Του Martin Ivens
Οι ηγέτες των μεγαλύτερων χωρών του κόσμου έχουν συγκεντρωθεί στη Γλασκώβη από το σαββατοκύριακο για την COP26, ωστόσο η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ – πιθανότατα η αξιωματούχος την οποία θα είχαν τη μεγαλύτερη διάθεση να συναντήσουν – δεν είναι εκεί για να τους υποδεχθεί. Θα απευθυνθεί στους αντιπροσώπους μέσω μαγνητοσκοπημένου μηνύματος. Από τη διάσκεψη θα λείπει η “μαγική σκόνη” την οποία σκορπίζει σε τέτοιες περιπτώσεις η φυσική παρουσία της μακροβιότερης και διασημότερης βασιλέως-μονάρχη της Ευρώπης.
Θνητοί
Αυτή δεν είναι παρά η τελευταία από τις πολλές ενδείξεις της θνητότητας ακόμη και των βασιλέων. Η βασίλισσα, 95 ετών φέτος, έχει παραδώσει εδώ και πολύ καιρό τις επίπονες περιοδείες στο εξωτερικό στον γιο της και διάδοχο του θρόνου, πρίγκιπα Κάρολο. Ακριβώς όπως το Παλάτι αρχίζει να μεταφέρει περισσότερα καθήκοντα γύρω από τη βασιλική “επιχείρηση” σε άλλα πρόσωπα της βασιλικής οικογένειας, το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται το αδιανόητο: τη ζωή χωρίς τη βασίλισσα.
Η συνταγματική αρχηγός του κράτους της Βρετανίας ακύρωσε προγραμματισμένη διήμερη επίσκεψη στη Βόρεια Ιρλανδία την περασμένη εβδομάδα μετά από διανυκτέρευση σε νοσοκομείο του Λονδίνου, είδηση την οποία οι αξιωματούχοι του Παλατιού απέκρυψαν εντελώς ατυχώς από τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης.
Η πρόθεση ήταν να μετριαστούν οι φόβοι για την υγεία της και να γλιτώσει η ιδιωτική της ζωή την παραβίαση της μεγάλης δημοσιότητας. Στην πραγματικότητα, η είδηση χτύπησε κώδωνα κινδύνου και επέφερε κατηγορίες για συγκάλυψη. Για να αποφευχθεί η επανάληψη του φαινομένου, οι συνεργάτες της θα πρέπει να είναι πιο ανοικτοί έναντι του Τύπου και του κοινού σχετικά με την υγεία της μονάρχη, η οποία βρίσκεται πια σε μεγάλη ηλικία.
Η βασίλισσα αναπαύεται τώρα στην οικία της στο κάστρο του Ουίνδσορ, αν και το βράδυ της Τρίτης εμφανίστηκε σε δεξίωση για την επενδυτική σύνοδο κορυφής την οποία διοργάνωσε η βρετανική κυβέρνηση, καλωσορίζοντας τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον και τον Μπιλ Γκέιτς, μεταξύ άλλων προσκεκλημένων.
Σκιά
Η σκιά, ωστόσο, την οποία ρίχνουν τα χρόνια της “βαραίνει” ολοένα και περισσότερο. Η βασίλισσα φωτογραφήθηκε πρόσφατα να χρησιμοποιεί μπαστούνι και πλέον διεξάγει την εβδομαδιαία ακρόαση του πρωθυπουργού Τζόνσον μέσω τηλεφώνου αντί πρόσωπο με πρόσωπο, αποφεύγοντας – όσο μπορεί – τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ στο Λονδίνο. Έχει εγκαταλείψει επίσης την ιππασία, την αγαπημένη της ενασχόληση στον ελεύθερό της χρόνο. Όλα τα παραπάνω είναι φυσιολογικά για κάποιον στην ηλικία της.
Ωστόσο, μια μέρα – όσο το δυνατόν αργότερα και όχι άμεσα, ελπίζουμε – οι ενημερώσεις από το Παλάτι θα δηλώσουν κάτι παρόμοιο με εκείνο που είχαν αναφέρει για τον παππού της, Γεώργιο Ε’ (“Η ζωή του Βασιλιά προχωρά μακάρια προς το τέλος της”).
Στη συνέχεια, θα πραγματοποιηθεί ένα τηλεφώνημα μέσω ασφαλούς γραμμής προς το γραφείο του Πρωθυπουργού με το μήνυμα “Η Γέφυρα του Λονδίνου έπεσε”, κωδική ανακοίνωση του θανάτου της. Το Κέντρο Διεθνούς Άμεσης Αντίδρασης του βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών θα μοιραστεί τα νέα με τις κυβερνήσεις των 15 χωρών εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου όπου η Βασίλισσα εξακολουθεί να είναι αρχηγός του κράτους, καθώς και με εκείνες των άλλων 36 κρατών-μελών της Κοινοπολιτείας.
Ειδοποιημένη μέσα σε λίγα λεπτά από ένα τηλεγράφημα του βρετανικού πρακτορείου Press Association, η συντριπτική πλειοψηφία των υπηκόων της θα μάθει τα νέα για τον θάνατο του μοναδικού μονάρχη που γνώρισε από τη γέννησή της.
Όλα θα αλλάξουν
Όλα θα αλλάξουν – από την κεφαλή στα χαρτονομίσματα μέχρι την αίσθηση της βεβαιότητας και της συνέχειας την οποία έχει ενσαρκώσει τόσο ήρεμα και στιβαρά η Ελισάβετ Β’.
Θα εκπλαγώ εάν η Βασίλισσα δεν χοροστατήσει στην τελετή μνήμης για τους νεκρούς του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου την δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου, ένα γεγονός το οποίο θεωρεί το σημαντικότερο στο ημερολόγιό της. Η Ελισάβετ Β’ αντιμετωπίζει τον όρκο της στέψης της και τα βασιλικά της καθήκοντα με θρησκευτική σοβαρότητα και ευλάβεια.
Σε αντίθεση με μερικούς άλλους σύγχρονούς της μονάρχες, ακόμη και έναν Πάπα πρόσφατα, αρνήθηκε να σκεφτεί την προοπτική μιας επίσημης συνταξιοδότησης – ο ρόλος τον οποίο ανέλαβε κατά τη στέψη της είναι για εκείνη μια ισόβια εργασία. Η τελευταία βασίλισσα μακράς θητείας, η Βικτωρία, έμεινε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας για αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της, Αλβέρτου, το 1861 και έχασε σε δημοφιλία εξαιτίας αυτού. Η λογική της δεν μοιάζει καθόλου με εκείνη της απογόνου της. Η πρόθεση της Ελισάβετ είναι να παραμείνει σε κοινή θέα όσο μπορεί.
Συγκίνηση και συμβολισμός
“Ζήτω η Βασίλισσα” ήταν η διακήρυξη που έγινε μετά την άνοδό της στο θρόνο, από τότε ωστόσο που πέθανε ο σύζυγός της, οι υπήκοοί της αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι η ζωή της θα έχει κι εκείνη ένα τέλος.
Ακόμη και η μειοψηφία των υπηκόων της οι οποίοι είναι ένθερμοι ρεπουμπλικάνοι-αντιμοναρχικοί και μισούν όλο το αλαζονικό στυλ και τα προνόμια που συνδέονται με τη μοναρχία, θα συγκινηθούν από τον χαμό της. Στις δημοσκοπήσεις, μια συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί ότι κάνει εξαιρετική δουλειά. Μέσω της αξιοπρέπειάς της και της συναισθηματικής της αυτοσυγκράτησης, έχει αποφύγει σε μεγάλο βαθμό τις προσωπικές διαμάχες οι οποίες ταλαιπωρούν τα παιδιά της. Πάνω απ’ όλα, συμβολίζει τη συνέχεια στην ιστορία της Βρετανίας.
Κι αυτό γιατί η Βασίλισσα είναι ο τελευταίος σύνδεσμος με την εποχή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τις ύψιστες στιγμές του Ουίνστον Τσόρτσιλ.
Οι επικριτές της συνήθιζαν να αναφέρουν ότι έκανε λάθος που δεν παραχώρησε τη θέση της στον μεγαλύτερο γιο της, τον πρίγκιπα της Ουαλίας, όταν είχε περάσει μια αρκετά μεγάλη περίοδος μετά τον θάνατο της πρώτης του συζύγου, λαίδης Νταϊάνα και τον γάμο του με την Καμίλα, δούκισσα της Κορνουάλης. Ίσως όμως, με την παραμονή της στον θρόνο, η Βασίλισσα να προσέφερε μια τελευταία μεγάλη εθνική υπηρεσία.
Η Βρετανία έχει μόλις διέλθει μια αγωνιώδη περίοδο πολιτικών αναταράξεων. Το δημοψήφισμα για το Brexit το 2016 ήταν μια πικρή υπόθεση που δίχασε φίλους, οικογένειες, τάξεις και τα τέσσερα έθνη της Αγγλίας, της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, τα οποία αποτελούν το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα επακόλουθα ήταν χειρότερα. Χρόνια διαμάχης στη Βουλή των Κοινοτήτων οδήγησαν σχεδόν σε συνταγματική κατάρρευση και οδήγησαν τη χώρα κοντά σε πολιτικό αδιέξοδο.
Στα μάτια του κόσμου και πολλών εκ των δικών του ανθρώπων, το Ηνωμένο Βασίλειο περνούσε μια συλλογική νευρική κρίση. Η μόνη φωνή ηρεμίας σε αυτή την πυρετώδη ατμόσφαιρα ήταν η Βασίλισσα. Αν είχε εγκαταλείψει το προσκήνιο σε εκείνο το χρονικό σημείο, η χώρα θα τραντάζόταν από σπασμούς.
Τώρα που τα χειρότερα έχουν περάσει και τα πολιτικά πάθη έχουν καταλαγιάσει, ίσως η χώρα στην οποία βασίλεψε να βρει περισσότερη εσωτερική ειρήνη – αν όχι ομόνοια – και να συμβιώσει με τον Κάρολο, έναν διάδοχο ο οποίος είναι ευσυνείδητος και αφοσιωμένος, όντας όμως παράλληλα μια πιο εκρηκτική και διχαστική προσωπικότητα.
Πριν από αυτό όμως πρέπει να συμφιλιωθεί κανείς με την ιδέα ότι η βασιλεία της Βασίλισσας πλησιάζει σταθερά προς το τέλος της και να προετοιμαστεί αναλόγως – ακόμα κι αν οι βασιλιάδες έχουν τον τρόπο τους να διαψεύδουν εσφαλμένες προσδοκίες.
Άλλωστε, η βασιλομήτωρ, η οποία έφυγε από τη ζωή το 2002, έζησε μέχρι τα 101 της.
Πηγή: BloombergOpinion
