Η μεγάλη έκθεση των τραπεζών στον τομέα των ακινήτων αποτελεί επιπρόσθετη ευπάθεια και καθιστά τα πιστωτικά ιδρύματα ευάλωτα σε τυχόν αρνητικές εξελίξεις στον τομέα των ακινήτων. Aυτό αναφέρεται μεταξύ άλλων στην έκθεση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της Κεντρικής Τράπεζας, αλλά προστίθεται ότι ο τομέας των ακινήτων έχει δείξει μέχρι τώρα αντοχές και μετριάζονται οι κίνδυνοι να μεταφερθεί αρνητικός αντίκτυπος στις τράπεζες. «Περαιτέρω, η έκθεση των πιστωτικών ιδρυμάτων σε δάνεια που εξασφαλίζονται με ακίνητα ή σε μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον οικοδομικό κλάδο και σε λοιπές δραστηριότητες που αφορούν ακίνητα παραμένει ουσιαστική. Ως εκ τούτου, μία ενδεχόμενη επιδείνωση της απόδοσης του τομέα των ακινήτων θα μπορούσε να έχει ουσιαστικό αρνητικό αντίκτυπο στην κερδοφορία και την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων».

Οι τεχνοκράτες της Κεντρικής σημειώνουν ότι «ο τομέας των ακινήτων εντούτοις, αποδείχτηκε γενικά ανθεκτικός στις επιπτώσεις της πανδημίας μέχρι σήμερα, καθώς τα δημοσιονομικά μέτρα που υιοθετήθηκαν για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας ώθησαν την εγχώρια ζήτηση για τα οικιστικά ακίνητα. Το 2021 ο δείκτης τιμών κατοικιών (ΔΤΚ) της Κεντρικής άρχισε να εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης μετά την οριακή σταθερότητα που παρατηρήθηκε το 2020. Μάλιστα, οι τιμές των οικιστικών ακινήτων στην Κύπρο φαίνεται να παραμένουν σε επίπεδα χαμηλότερα από τη δυνητική τους αξία. Η πορεία του τομέα των ακινήτων και ιδιαίτερα η απόδοση του τομέα των εμπορικών ακινήτων δύναται να επηρεάσει άμεσα ή/και έμμεσα τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος».

Στην έκθεση αναφέρεται πως «τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν, επίσης, έκθεση στον τομέα των ακινήτων, η οποία πηγάζει από τα ακίνητα που καταγράφονται στους ισολογισμούς τους (…). Ως εκ τούτου, μία ενδεχόμενη επιδείνωση της απόδοσης του τομέα των ακινήτων, θα μπορούσε να έχει ουσιαστικό αρνητικό αντίκτυπο στην κερδοφορία και την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Μία πιθανή μείωση στις τιμές των ακινήτων, σημειώνεται στην έκθεση, «τόσο στα οικιστικά όσο και στα εμπορικά ακίνητα, αναμένεται να έχει επιπτώσεις στους ισολογισμούς των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών αλλά και στη βιωσιμότητα των οντοτήτων που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο τομέα των ακινήτων, με συνεπακόλουθες επιπτώσεις και στα πιστωτικά ιδρύματα. Καθώς ο τομέας των ακινήτων χαρακτηρίζεται από κύκλους ταχείας ανάπτυξης και διόρθωσης (boom-bust cycles), το γεγονός ότι η αξία των ακινήτων στην Κύπρο εκτιμάται ότι είναι ακόμα χαμηλότερη από τη δυνητική, υποδηλοί ότι οι οποιεσδήποτε διορθώσεις δεν θα πρέπει να αναμένονται να είναι σημαντικά μεγάλες».

Βιώσιμος ο δανεισμός για κατοικίες

Βιώσιμο βλέπει τον νέο δανεισμό για αγορά κατοικίας η Κεντρική Τράπεζα. «Το γεγονός ότι τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς τα νοικοκυριά για αγορά κατοικίας, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ποιοτική έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων της Κεντρικής (Bank Lending Survey – BLS), παρέμειναν αμετάβλητα κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021, μετά από μία συνεχή αυστηροποίηση των κριτηρίων από το δεύτερο τρίμηνο του 2020 μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 202117, διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό ότι ο νέος ενυπόθηκος δανεισμός θα είναι βιώσιμος. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι η ΚΤΚ έχει ενεργοποιήσει τα ακόλουθα μακροπροληπτικά εργαλεία, τον δείκτη εξυπηρέτησης χρέους-προς-εισόδημα (DSTI) και τον δείκτη δάνειο-προς-αξία (LTV), ενισχύει τη βιωσιμότητα του νέου δανεισμού». Η πανδημία έχει επηρεάσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις δανειακές ροές για εμπορικά ακίνητα από τις δανειακές ροές για οικιστικά ακίνητα.

ΓΕΓΟΝΟΣ

Σταθερή αξία παραμένουν τα ακίνητα

Τα ακίνητα στην παρούσα φάση δεν φαίνεται να αποτελούν αποσταθεροποιητικό παράγοντα για το τραπεζικό σύστημα και δεν τίθενται προβληματισμοί όπως την περίοδο της φούσκας ή ακόμη και όταν σταμάτησε το κυπριακό πρόγραμμα επενδύσεων. Αυτό τουλάχιστον είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα που δίνει η έκθεση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, αν και υπάρχει προβληματισμός σε μια πιθανή μείωση τιμών. Φυσικά, με τα σημερινά δεδομένα να μειωθούν οι τιμές των ακινήτων είναι λίγο απίθανο, κυρίως λόγω της αύξησης των κατασκευαστικών υλικών αλλά και της αυξημένης ζήτησης κυρίως από Κυπρίους, που προτιμούν τα διαμερίσματα, λόγω των καλών αποδόσεων που προσφέρουν τα ενοίκια.