Του Χάρη Φλουδόπουλου
Οι ισχυρές ενστάσεις που διατυπώθηκαν από μια σειρά από χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έφεραν σημαντικές αλλαγές στο τελικό κείμενο του κανονισμού για τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου και συνακόλουθα τον περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία.
Για να επιτευχθεί η συμφωνία χρειάστηκε στο τελικό κείμενο του κανονισμού να περιληφθούν μια σειρά από εξαιρέσεις αλλά και βελτιώσεις στους όρους που ικανοποίησαν τις χώρες που εξέφρασαν αντιρρήσεις, προκειμένου να υπάρξει συμφωνία με την εξαίρεση της Ουγγαρίας.
Ο κανονισμός που εγκρίθηκε προβλέπει ότι τον αποφασιστικό ρόλο για την κήρυξη του συναγερμού τον έχουν τα κράτη μέλη και η απόφαση λαμβάνεται από το Συμβούλιο μετά από εισήγηση της Επιτροπής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Συμφώνησαν οι Υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ για φυσικό αέριο
Από τη χθεσινή συμφωνία η Ελλάδα αποκόμισε δύο σημαντικά κέρδη: πρώτον η μείωση του 15% υπολογίζεται με βάση το τελευταίο έτος και όχι με βάση το μέσο όρο της 5ετίας.
Αυτό σημαίνει πρακτικά για τη χώρα μας ότι θα πρέπει να καλύψει μικρότερο έδαφος για να επιτύχει το στόχο του 15%. Το δεύτερο σημαντικό όφελος αφορά στην εξαίρεση από την υποχρέωση μείωσης της κατανάλωσης του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής εφόσον διαπιστώνεται ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος για ενδεχόμενο μπλακ άουτ.
Σε κάθε περίπτωση, υπήρξαν και άλλες αλλαγές που ικανοποιούν πχ τις νησιωτικές χώρες οι οποίες εξαιρούνται της υποχρέωσης, ή ειδικές μνείες που αφορούν κρίσιμους τομείς όπως η βιομηχανία.
Τα 10 κύρια σημεία
Πιο αναλυτικά τα 10 κύρια σημεία της συμφωνίας είναι τα εξής:
Ο συναγερμός στην Ε.Ε. μπορεί να κηρυχθεί από το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής κατόπιν αιτήματος τουλάχιστον 5 κρατών μελών ή όταν υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης εφοδιασμού με φυσικό αέριο ή εξαιρετικά μεγάλης ζήτησης αερίου για την οποία τα εθελοντικά μέτρα μείωσης της ζήτησης δεν επαρκούν , γεγονός που οδηγεί σε σημαντική επιδείνωση της κατάστασης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην ΕΕ.
Το Συμβούλιο λαμβάνει την απόφαση με ειδική πλειοψηφία.
Σε περίπτωση συναγερμού της Ένωσης: η υποχρεωτική απαίτηση μείωσης της ζήτησης των κρατών μελών ορίστηκε στο 15% σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωση τα τελευταία πέντε χρόνια, μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, με μέτρα δικής τους επιλογής, αλλά με αρκετές εξαιρέσεις και παρεκκλίσεις:
Εάν ένα κράτος μέλος δεν είναι συγχρονισμένο με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – εξαιρείται από την υποχρεωτική υποχρέωση
Εάν ένα κράτος μέλος δεν είναι άμεσα συνδεδεμένο με ένα διασυνδεδεμένο σύστημα αερίου – εξαιρείται από την υποχρεωτική υποχρέωση
Η υποχρεωτική μείωση μπορεί να περιοριστεί κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες εάν ένα κράτος μέλος αποδείξει ότι η διασύνδεσή του με άλλα κράτη μέλη είναι κάτω του 50% και πληρούνται πολλές άλλες προϋποθέσεις – επιλέξιμες για παρέκκλιση
Εάν ένα κράτος μέλος υπερβεί τους στόχους πλήρωσης αποθήκευσης αερίου, εάν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο ως πρώτη ύλη για κρίσιμες βιομηχανίες ή εάν η κατανάλωση αερίου του έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 8% το περασμένο έτος σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών – επιλέξιμες για παρέκκλιση
Ως προς τη διαδικασία: κάθε απόφαση περιορισμού της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης πρέπει να κοινοποιείται στην Επιτροπή μαζί με στοιχεία που δικαιολογούν την εκπλήρωση των προϋποθέσεων για τον περιορισμό.
Επίσης θα πρέπει να υπάρχει διαβούλευση με την ομάδα συντονισμού για το φυσικό αέριο αλλά και τις ομάδες που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Εάν ο περιορισμός δεν δικαιολογείται, η Επιτροπή εκδίδει εντός 30 ημερών γνώμη στην οποία αναφέρει τους λόγους για τους οποίους το κράτος μέλος πρέπει να άρει τον περιορισμό.
Πάντως δεν υπάρχει νομική διατύπωση για το αίτημα προς κάποιο κράτος μέλος να σταματήσει τον περιορισμό.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε μέτρα που δεν επηρεάζουν τους προστατευμένους πελάτες, όπως τα νοικοκυριά και τις βασικές υπηρεσίες για τη λειτουργία της κοινωνίας, όπως οι κρίσιμες οντότητες, η υγειονομική περίθαλψη και η άμυνα.
Πιθανά μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, μέτρα για την ενθάρρυνση της αλλαγής καυσίμου στη βιομηχανία, εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης, στοχευμένες υποχρεώσεις για μείωση της θέρμανσης και ψύξης και μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως οι δημοπρασίες μεταξύ εταιρειών.
Σημαντικό για τη βιομηχανία, επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εξαιρέσουν την κατανάλωση αερίου σε κρίσιμες βιομηχανίες από την υποχρέωση μείωσης της κατανάλωσης.
Τα υποχρεωτικά μέτρα εφαρμόζονται με την επιφύλαξη των μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας.
Η εθελοντική μείωση της ζήτησης καθορίζεται στο 15%.
Ο κανονισμός θα ισχύσει για 1 έτος και η Επιτροπή θα τον επανεξετάσει για ενδεχόμενη παράταση λαμβάνοντας υπόψη τη γενικότερη κατάσταση του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο έως το Μάιο του 2023.
Πηγή: Capital.gr
