Tο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ επανενεργοποιεί τον εκθεσιακό του χώρο στη Νέα Ιωνία, μετά την πανδημία, με ένα αφιέρωμα στην Αμερικανίδα εικαστικό, αγαπημένη φίλη του Δάκη Ιωάννου.
Η σχέση του συλλέκτη Δάκη Ιωάννου με την καλλιτέχνιδα Κάρι Άπσον (1970-2021) ήταν πολύ σημαντική. Γι’ αυτόν τον λόγο, λοιπόν, έστησε ο ίδιος την έκθεση «Kaari Upson: Never Enough» στο κτήριο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, ενεργώντας ως επιμελητής μεν, αλλά με βάση το συναίσθημα. Το στήσιμο της έκθεσης αφορά σε μια ανάμειξη των παλαιότερων με τα νεότερα έργα της καλλιτέχνιδας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον επιμελητικά το γεγονός ότι αποφεύγει την έννοια του λευκού κύβου: Ο Δάκης Ιωάννου, σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Σωτήρη Κωτούλα, επέλεξαν διαφορετικά χρώματα για κάθε τοίχο σε κάθε αίθουσα.
Όταν η Αμερικανίδα εικαστικός Κάαρι Άπσον προσβλήθηκε από καρκίνο του μαστού, αποφάσισε να ενσωματώσει την εμπειρία της ασθένειας στη δουλειά της, κάτι που έκανε ως τον θάνατό της πέρσι στα 51 της χρόνια. Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 30 έργα της συλλογής του ΔΕΣΤΕ που καλύπτουν όλη την εικαστική πορεία της. Στη σύντομη σταδιοδρομία της των 15 χρόνων, η Άπσον συνέθεσε ένα σύμπαν με μνήμες, παραδοχές, γεγονότα και μυθοπλασία. Στα γλυπτά, τους πίνακες, τα σχέδια και τα βίντεό της συγχωνεύονται προσωπικά και συλλογικά τραύματα, επιθυμίες, φόβοι και φαντασιώσεις.
Για την εικαστικό, το κλειδί για την προσέγγιση του ατόμου βρίσκεται στα υπάρχοντά του, ειδικά στο περιεχόμενο του σπιτιού του. Το ενδιαφέρον της για το οικιακό περιβάλλον ξεκίνησε με το «Larry Project» (2007-2012). Η ιδέα προέκυψε όταν ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι απέναντι από εκείνο των γονιών της στην Καλιφόρνια παραδόθηκε στις φλόγες. H ίδια είχε προλάβει να ανακαλύψει εκεί μια σειρά από προσωπικές επιστολές, φωτογραφίες, ημερολόγια και έγγραφα που είχε εγκαταλείψει ο πρώην ιδιοκτήτης, τον οποίο ονόμασε «Larry».
Η Αμερικανίδα εικαστικός ξεκίνησε μια εμμονική έρευνα που την οδήγησε σε ένα εκπληκτικό σύνολο έργων γύρω από κάποιον που δεν είχε συναντήσει ποτέ. Σε αρκετά βίντεο η Άπσον διαδραματίζει ποικίλους ρόλους –μιας εκδοχής του εαυτού της, ενός συντρόφου, της μητέρας της, μιας φίλης– ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει θεωρίες, μελετά και αναπαριστά πτυχές οικιακής ζωής, προσωπικοτήτων και διαπροσωπικών σχέσεων. Όπως έλεγε η ίδια, κάποια στιγμή ένιωσε να «συγχωνεύεται» μαζί του, κάτι που φαίνεται και στα ζωγραφικά δίπτυχα «Kiss», που για τη δημιουργία τους πίεζε μεταξύ τους ένα πορτρέτο του Larry και μια αυτοπροσωπογραφία της όσο το χρώμα ήταν ακόμη νωπό, για να οδηγηθεί σε μια παραμορφωτική συγχώνευση των δύο.
Κάρβουνο και κουτάκια pepsi βαμμένα και στοιχισμένα το ένα δίπλα στο άλλο λειτουργούν ως σαφής αναφορά στη μητέρα της –παρούσα σε όλο της το έργο– και την αγάπη της για το συγκεκριμένο αναψυκτικό. Και αυτό είναι φανερό στη σειρά MMDP (My Mother Drinks Pepsi, 2014–2017) όπου η Άπσον αναπαριστά τη µητέρα της, η οποία απολάµβανε καθηµερινά µια Pepsi και εξέφραζε την ικανοποίησή της µε ένα «Αααχ» κάθε φορά που άνοιγε ένα κουτί. Την υποδύεται σε βίντεο και δηµιουργεί φυσικού µεγέθους κούκλες-αντίγραφά της που χρησιµεύουν ταυτόχρονα ως µαξιλάρια ύπνου για γάτες. Στη σειρά MMDP περιλαµβάνονται ακόµη περίπλοκα γλυπτά από κουτάκια Pepsi που θυµίζουν αρχαία τεχνουργήµατα –µια εντύπωση που προκαλείται από το γέµισµά τους µε υγρό αλουµίνιο έτσι ώστε η επιφάνειά τους να δείχνει καµένη– καθώς και βίντεο που δείχνουν την καλλιτέχνιδα σε διαδρόµους των σούπερ µάρκετ Costco, όπου συνήθιζε να ψωνίζει η µητέρα της.
Ως ζωγράφος κλασικής παιδείας, η Άπσον αποδεχόταν την αποτυχία και την επανάληψη, πειραµατιζόταν µε ανορθόδοξες προσεγγίσεις χύτευσης και ζωγραφικής και δούλευε υπό ακραίες συνθήκες µε απρόβλεπτα αποτελέσµατα. Ανέπτυξε µια µέθοδο για τη χύτευση πεταµένων στρωµάτων, καναπέδων και άλλων ειδών οικιακού εξοπλισµού σε υλικά όπως το λάτεξ, οι υαλοΐνες, η ρητίνη και η ουρεθάνη, έτσι ώστε να αποδίδονται µε κάθε λεπτοµέρεια η υφή, οι ραφές και τα σχέδια των πρωτοτύπων.
«Τα µυστηριώδη αυτά γλυπτά αντιπροσωπεύουν την απουσία του σώµατος και αναδίδουν µοναξιά, απώλεια και ένα αίσθηµα κενού, ενώ τα ψυχεδελικά τους χρώµατα, οι ψευδαισθητικές σκιές και τα ζαλιστικά σχέδια τα καθιστούν παραισθησιογόνους φορείς αναµνήσεων και ονείρων. Η ψευδο-επιστηµονική της προσέγγιση βασιζόταν εν πολλοίς στη διαίσθηση και τον πειραµατισµό και κατέληγε σε ανησυχητικά, προκλητικά έργα που στοιχειώνουν τους θεατές», σημειώνουν οι διοργανωτές της έκθεσης.
Αθήνα, Νέα Ιωνία, Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ «Kaari Upson: Never Enough». Μέχρι τις 27 Οκτωβρίου 2022
Who is who
Γεννήθηκε στην Καλιφόρνια το 1970, όπου έζησε και εργάστηκε. Το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας της είναι αφιερωμένο στο «Larry Project», το οποίο παρουσιάστηκε στο Hammer Museum του Λος Άντζελες το 2007. Στη συνέχεια, παρουσίασε ατομικές εκθέσεις σε Νέα Υόρκη (2009, 2014, 2017), Λος Άντζελες (2011), Βασιλεία (2011, 2019), Λονδίνο (2012, 2014), Μιλάνο (2013), Αννόβερο (2019). Έργα της βρίσκονται στις συλλογές του Μουσείου Whitney, του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες και του Ινστιτούτου Σύγχρονης Τέχνης της Βοστώνης.
maria.panayiotoy@phileleftheros.com
Ελεύθερα, 12.6.2022.
