Η Κύπρος φέρεται να εξήγαγε τουλάχιστον μια φορά λογισμικό παρακολουθήσεων τον Μάρτιο του 2018.

Είναι ενδεικτικές οι θέσεις της Αστυνομίας που είχαν εκφραστεί στις 19 Δεκεμβρίου του 2019 στο πλαίσιο αιτήματος της Αστυνομίας για προσωποκράτηση τριών προσώπων σε σχέση με τη διερεύνηση της υπόθεσης για το μαύρο βαν.

Ο ανακριτής του ΤΑΕ Αρχηγείου Μάριος Παπαευρυβιάδης, ο οποίος ηγήθηκε των αστυνομικών εξετάσεων, κατά τη συγκεκριμένη ημερομηνία είχε αναφέρει στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας, ότι στις αρχές του 2018 προχώρησε σε εξαγωγή λογισμικού, άγνωστο σε ποια χώρα.

Στο πολυσέλιδο αίτημά του προς το Δικαστήριο, βάσει και των σημειώσεών μας, είχε συμπεριλάβει και την ακόλουθη αναφορά: «Από έλεγχο διαπιστώθηκε ότι κατά τον μήνα Μάρτιο του 2018 η εταιρεία “WS WISPEAR SYSTEMS LTD” έλαβε από την Κυπριακή Δημοκρατία, άδεια εξαγωγής “Interception Equipment designed for the extraction of voice or data, transmitted over the air interface” (Εξοπλισμού παρακολούθησης που σχεδιάστηκε για την εξαγωγή φωνής ή δεδομένων μέσω συχνότητας επικοινωνίας)». Να σημειωθεί ότι το αίτημα προσωποκράτησης απορρίφθηκε. Ο τότε δικηγόρος των τριών προσώπων που εργάζονταν για τις εταιρείες των κ. Ντίλιαν και Άβνι, είχε προβάλει τις θέσεις ότι δεν υπήρχε αναγκαιότητα κράτησης των τριών υπαλλήλων και ούτε υπήρχε κάποια παρανομία. Την επομένη το Δικαστήριο αποφάσισε όπως αφεθούν και οι τρεις ελεύθεροι. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Εγείρονται, λοιπόν, ερωτηματικά κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία τήρησε τους κανονισμούς που διέπουν τα είδη «διπλής χρήσης» (dual use). Ο συγκεκριμένος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (dual-use items) χρησιμοποιείται για αγαθά, λογισμικό και τεχνολογία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολιτικούς και για στρατιωτικούς σκοπούς.

Το ζήτημα τέθηκε χθες στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης. Κι αυτό γιατί απασχόλησε στη χθεσινή ακροαματική διαδικασία της εξεταστικής επιτροπής για τα λογισμικά παρακολούθησης (PEGA). Ο ευρωβουλευτής Γιώργος Γεωργίου υπέβαλε σχετικό ερώτημα στον Ελλαδίτη δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη, ο οποίος είχε πέσει θέμα υποκλοπής μέσω του λογισμικού Predator. 

Ο κ. Γεωργίου ανέφερε ότι ενώ η Ευρώπη δεν επιτρέπει διακίνηση τέτοιων ειδών και η Κυπριακή Δημοκρατία αρνείται πως δόθηκαν σχετικές άδειες, εντούτοις επικαλέστηκε τα ευρήματα των αστυνομικών ερευνών στην Κύπρο τον Νοέμβριο του 2019. Μίλησε για τα όσα είχαν δημοσιευθεί τότε και την αποκάλυψη από την ίδια την Αστυνομία περί εξαγωγής τέτοιου λογισμικού από την Κύπρο κατά το 2018.

Ο κ. Κουκάκης τοποθετούμενος σχετικά, αναφέρθηκε γενικότερα στην αδυναμία ελέγχου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εμπορία τέτοιων λογισμικών.

Εξάλλου, να σημειωθεί ότι σε ρεπορτάζ του Inside Story που είδε το φως της δημοσιότητας χθες το πρωί, καταγράφεται το αποτέλεσμα δημοσιογραφικής έρευνας για το καθεστώς εμπορίας τέτοιων ειδών. Ο Τάσος Τέλλογλου καταγράφει τα αποτελέσματα της έρευνάς του στο νησί μας, όπου βρέθηκε πρόσφατα για περίοδο τεσσάρων ημερών, αλλά και το γεγονός ότι δεν του δόθηκαν ξεκάθαρες απαντήσεις από τις κυπριακές Αρχές για το καθεστώς υπό το οποίο διακινούνται τέτοια είδη.

Σε ό,τι αφορά τη χθεσινή ακροαματική διαδικασία της εξεταστικής επιτροπής της Ευρωβουλής, το πιο ενδιαφέρον σημείο έχει να κάνει με τις αναφορές περί διασύνδεσης της Κύπρου με το σκάνδαλο υποκλοπών στην Ελλάδα. Και ήταν λογικό, αφού κατέθεσαν τρεις γνωστοί δημοσιογράφοι που ασχολήθηκαν με την υπόθεση. Εκτός από τον κ. Κουκάκη που είχε πέσει θύμα υποκλοπών για περίοδο 10 εβδομάδων μέσω Predator, στο πάνελ βρίσκονταν η Ελίζα Τριανταφύλλου και ο Σταύρος Μαλιχούδης. Η κατάθεσή τους διήρκεσε περίπου μιάμιση ώρα, ενώ παρουσίασαν την υπόθεση όπως τη βίωσαν προσωπικά. Οι πλείστοι ευρωβουλευτές που πήραν τον λόγο, σχολιάζοντας τα όσα ανέφεραν οι Ελλαδίτες δημοσιογράφοι, εξέφρασαν τη συμπάθειά τους, λέγοντας ότι λυπούνται για όσα βίωσαν λειτουργοί των Μ.Μ.Ε. σε μια ευρωπαϊκή χώρα.

Ο κ. Γεωργίου είπε μεταξύ άλλων ότι «ο ιός των παρακολουθήσεων μεταφέρθηκε από την Κύπρο στην Αθήνα και μόλυνε τα ελληνικά πράγματα». 

Ο Κουκάκης εστίασε και στο νομικό πλαίσιο: «Να σας πω σε αυτό το σημείο ότι η Κύπρος ήταν σε θέση βάσει του νομικού της πλαισίου να επιβάλει πρόστιμο ένα εκατομμύριο ευρώ στην εταιρεία του Ντίλιαν . Στην Ελλάδα δεν μπορεί γιατί δεν υπάρχει το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο. Οπόταν ακόμα κι αν αναγνωριστούν οι ευθύνες, οι Αρχές δεν μπορούν να επιβάλουν πρόστιμο». 

Η Ελίζα Τριανταφύλλου, αναφερόμενη στην υπόθεση της Κύπρου και το μαύρο βαν, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι οδηγήθηκε στο δικαστήριο νομικό και όχι φυσικό πρόσωπο. Είπε συγκεκριμένα: «Επίσης είναι γεγονός ότι ένα ποινικό Δικαστήριο δεν δίκασε άτομα αλλά εταιρεία».

 

ΓΝΩΜΗ

Ουδέν κρυπτόν…

Δυο είναι τα βασικά ζητήματα με τα λογισμικά παρακολούθησης και τις γνωστές εταιρείες που τα αναπτύσσουν κι εδρεύουν στην Κύπρο.

Το πρώτο αφορά την προμήθειά τους σε υπηρεσίες της Δημοκρατίας και κατά πόσον αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σε βάρος πολιτικών προσώπων, δημοσιογράφων και πολιτών.

Το δεύτερο είναι αν τηρούνται οι κανόνες που αφορούν την εμπορία τέτοιων ειδών («διπλής χρήσης»).

Σε ό,τι αφορά το πρώτο ζήτημα δεν έχει πέσει φως. Για το έτερο θέμα, η Κυπριακή Δημοκρατία, δεν δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις. Βέβαια, η Αστυνομία, σύμφωνα και με τις θέσεις που καταγράψαμε, έχει αναφέρει ενώπιον δικαστηρίου ότι δόθηκε άδεια εξαγωγής κατά τον Μάρτιο του 2018.

Το μόνο, βέβαια, είναι ότι ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον…