Τις προτάσεις τους για ευρωπαϊκά μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας για επαγγελματίες στον δημιουργικό και πολιτισμικό τομέα ενέκριναν την Τρίτη οι ευρωβουλευτές.
Στην έκθεση νομοθετικής πρωτοβουλίας, που εγκρίθηκε με 433 ψήφους υπέρ, 100 κατά και 99 αποχές, οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι οι διαφορές ανάμεσα στα διαφορετικά κοινωνικά συστήματα, τους διαφορετικούς ορισμούς του ποιος είναι καλλιτέχνης, αλλά και τους διαφορετικούς κανόνες που ισχύουν για τους αυτοαπασχολούμενους στα διάφορα κράτη μέλη, δημιουργούν αθέμιτες συνθήκες.
Το Κοινοβούλιο επιδιώκει τη δημιουργία ενός πλαισίου που θα συνδυάζει νομοθετικά και μη νομοθετικά εργαλεία, για τη βελτίωση των κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών και τη δημιουργία δίκαιης και ίσης μεταχείρισης για όλους τους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες του πολιτισμού.
Ο τομέας, ο οποίος απασχολεί το 3,8% του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού και αντιπροσωπεύει το 4,4% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ, δεν προστατεύεται επαρκώς. Άτυπες μορφές εργασίας, μη σταθερό εισόδημα και λιγότερες δυνατότητες συλλογικών διαπραγματεύσεων, υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος υποαμειβόμενης ή μη αμειβόμενης εργασίας, ψευδούς αυτοαπασχόλησης και καταχρηστικών ρητρών εξαγοράς. Οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, θέτουν επίσης προκλήσεις, αναφέρει το Κοινοβούλιο.
Επισημαίνονται επίσης αθέμιτες διαφορές μεταξύ εθνικών νομοθετικών πλαισίων, ενώ οι ευρωβουλευτές προτείνουν νομοθετικά και μη δεσμευτικά εργαλεία για τη βελτίωση των συνθηκών.
Μετά την ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο, η Επιτροπή έχει στη διάθεσή της τρεις μήνες για να απαντήσει, είτε ενημερώνοντας το Κοινοβούλιο για τα μέτρα που προτίθεται να λάβει είτε αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους αρνείται να προτείνει νομοθεσία.
Η νομοθετική πρωτοβουλία
Το Κοινοβούλιο ζητά ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο το οποίο θα συνδυάζει νομοθετικά και μη νομοθετικά εργαλεία για τη βελτίωση των κοινωνικών και επαγγελματικών συνθηκών και τη δημιουργία μιας δίκαιης και ισότιμης κατάστασης για όλους τους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες στον τομέα του πολιτισμού στην Ευρώπη.
Επίσης, αναφέρεται η ανάγκη δημιουργίας ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη δημιουργία αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των κρατών μελών. Επίσης, γίνεται αναφορά στη σωστή εφαρμογή προγραμμάτων της ΕΕ που χρηματοδοτούν πρωτοβουλίες του πολιτιστικού τομέα, όπως το Creative Europe και το Horizon Europe. Στόχος είναι η υποχρέωση της διασφάλισης των καλλιτεχνών να αμείβονται ακόμα και την περίοδο προετοιμασίας που αφιερώνεται σε πρόβες.
Το πλαίσιο περιλαμβάνει:
- οδηγία για αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και τον ορθό καθορισμό του καθεστώτος απασχόλησης των επαγγελματιών των τομέων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας
- αποφάσεις του Συμβουλίου με στόχο τη δημιουργία ευρωπαϊκών προτύπων, μέσω μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη δημιουργία αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των κρατών μελών
- προσαρμογή του επόμενου κύκλου ευρωπαϊκών προγραμμάτων που χρηματοδοτούν επαγγελματίες του δημιουργικού και πολιτιστικού τομέα, όπως τα προγράμματα «Δημιουργική Ευρώπη» και «Ορίζων Ευρώπη», ώστε να υποχρεωθούν η ΕΕ οι αποδέκτες χρηματοδότησης να συμμορφώνονται με υποχρεώσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας και της ΕΕ, εθνικές ή συλλογικές εργασιακές και άλλες κοινωνικές υποχρεώσεις και να διασφαλίζεται ότι οι καλλιτέχνες αμείβονται πάντα για την εργασία τους,
Φουρλάς: Μεγάλο βήμα και ξεκάθαρο μήνυμα
Σκιώδης εισηγητής, εκ μέρους της Επιτροπής Πολιτισμού, είναι ο Κύπριος ευρωβουλευτής Λουκάς Φουρλάς. «Η πρόταση αποτελεί ένα μεγάλο βήμα και ένα ξεκάθαρο μήνυμα από το Ευρωκοινοβούλιο για να μπορέσουν οι άνθρωποι του πολιτισμού να βιοπορίζονται από αυτό που αγαπούν και να μην νιώθουν ανασφάλεια για την επόμενη μέρα» δήλωσε ο ίδιος.
«Πρέπει να διαλύσουμε τον μύθο του φτωχού καλλιτέχνη» δήλωσε ο Ισπανός ευρωβουλευτής και συνεισηγητής της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, Ντομενέκ Ρουίθ Ντεβέζα. «Οι επαγγελματίες του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα δεν επιλέγουν αυτή την επισφαλή κατάσταση. Πρόκειται για ελαττωματικό σχεδιασμό συστημάτων που δεν λαμβάνουν υπόψη τις ειδικές συνθήκες εργασίας και τις ανισορροπίες ισχύος στον τομέα. Πρέπει να συμπεριλάβουμε επειγόντως την κοινωνική αιρεσιμότητα στην πολιτιστική χρηματοδότηση της ΕΕ και χρειαζόμαστε πολιτική βούληση για τη θέσπιση ενός ενωσιακού πλαισίου για την κοινωνική και επαγγελματική κατάσταση των εργαζομένων στον τομέα» πρόσθεσε.
«Έχω εργαστεί ως καλλιτέχνης για χρόνια και γνωρίζω πολύ καλά τις προκλήσεις και τα οφέλη της δουλειάς αυτής» ανέφερε από την πλευράς του ο Ολλανδός ευρωβουλευτής και συνεισηγητής της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, Αντόνιους Μάντερς. «Οι τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και ταυτότητας και πρέπει να επενδύσουμε σε νέους ευρωπαϊκούς καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς για να φέρουμε τον πολιτισμό της ΕΕ πιο κοντά στους πολίτες της. Τα χρήματα για την πολιτιστική και δημιουργική εργασία είναι επένδυση, όχι έξοδο».
Η κατάσταση πραγμάτων με αριθμούς
Το 2022 σε ολόκληρη την ΕΕ, σχεδόν το ένα τρίτο (31,7%) των επαγγελματιών στον πολιτισμικό και δημιουργικό τομέα ήταν αυτοαπασχολούμενοι, σε σύγκριση με έναν μέσο όρο 13,8% για το σύνολο της οικονομίας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 2021 ζητά τη δημιουργία προτύπων υψηλής ποιότητας για τους καλλιτέχνες και τους εργαζομένους στον πολιτισμό. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να ζητήσει από την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση.
