηγητικού κόσμου, δηλαδή μια αύξηση του εκλογικού της ποσοστού στις εννέα ποσοστιαίες μονάδες, και την αύξηση των εδρών της από 8 σε 10 στο κεντρικό διοικητικό συμβούλιο. Με την ευκαιρία που δίνεται να ευχαριστήσω τον καθηγητικό κόσμο για αυτή την εμπιστοσύνη που επέδειξε στην «ΑΛΛΑΓΗ».
Η «ΑΛΛΑΓΗ» πολιτεύθηκε και πολιτεύεται πάντοτε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα και στη βάση αυτών τοποθετείται στα μεγάλα, αλλά και στα καθημερινά, προβλήματα της παιδείας μας. Υπερασπίζεται αρχές και αξίες πέραν προσώπων. Στέκεται δίπλα στον καθηγητή και την καθηγήτρια και υπεραμύνεται της αξιοπρέπειας και του κύρους τους. Η «ΑΛΛΑΓΗ» θέλει μια παιδεία ενταγμένη στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, η οποία θα σέβεται τα εθνικά – θρησκευτικά – γλωσσικά χαρακτηριστικά των άλλων, αλλά ταυτόχρονα θα καλλιεργεί και τη δική μας εθνική – ελληνική – ιδιοπροσωπία. Αυτό επιβάλλει η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ο στοιχειώδης αυτοσεβασμός μας.
Ο καθηγητικός κόσμος απέδειξε στις εκλογές ότι θέλει μια ηγεσία στην ΟΕΛΜΕΚ που με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα θα διαχειρίζεται και να προωθεί τα ζητήματα της Μέσης Εκπαίδευσης. Εκλογές τέλειωσαν, η ηγεσία της ΟΕΛΜΕΚ εξελέγη, τώρα είναι η ώρα της δουλείας. Είναι πολύ περισσότερα αυτά που μας ενώνουν από αυτά που μας χωρίζουν.
–Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα και ποιοι οι στόχοι και θέματα προτεραιότητας της νέας ηγεσίας της ΟΕΛΜΕΚ;
-Οι προκλήσεις που έχουμε ενώπιον μας και έχουμε χρέος να τις αντιμετωπίσουμε για να βελτιώσουμε και να αναβαθμίσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι αρκετές. Συνοπτικά είναι οι εξής:
α) Η αξιολόγηση, επικαιροποίηση και ο εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων μας, δηλαδή της ουσίας του περιεχομένου της εκπαίδευσής μας. Εδώ μπορεί να αξιοποιηθεί η τεράστια δουλειά που έχει γίνει ήδη από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Ελλάδα. Ένα εξαιρετικά χρήσιμο υλικό.
β) Η θεσμοθέτηση ενός νέου συστήματος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου που θα είναι αξιοκρατικό και θα προωθεί την ποιοτική βελτίωσή τους
γ) Η βελτίωση της γλωσσικής επάρκειας των μαθητών μας στη γνώση και τη χρήση της μητρικής ελληνικής μας γλώσσας.
δ) Εφαρμογή μιας παραγωγικής και αποτελεσματικής γλωσσικής πολιτικής για την ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία. Απαραίτητο είναι το αυτονόητο: Τα παιδιά αυτά θα εντάσσονται στο εκπαιδευτικό μας σύστημα εφόσον γνωρίζουν επαρκώς την ελληνική γλώσσα.
ε) Ο δραστικός περιορισμός του αριθμού των συμβασιούχων εκπαιδευτικών που φέτος θα ξεπεράσει στη Μέση Γενική Εκπαίδευση το 16-17% του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών μας. Η μόνη λύση είναι η άμεση αύξηση των μονίμων θέσεων. Με τη λύση αυτή θα μπορέσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να διαχειριστεί τα ζητήματα που προκύπτουν από την πλήρη εφαρμογή, το 2027, του νέου συστήματος διορισμών των εκπαιδευτικών.
στ) Η εφαρμογή ενός πραγματικού Ολοήμερου Σχολείου στη Μέση Εκπαίδευση που θα προάγει τους ουσιαστικούς σκοπούς της εκπαίδευσης, θα αναπτύσσει τις δεξιότητες των μαθητών μας και θα αναδεικνύει τα ταλέντα και χαρίσματά τους.
ζ) Η βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων μας. Οι σχολικές μας μονάδες πρέπει να εκσυγχρονιστούν ενσωματώνοντας στην υποδομή τους τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες. Παράλληλα θα πρέπει να εγκατασταθούν στις αίθουσες μας συστήματα κλιματισμού για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε να αρνητικά φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής.
Όλα τα πιο πάνω είναι ταυτόχρονα και οι προτεραιότητες της Οργάνωσης μας τα οποία άμεσα θα πρέπει να συζητήσουμε με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας σε ένα πλαίσιο παραγωγικού και δημιουργικού διαλόγου
–Αν και τις προηγούμενες χρονιές επικρατούσαν διαφορετικές απόψεις εντός ΟΕΛΜΕΚ για τον θεσμό των εξετάσεων τετραμήνων, έγινε σεβαστή η άποψη της πλειοψηφίας με την οργάνωση να ζητά επιτακτικά κατάργησή τους. Είστε ικανοποιημένοι από τον τρόπο με τον οποίο το Υπουργείο και η νέα Υπουργός χειρίστηκε το όλο ζήτημα και με τις αλλαγές που θα ισχύσουν από τη νέα σχολική χρονιά;
-Το θέμα των Εξετάσεων Τετραμήνων βρέθηκε στη δίνη της προεκλογικής περιόδου των Προεδρικών Εκλογών του Φεβρουαρίου του 2023. Σε τέτοιες περιόδους οι υποψήφιοι είναι επιρρεπείς στις λαϊκίστικες προσεγγίσεις. Θυμίζω τοποθετήσεις υποψηφίων περί 5% βαρύτητα στις εξετάσεις!
Τώρα για τους χειρισμούς της κυρίας Υπουργού θα ήθελα να παρατηρήσω ότι ενώ στην αρχή της υπουργίας της δήλωνε ότι δεν θα καταργηθούν οι Εξετάσεις Τετραμήνων, αλλά θα βελτιωθούν και εν πάση περιπτώσει κάποια ενδιάμεση εξέταση θα υπάρχει. Τελικά στη Βουλή κατέθεσε πρόταση για κατάργηση της ενδιάμεσης εξέτασης, χωρίς καμία επιστημονική αξιολόγηση της εφαρμογής του θεσμού. Δυστυχώς, καμία σχετική έρευνα δεν παρουσιάστηκε και δεν κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Για το νέο νομοθετικό πλαίσιο που ψηφίστηκε για την αξιολόγηση του μαθητή αναμένουμε ως Οργάνωση ότι το Υπουργείο Παιδείας θα διασφαλίσει το αδιάβλητο και αξιόπιστο της μιας ενιαίας τελικής εξέτασης. Για να διασφαλιστούν αυτά θα πρέπει τα ονόματα των μαθητών στα γραπτά να καλύπτονται και τα εξεταστικά δοκίμια να διορθώνονται από καθηγητές άλλων σχολείων. Επίσης, αυτό που θα πρέπει να διασφαλίσει η κ. Υπουργός είναι η ταύτιση της διδακτέας ύλης με την εξεταστέα. Αν δεν γίνει αυτό θα δημιουργούνται πολλά προβλήματα και στρεβλώσεις.
–Παρακολουθείτε τη διαδικασία στελέχωσης των σχολείων εντός των καλοκαιρινών μηνών; Είστε ικανοποιημένοι από την πορεία της μέχρι τώρα;
-Τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί κάτι το οποίο για πολλά χρόνια ήταν το ζητούμενο: Να αρχίζει η σχολική χρονιά με τα σχολεία στελεχωμένα πλήρως. Παλαιότερα θα έπρεπε να παρέλθουν 4-5 βδομάδες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς για να στελεχωθούν πλήρως τα σχολεία με εκπαιδευτικό προσωπικό. Αναμένουμε ότι μέχρι τις 10 Αυγούστου τόσο η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας όσον και τα Επαρχιακά Γραφεία του Υπουργείου Παιδείας θα έχουν ολοκληρώσει στο μεγαλύτερο βαθμό τη στελέχωση των σχολείων μας. Τα σχολεία μας από τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου, θα είναι έτοιμα να ξεκινήσουν με πλήρες ωρολόγιο πρόγραμμα και θα έχουμε την έναρξη της μαθησιακής διαδικασίας. Μια σημαντική δυσκολία που παραμένει στη στελέχωση των σχολείων μας είναι ο διορισμός μεγάλου αριθμού συμβασιούχων και αορίστου χρόνου, που φέτος θα ανέλθει περίπου στους 1100 καθηγητές και καθηγήτριες. Είναι ένα θέμα που πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να διαχειριστεί άμεσα και να το επιλύσει αυξάνοντας, όπως είπαμε και πιο πάνω, τις μόνιμες θέσεις.
«Πάσχει το σύστημα στον τομέα της καλλιέργειας της γλωσσικής ικανότητας»
-Τα αποτελέσματα των Παγκύπριων Εξετάσεων κάθε χρόνο προβληματίζουν. Οι μέσοι όροι των περισσοτέρων μαθημάτων είναι χαμηλοί. Κυρίως στο μάθημα των Νέων Ελληνικών. Ως φιλόλογος πόσο σας προβληματίζει αυτό και τι πρέπει να γίνει ούτως ώστε να βελτιωθούν τα μαθησιακά αποτελέσματα;
-Είναι, δυστυχώς, κοινή διαπίστωση ότι η γλωσσική επάρκεια, στη γνώση και τη σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας, των μαθητών μας, των αποφοίτων μας αλλά και ευρύτερα της κοινωνίας των πολιτών μας δεν είναι σε επίπεδα που να μας τιμά. Το γεγονός ότι ο μέσος όρος στις Παγκύπριες Εξετάσεις στο μάθημα των Νέων Ελληνικών είναι 10 στα 20 δεν μπορεί να μας ικανοποιεί. Σοβαρές αδυναμίες που παρουσιάζουν οι μαθητές μας είναι στην ανάπτυξη ιδεών, στην περίληψη ενός κειμένου, φτωχικό ή έλλειπες λεξιλόγιο κ. ά.
Όπως σωστά έχει διατυπωθεί από τον Αρχιεπίσκοπο Γεώργιο «όσο καλλιεργείται η γλώσσα, τόσο ευρύνονται οι ορίζοντες της σκέψης και της κριτικής ικανότητας του ανθρώπου. Αν δεν κατέχεις τη γλώσσα, δεν έχεις εργαλείο για να σκεφτείς». Η γλωσσική ικανότητα είναι απαραίτητη για όλες τις άλλες διανοητικές δράσεις.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, στον τομέα της καλλιέργειας της γλωσσικής ικανότητας πάσχει σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσής μας. Από τη Δημοτική μέχρι την Πανεπιστημιακή εκπαίδευση το πρόβλημα είναι εμφανέστατο και κάθε χρόνο διογκώνεται. Δεν είναι υπερβολική η άποψη ότι ένας απόφοιτος του Παγκυπρίου Γυμνασίου της δεκαετίας του 1970 έχει σαφώς καλύτερη γνώση της χρήσης της ελληνικής γλώσσας από ένα σημερινό απόφοιτο ακόμη και της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να δράσουμε άμεσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Το Υπουργείο Παιδείας δεν μπορεί απλώς να διαπιστώνει το πρόβλημα. Απαραίτητα είναι η αναμόρφωση και εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων των Νέων Ελληνικών, οι νέες μέθοδοι διδασκαλίας, η αξιοποίηση της τεχνολογίας, η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής να στοχεύει και στη βελτίωση της γλωσσομάθειας της νεοελληνικής γλώσσας, η διδασκαλία των λογοτεχνικών κείμενων να αποσκοπεί και στη βελτίωση τόσο του λεξιλογίου των μαθητών όσο και τη ανάπτυξη του κόσμου των ιδεών τους.
Αναχρονιστικό το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών
-Ποια είναι η θέση σας για το θέμα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών;
-Είναι κοινή παραδοχή ότι το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών είναι αναχρονιστικό και ξεπερασμένο. Ένα σύστημα που θεσμοθετήθηκε το 1976 και δεν ανταποκρίνεται στην εποχή μας. Δεν είναι ορθολογιστικό και αξιοκρατικό η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού μας κρίνεται ουσιαστικά σε δυο 45 επιθεωρήσεις που θα κάνει στην τάξη ο Επιθεωρητής και να παραγνωρίζεται επί της ουσίας η όλη δουλειά που κάνει όλη τη σχολική χρονιά.
Είναι εκ των πραγμάτων αναγκαία η υιοθέτηση ενός σύγχρονου αξιοκρατικού Συστήματος Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών και του Εκπαιδευτικού Έργου που θα στηρίζεται σε αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια και θα εδράζεται σε πολλαπλές πηγές αξιολόγησης. Επίσης, είναι απαράδεκτο και αντίκειται σε κάθε αρχή φυσικής δικαιοσύνης το υφιστάμενο σύστημα που προβλέπει ότι το ίδιο πρωτοβάθμιο τριμελές κλιμάκιο Επιθεωρητών που αξιολογεί τον εκπαιδευτικό να εξετάζει και την ένσταση του εκπαιδευτικού! Δηλαδή, οι αξιολογούντες γίνονται και δευτεροβάθμιοι κριτές της απόφασής τους! Είναι αναγκαία, λοιπόν, η θεσμοθέτηση ενός ανεξάρτητου Δευτεροβάθμιου Οργάνου εξέτασης των ενστάσεων των καθηγητών για τις αξιολογήσεις τους. Θα αναμένουμε τη νέα πρόταση του Υπουργείου Παιδείας για να τοποθετηθούμε.
Η καυτή πατάτα της ιστορίας της Κύπρου
-Πως βλέπετε την εξαγγελία την Υπουργού Παιδείας για αλλαγή των βιβλίων της Ιστορίας της Κύπρου;
-Καταρχήν πρέπει να αναφέρουμε ότι τα βιβλία της Ιστορίας της Κύπρου της Γ΄ Λυκείου είναι έκδοση του 1992 και του Γυμνασίου του 1994. Είναι βιβλία παιδαγωγικά και επιστημονικά ξεπερασμένα και ανήκουν σε μια άλλη εποχή. Είναι περισσότερο βιβλία που θέση έχουν στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης της Κύπρου πάρα για τις σύγχρονες σχολικές αίθουσες. Οι πρακτικές που ακολουθούνται στην Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων για τη συγγραφή των σχολικών εγχειρίδιων είναι ξεπερασμένες πλέον και αντίθετες με τις σύγχρονες διαδικασίες συγγραφής τους.
Η Ελλάδα έχει αλλάξει το σύστημα συγγραφής των σχολικών βιβλίων εδώ και δυο δεκαετίες. Τα βιβλία γράφονται πλέον από συγκροτημένες διαθεματικές ομάδες επιστημόνων και επιλέγονται μέσα από διαδικασίες διαγωνισμού με τη συμμετοχή κατάλληλων ανεξάρτητων κριτικών επίτροπων.
Για την πρόθεση της κ. Υπουργού για αλλαγή των βιβλίων της Ιστορίας της Κύπρου και της συγκρότησης ειδικής επιστημονικής επιτροπής θα ήθελα να θυμίσω ότι στην πρόσφατη ιστορία μας επιχειρήθηκε σε δυο περιπτώσεις η συγκρότηση τέτοιων ειδικών επιστημονικών επίτροπων. Η μια περίπτωση ήταν το 2007 όταν για λίγες βδομάδες ήταν Υπουργός Παιδείας ο κ. Νεοκλής Συλικιώτης και η άλλη, αν θυμάμαι καλά, το 2009 όταν υπουργός ήταν ο κ. Ανδρέας Δημητρίου. Στη δεύτερη μάλιστα περίπτωση διορίστηκαν επιστήμονες ιστορικοί, οι οποίοι προτάθηκαν από τα διάφορα κόμματα. Το εγχείρημα παρουσίασε και στις δυο περιπτώσεις προβλήματα μιας και είχαμε την έκδοση δυο διαφορετικών πορισμάτων/εισηγήσεων και το 2007 και το 2009.
Δεν ξέρω ποια προβλήματα θα συναντήσει η κ. Αθηνά Μιχαηλίδου στην υλοποίηση των προθέσεων της. Αλλά, αν αναλογιστούμε ότι πριν μερικούς μήνες η Βουλή των Αντιπροσώπων μας εξέδωσε ειδικό ψήφισμα για ιστορικό πρόσωπο το οποίο έχει εδώ και πενήντα χρονιά που είναι νεκρό, δεν θα είναι εύκολο το εγχείρημά της. Δεν ξέρω αν η κοινωνία μας είναι έτοιμη να αποδεχθεί την καταγραφή της αληθινής ιστορίας του τόπου μας με βάση επιστημονικά κριτήρια.
