Το Κράτος κατέβαλε το κόστος για τη μετακίνηση και ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων ελαστικών, τα οποία βρίσκονταν αποθηκευμένα στη βιομηχανική ζώνη Ιδαλίου και στον Άγιο Σωζόμενο και δεν είσπραξε ακόμη τα χρήματα από την εταιρεία αναφέρει σε πορισμα της η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Επίσης, μεταξύ άλλων εντοπίζει συσσώρευση τεράστιων ποσοτήτων χρησιμοποιημένων ελαστικών στη Τσιμεντοποιία Βασιλικού, για τα οποία, παρόλο ότι είχε εισπραχθεί το σχετικό τέλος, δεν είχαν τύχει διαχείρισης, ενώ είχαν περιληφθεί στις ποσότητες που αναφέρονταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως να έτυχαν διαχείρισης. Επισημάναμε τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύει η συγκέντρωση τέτοιων μεγάλων ποσοτήτων ελαστικών
Ποιος ήταν ο σκοπός του έλεγχου
Το Σύστημα Διαχείρισης Αποβλήτων Ελαστικών (ΣΔΑΕ) αποτελεί την οργάνωση, σε ατομική ή συλλογική βάση, των εργασιών συλλογής, μεταφοράς, προσωρινής αποθήκευσης, επαναχρησιμοποίησης και αξιοποίησης αποβλήτων ελαστικών και προς τον σκοπό αυτό συστήνεται Φορέας Διαχείρισης (ΦΔ), ως νομικό πρόσωπο.
Δυνάμει του περί Αποβλήτων Νόμου (Ν.185(Ι)/2011) και των περί Στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων (Διαχείριση Αποβλήτων Ελαστικών) Κανονισμών (ΚΔΠ 61/2011), ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος παραχώρησε άδεια λειτουργίας σε τέσσερα ΣΔΑΕ, τρία συλλογικά και ένα ατομικό.
Σκοπός του ελέγχου ήταν η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών ελέγχου που εφαρμόζει το Τμήμα Περιβάλλοντος (ΤΠ), ως η αρμόδια Αρχή και των ενεργειών του στα ΣΔΑΕ.
Επιπρόσθετα, αξιολογήσε τις δραστηριότητες των ΣΔΑΕ, τα οποία οργανώνονται από ΦΔ, καθώς επίσης και τις πληροφορίες που είχαν για ανεξέλεγκτη απόρριψη ελαστικών.
Όσον αφορά στη διαχείριση των χρησιμοποιημένων αποβλήτων ελαστικών, στο πλαίσιο του ελέγχου μας εξετάσε κατά πόσο η αρμόδια Αρχή εφαρμόζει την ισχύουσα νομοθεσία, σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των ελαστικών, ώστε να μην προκαλείται επιπλέον οικονομική και περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Τα σημαντικότερα ευρήματα, που προέκυψαν από τον πιο πάνω έλεγχο, αναφέρονται επιγραμματικά πιο κάτω:
«• Διαφάνηκε ότι δεν υπάρχει πληροφόρηση, σχετικά με τον αριθμό ελέγχων που διενήργησε το ΤΠ από το έτος 2012 μέχρι και σήμερα στα ΣΔΑΕ (συλλογική ή ατομική βάση εργασιών), έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συμμόρφωσή τους με τους όρους αδειοδότησης.
• Στις ετήσιες εκθέσεις που υποχρεούνται να καταρτίζουν και υποβάλλουν οι ΦΔ, δεν επισυνάπτεται το πρόγραμμα συλλογής και μεταφοράς, ούτε πληροφόρηση για τυχόν προσφορές που προκηρύχθηκαν για τα συγκεκριμένα έτη. Επίσης, στις εκθέσεις αυτές δεν γίνεται αναφορά για τα μέτρα που λήφθηκαν για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων ελαστικών και για το πρόγραμμα περιβαλλοντικής ενημέρωσης κατά τη διάρκεια του έτους.
• Τα προγράμματα περιβαλλοντικής ενημέρωσης, τα οποία οι ΦΔ παρουσίασαν σε κάποιες περιπτώσεις σε ετήσιες εκθέσεις τους, προς την αρμόδια Αρχή, κρίνονται ελλιπή και δεν ικανοποιούν τους όρους αδειοδότησής τους.
• Ενώ διενεργείται έλεγχος από το ΤΠ, αναφορικά με την τήρηση των σχετικών αρχείων από τους ΦΔ και τη διασφάλιση της ορθότητας και ακεραιότητας των στοιχείων τους, αυτός δεν τεκμηριώνεται.
• Τα ζυγιστικά έντυπα που υποβάλλονται στα ΣΔΑΕ συμπληρώνονται χειρόγραφα και με ελλιπή στοιχεία. Τις πλείστες φορές αναγράφεται η συνολική ποσότητα ελαστικών, χωρίς να αναγράφονται οι επιμέρους ποσότητες ανά κατηγορία ή ανά τεμάχιο, γεγονός που δυσχεραίνει την εξακρίβωση και ταυτοποίηση των στοιχείων με τα κουπόνια στο τελικό στάδιο του κύκλου διαχείρισης των αποβλήτων ελαστικών.
• Διαπιστώσαμε τη συσσώρευση τεράστιων ποσοτήτων χρησιμοποιημένων ελαστικών στη Τσιμεντοποιία Βασιλικού, για τα οποία, παρόλο ότι είχε εισπραχθεί το σχετικό τέλος, δεν είχαν τύχει διαχείρισης, ενώ είχαν περιληφθεί στις ποσότητες που αναφέρονταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως να έτυχαν διαχείρισης. Επισημάναμε τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύει η συγκέντρωση τέτοιων μεγάλων ποσοτήτων ελαστικών.
• Διαφάνηκε ότι, για κάποια έτη, η ποσότητα ελαστικών που έτυχε διαχείρισης από την μονάδα διαχείρισης (Τσιμεντοποιία Βασιλικού) ήταν πολύ μεγαλύτερη από την ποσότητα ελαστικών που παραλήφθηκε από αυτή από τα ΣΔΑΕ, λόγω της παραλαβής, διαχρονικά, επιπλέον ποσοτήτων ελαστικών από εισαγωγείς και συλλογείς/μεταφορείς εκτός συλλογικών συστημάτων.
• Το Κράτος κατέβαλε το κόστος για τη μετακίνηση και ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων ελαστικών, τα οποία βρίσκονταν αποθηκευμένα στη βιομηχανική ζώνη Ιδαλίου και στον Άγιο Σωζόμενο και ενώ θα έπρεπε να ανακτήσει το κόστος αυτό από την εταιρεία που κατείχε τα ελαστικά, αυτό δεν έχει γίνει ακόμα.
• Παρατηρήσαμε αδυναμία σε ένα ΦΔ, όσον αφορά στην ανανέωση των συμφωνιών με τους παραγωγούς ελαστικών, μελών του συστήματος. Επίσης, προστέθηκαν νέα μέλη στον υπό αναφορά ΦΔ, για τα οποία το ΤΠ δεν είχε ενημερωθεί.
Εισηγηθήκαμε όπως το ΤΠ, ως η αρμόδια Αρχή, διενεργεί συστηματικούς ελέγχους στα ΣΔΑΕ για να διασφαλίζει ότι τηρούνται οι όροι αδειοδότησής τους και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτούς. Επίσης, να επαναξιολογηθεί ο τρόπος καταβολής του τέλους διαχείρισης των ελαστικών, ώστε να μην προκαταβάλλεται ολόκληρο το ποσό πριν την ολοκλήρωση της διαχείρισης τους.
Το ΤΠ μάς πληροφόρησε ότι οι συστάσεις μας θα ληφθούν υπόψη και θα εξεταστούν, καθώς επίσης και ότι θα ενημερωθούν σχετικά και τα συστήματα, ώστε να προβούν στη λήψη των κατάλληλων διορθωτικών μέτρων.»
