«…ό,τι ζήσαμε χάνεται, γκρεμίζεται μέσα στο σάπιο οισοφάγο του χρόνου…». Αυτός ο στίχος, του Τάσου Λειβαδίτη από την 25η Ραψωδία της Οδύσσειας, μου ήρθε στο μυαλό όταν διάβασα για την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αγίας Νάπας να τιμήσει τον Κίκη Κωνσταντίνου.
Προλαβαίνω να πω ότι δεν έχω πρόθεση να κανιβαλίσω έναν άνθρωπο στη δύση της ζωής του. Απ’ την άλλη, όμως, παρακολουθώντας τον σάπιο οισοφάγο μας να καταπίνει αμάσητη την Ιστορία, αισθάνομαι υποχρέωση ν’ ασχοληθώ (ξανά) με τα αυτονόητα. Γιατί το θέμα βεβαίως δεν είναι ο κύριος Κωνσταντίνου, η επιχειρηματική του δράση και η όποια κοινωνική του προσφορά π.χ. στον αθλητισμό. Το θέμα αγαπητοί δημοτικοί σύμβουλοι και δήμαρχε της Αγίας Νάπας, είναι ότι ο άνθρωπος αυτός συμμετείχε ενεργά σε ένα έγκλημα τα επίχειρα του οποίου πληρώνουμε ακόμα. Η κατεχόμενη Αμμόχωστος, την οποία κοιτάτε από τα παράθυρά σας, είναι θύμα της προδοτικής δράσης της ΕΟΚΑ Β. Της εγκληματικής οργάνωσης που ο Κίκης Κωνσταντίνου στα νιάτα του υπηρέτησε ως υπαρχηγός, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου.
Ως λαός έχουμε κολοβή μνήμη. Σε αντίθεση με τους Έλληνες ή τους Ισπανούς για παράδειγμα, οι οποίοι δεν ξέπλυναν τα δικτατορικά τους καθεστώτα. Εμείς, πάλι, όχι μόνο ξεπλύναμε αλλά προσφέραμε κιόλας στους πρωταγωνιστές πολιτική νομιμοποίηση στο όνομα της εθνικής συμφιλίωσης. Από τον κλάδο ελαίας όμως μέχρι τη λοβοτομή, υπάρχει μια κάποια απόσταση. Εάν θέλουμε λοιπόν να είμαστε στοιχειωδώς αξιοπρεπείς, ας αποφύγουμε τουλάχιστο τις επιβραβεύσεις.
Πρόσφατα, έκανε τον γύρο του κόσμου μια είδηση, δηλωτική της απόστασης που μας χωρίζει από τα οξυμένα δημοκρατικά ανακλαστικά άλλων λαών. Στην Ισπανία, πριν από δύο εβδομάδες, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε υπέρ της εκταφής του λειψάνου του δικτάτορα Φράνκο και της απομάκρυνσής του από το κρατικό μαυσωλείο. Ως γνωστόν, μετά τον ισπανικό εμφύλιο ο νικητής Φράνκο εγκατέστησε ένα στυγνό δικτατορικό καθεστώς στη χώρα. Όταν πέθανε το 1975 τον έθαψαν στην Κοιλάδα των Πεσόντων, εκεί όπου βρίσκονται ενταφιασμένα 34.000 θύματα του δικτατορικού καθεστώτος, οι σοροί των οποίων μεταφέρθηκαν χωρίς την άδεια των οικογενειών τους. Η απομάκρυνση του λειψάνου του δικτάτορα ήταν ένα αίτημα της κοινωνίας ως ελάχιστος φόρος τιμής στη νομιμότητα. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, μετά την κοινοποίηση της απόφασης του δικαστηρίου, έγραψε στο twitter για την «μεγάλη νίκη της ισπανικής δημοκρατίας», ένα βήμα που θα «επουλώσει τις πληγές των θυμάτων του φρανκισμού».
Όσοι ενδεχομένως θεωρούν ότι δεν είναι συγκρίσιμα τα μεγέθη, μια πολύχρονη χούντα και ένα εφταήμερο πραξικόπημα, η απάντηση βρίσκεται έξω από το παράθυρό τους. Η κατάλυση της δημοκρατίας, στην οποία συνέβαλαν πρόσωπα όπως ο Κίκης Κωνσταντίνου, μπορεί να μην πρόλαβε να στεριώσει, πλην όμως προκάλεσε πολλαπλές καταστροφικές συνέπειες. Εδώ δεν είχαμε ξερονήσια, ούτε διώξεις, ούτε βασανιστήρια τύπου ΕΑΤ ΕΣΑ. Είχαμε όμως ένα διπλό έγκλημα, με χιλιάδες νεκρούς, αγνοουμένους και μισή πατρίδα υπό κατοχή.
Αναρωτιέμαι, δεν είναι αυτά αρκετά ώστε να μην ακρωτηριάζουμε τη μνήμη μας; Μια τέτοια στάση επιβάλλει η ελάχιστη πολιτική σοβαρότητα. Απ’ εκεί και πέρα, εάν όντως επιθυμούμε να βαδίζουμε δίχως βαρίδια στο μέλλον, πρέπει να μπούμε στον κόπο να μάθουμε την Ιστορία μας. Και ν’ αφήσουμε κατά μέρος τα βραβεία. Για χάριν, αν μη τι άλλο, αυτών που έθαψαν παιδιά κύριε δήμαρχε και αγαπητοί δημοτικοί σύμβουλοι της Αγίας Νάπας.
