Στην τελική ευθεία έχει μπει ο διαγωνισμός-μαμούθ του υπουργείου Μεταφορών για ανάθεση των έξι νέων συμβάσεων για τις δημόσιες συγκοινωνίες με λεωφορεία της περιόδου 2020-2030, με συνολικό κρατικό κονδύλι της τάξης του €1,2 δισ. και διαδρομές πέραν των 350 εκατ. χιλιομέτρων στη δεκαετία.
Το πολυαναμενόμενο ενδιαφέρον ξένων, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Φ», περιορίζεται στην πιθανότητα να διεκδικήσει μία από τις μικρές επαρχίες (οι πληροφορίες κάνουν λόγο για τη Λάρνακα), όπως και τις υπεραστικές διαδρομές, μία ιταλική επαρχιακή εταιρεία που δραστηριοποιείται σε μέρος των αστικών και διαστικών διαδρομών του Μιλάνου στην Ιταλία. Επίσης, ενδιαφέρον επέδειξε και τοπική εταιρεία λεωφορείων περιφέρειας της Ελλάδας, που επίσης πιθανόν να συμμετάσχει στον διαγωνισμό με διεκδίκηση μιας από τις «μικρές» επαρχίες.
Ερωτήσεις όπως «ποιες είναι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στην Κύπρο;» και «σε ποιες εταιρείες υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις;», στη διαδικασία διευκρινίσεων του διαγωνισμού, ερμηνεύτηκαν και ως ένδειξη ότι οι ξένοι ενδιαφερόμενοι για συμβάσεις των €40-50 εκατ. δεν έχουν ισχυρούς ντόπιους συνεργάτες.
Δεδομένο πρέπει να θεωρείται το γεγονός ότι όλοι οι υφιστάμενοι οργανισμοί θα διεκδικήσουν την ανάληψη των συμβάσεων για τις επαρχίες που εξυπηρετούν και με τις συμβάσεις 2010-2020, ενώ τις επόμενες μέρες θα ξεκαθαρίσει αν μία από τις έξι εταιρείες θα εξασφαλίσει τα απαιτούμενα εχέγγυα συμμετοχής, όπως και το αν θα υπάρξει και πρόταση από κάποια από τις μεγαλύτερες εταιρείες για διεύρυνση των περιοχών που διεκδικεί.
Κοινή αντίληψη όλων των ενδιαφερόμενων είναι πάντως ότι τόσο με την πρώτη όσο και με τη δεύτερη διορθωτική προκήρυξη από πλευράς υπουργείου Μεταφορών, οι προτεινόμενες συμβάσεις έχουν και ξεκαθαρίσει και βελτιωθεί σε σχέση με την αναμενόμενη λειτουργικότητά τους και ότι οι όροι τους υπόσχονται σημαντική βελτίωση στις υπηρεσίες που θα προσφέρουν τα λεωφορεία.
Να σημειωθεί ότι οι αισθητές αλλαγές αναμένεται να διαφανούν από το πρώτο διάστημα με αύξηση συχνότητας και ωραρίων ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές των πόλεων. Ωστόσο, πιο θεαματικές αναμένεται να είναι οι αλλαγές από το καλοκαίρι του 2021, όταν θα κυκλοφορήσει όλος ο νέος στόλος λεωφορείων που απαιτείται και για τις έξι συμβάσεις. Στις πλείστες περιοχές τα υφιστάμενα (νέα) λεωφορεία θα είναι περίπου τα μισά του κάθε στόλου, ενώ τα άλλα μισά που θα μπουν σε διαδρομές θα είναι εντελώς νέα λεωφορεία. Είναι βέβαιο ότι εντύπωση θα προκαλέσει και το γεγονός ότι στα δρομολόγια θα εισαχθεί μεγάλο ποσοστό νέων μικρότερων λεωφορείων.
Να σημειωθεί ότι προβλέπεται περίοδος προσαρμογής ενός έτους στις νέες συνθήκες, ενώ η κερδοφορία εξασφαλίζεται με αύξηση επιβατών, με διαφήμιση και άλλους τρόπους εκμετάλλευσης των λεωφορείων, όπως και εξοικονομήσεις.
Από την άλλη, διασφαλίζεται ότι οι κρατικές αποζημιώσεις θα είναι σταθερές -μεταβλητές παράμετροι υπάρχουν μόνο στις τιμές καυσίμων και το μέσο εργασιακό κόστος στην Κύπρο.
Την ίδια ώρα πάντως, το υπουργείο, σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική και σε μικρότερης σημασίας διαγωνισμούς, τηρεί σκληρή αρνητική στάση έναντι αιτημάτων που υποβλήθηκαν από την πλειονότητα των ενδιαφερόμενων για μικρή παράταση του διαγωνισμού.
Αντιστέκεται σε πιέσεις για παράταση το Υπουργείο
Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι τουλάχιστον οι πέντε από τους ενδιαφερόμενους απέστειλαν επανειλημμένα επιστολές ζητώντας παράταση, ιδιαίτερα μετά και τη δημοσίευση της δεύτερης αναθεωρημένης έκδοσης του διαγωνισμού, που απαιτεί πρόσθετο χρόνο για ετοιμασία και υποβολή των προσφορών.
Το υπουργείο Μεταφορών προσπαθεί να κρατήσει στενά τα χρονοδιαγράμματα, επειδή το ίδιο καθυστέρησε σχεδόν ένα χρόνο σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό για δημοσίευση του διαγωνισμού (τέλος Ιουλίου 2019 αντί Σεπτέμβριο 2018), ενώ οι υφιστάμενες συμβάσεις λήγουν στις 4 Ιουλίου του 2020. Οι νέοι ανάδοχοι θα πρέπει να αναδειχθούν –σύμφωνα με το υπουργείο– μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, ώστε να έχουν χρόνο για την πολύπλοκη προετοιμασία που απαιτείται.
Ελεγκτικοί οίκοι, δικηγορικά γραφεία και χρηματοδοτικοί οργανισμοί που ασχολούνται με έλεγχο και εγκρίσεις των επιχειρηματικών σχεδίων και προσφορών που θα υποβληθούν θεωρούν ανεπαρκή τον χρόνο, που δημιουργεί κινδύνους για προβλήματα ή κενά σε έγγραφα, που μπορεί να φέρνουν σε δυσμενή θέση κάποιους διεκδικητές.
Ο διαγωνισμός λήγει στις 25 Οκτωβρίου (ακολουθεί τριήμερο αργίας), άρα οι προσφορές θα μείνουν στο συρτάρι και σε τίποτα δεν θα έβλαπτε μια παράταση δύο εβδομάδων, τόνισαν ενδιαφερόμενοι στον «Φ».
Η δεδομένη πλέον διεκδίκηση κάποιων από τις έξι συμβάσεις από δύο ή τρεις διεκδικητές αυξάνει κάθετα τις πιθανότητες για καθυστερήσεις με προσφυγές, ενώ και το ίδιο το υπουργείο θα είναι σχεδόν αδύνατο να εξετάσει και να αξιολογήσει ταυτόχρονα σε ένα μήνα –όπως είναι το χρονοδιάγραμμά του– οκτώ ή δέκα προτάσεις για έξι διαφορετικές συμβάσεις, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Την ίδια ώρα, πηγές του «Φ» από το υπουργείο Μεταφορών αναφέρουν ότι, πέραν της στενότητας των χρονοδιαγραμμάτων, το υπουργείο θέλει να αποφύγει όπως ο διάβολος το λιβάνι τυχόν ανάγκη για διαπραγμάτευση παράτασης έστω και μερικών εβδομάδων των υφιστάμενων συμβάσεων σε περίπτωση καθυστέρησης, προκρίνοντας ότι οι εταιρείες θα ζητήσουν αυξημένες αποζημιώσεις.
Από πλευράς εταιρειών, εκπρόσωποί τους σχολιάζουν πάλι ότι οι πλείστοι, αν όχι όλοι, οι νέοι ανάδοχοι θα είναι οι υφιστάμενοι, οπότε είναι αναμενόμενο να υπάρξει πλήρης συνεννόηση με το υπουργείο σε περίπτωση μικρής παράτασης. Όπως τονίζουν, καλύτερα μερικές μέρες παράτασης τώρα για να ξεκαθαρίσουν όλα παρά εκκρεμότητες που θα δημιουργούν κενά και προβλήματα στη λειτουργία των συμβάσεων για μια δεκαετία.
Υπάρχει και ο αντίλογος, από ενδιαφερόμενους που θεωρούν ότι δεν θα πρέπει να δοθεί παράταση, διότι θα είναι άδικο γι’ αυτούς που ετοιμάστηκαν έγκαιρα, αφού θα δώσει χρόνο ετοιμασίας σε ενδεχόμενους ανταγωνιστές τους.
