Την ώρα που η Κυβέρνηση μελετά, όπως διαβεβαιώνει, νέα μέτρα ανακούφισης των πολιτών από τα συνεχή κύματα ανατιμήσεων, χωρίς να αποκλείει την επαναφορά μειωμένου φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, προετοιμάζεται – όσο παράδοξο κι εάν ακούγεται αυτό – και για νέους φόρους στα καύσιμα, στο πλαίσιο της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, που πιθανό να προηγηθεί άλλων αποφάσεων για την ευρύτερη φορολογική μεταρρύθμιση.
Η λεγόμενη πράσινη φορολογία αποτελεί υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και των άλλων κρατών-μελών έναντι της Ε.Ε.
Ο «Φ» πληροφορήθηκε από το ΥΠΟΙΚ ότι η επιβολή του πράσινου φόρου πρέπει να γίνει μέχρι το τέλος του 2023, σύμφωνα τουλάχιστον με τη δέσμευση της Κύπρου στο Σχέδιο Ανάκαμψης.
Προκειμένου οι πράσινοι φόροι, που εκ των πραγμάτων θα επηρεάσουν τις τιμές των υγρών καυσίμων (θα πρόκειται ουσιαστικά για αύξηση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα) να έχουν τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις στα νοικοκυριά, το Κέντρο Οικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου άρχισε, μετά από αίτημα του ΥΠΟΙΚ, να επεξεργάζεται αντισταθμιστικά μέτρα, μελετώντας διάφορα σενάρια και αξιολογώντας την επίπτωση της πράσινης επιβάρυνσης στα νοικοκυριά, αναλόγως της σύνθεσης και του εισοδήματος τους, αλλά και στις επιχειρήσεις.
Μάλιστα, όπως αναγράφεται στις παρουσιάσεις που έγιναν μόλις την περασμένη Παρασκευή στην εναρκτήρια συνάντηση του έργου «Ολοκληρωμένος Φορολογικός Μετασχηματισμος», που ανέλαβε το ΚΟΕ, οι προτάσεις αυτές θα πρέπει να είναι έτοιμες έως το τέλος Νοεμβρίου.
Σχετική ήταν η αναφορά, την Παρασκευή, της επικεφαλής του ΚΟΕ Έλενας Ανδρέου ότι το πολυδιάστατο έργο του φορολογικού μετασχηματισμού που έχει ανατεθεί στο ΚΟΕ θα ολοκληρωθεί σε 24 μήνες «ενώ οι πρώτες εισηγήσεις σχετικά με τα πράσινα μέτρα και αντισταθμιστικά αναμένονται σε 2 μήνες (11/2023)». Πιο αποκαλυπτική για τα πράσινα μέτρα ήταν στη δική της παρουσίαση η καθηγήτρια του ΚΟΕ Παναγιώτα Λυσιώτου, αναφέροντας πως, στο πλαίσιο και του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καταγράφεται η δέσμευση για πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, που προνοεί «την εισαγωγή φόρου άνθρακα στα καύσιμα, για τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής /ατμοσφαιρικής ρύπανσης».
Ψάχνουν ήδη αντισταθμιστικά
Η κ. Λυσιώτου, αναφερόμενη στις επιπτώσεις του φόρου του άνθρακα, είπε πως μεταξύ άλλων αναμένεται να αυξήσει την τιμή πώλησης των καυσίμων και, κατά συνέπεια, να μειώσει την ευημερία των νοικοκυριών. Στόχος, όμως, πρόσθεσε, είναι όταν εφαρμοστεί ένας τέτοιο φόρος να περιοριστεί η αρνητική επίδρασή του στην ευημερία των νοικοκυριών, με αντισταθμιστικά μέτρα.
Στο πλαίσιο αυτό, το έργο που έχει αναλάβει το ΚΟΕ για την ετοιμασία νέου φορολογικού πλαισίου προβλέπει ανάλυση των διανεμητικών επιπτώσεων που θα έχει μια τέτοια φορολογία στα νοικοκυριά με διαφορετικά χαρακτηριστικά (π.χ. εισοδηματική τάξη, μέγεθος και σύνθεση του νοικοκυριού). Επιπρόσθετα, είπε, το ΚΟΕ θα εξετάσει εναλλακτικά μέτρα, με βάση τα οποία μπορεί να δοθεί αντιστάθμισμα, ούτως ώστε η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις, να είναι δημοσιονομικά ουδέτερη και να επιτύχει τον στόχο της.
Στο πλαίσιο αυτό και όπως προκύπτει και από την παρουσίαση του καθηγητή του ΚΟΕ Γιώργου Συρίχα για τις φάσεις της φορολογικής μεταρρύθμισης, οι πρώτες προτάσεις για τη πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση και τα αντισταθμιστικά μέτρα θα είναι έτοιμες μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Αυτό, όμως, όπως πληροφορούμαστε, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πως οι πράσινοι φόροι θα τεθούν σε ισχύ είτε στο τέλος του χρόνου είτε αρχές του ’24, ιδιαίτερα αν οι τιμές των καυσίμων συνεχίσουν να βρίσκονται στα υψηλά σημερινά επίπεδα.
Εξάλλου, η τιμή των καυσίμων απέτρεψε και στο παρελθόν την επιβολή πράσινης φορολογίας με ταυτόχρονη λήψη αντισταθμιστικών μέτρων. Υπενθυμίζουμε ότι από το 2021, τουλάχιστον, ο τέως υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης προετοίμαζε με δημόσιες δηλώσεις του για περαιτέρω φορολόγηση των υγρών καυσίμων, με αντιστάθμισμα ελαφρύνσεις στη φορολόγηση της εργασίας. Εντούτοις, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την εκτόξευση του πληθωρισμού οι αρχικοί σχεδιασμοί αναβλήθηκαν.
