Του William Pesek

Η Ασία θα έχει πάντα περίπλοκα συναισθήματα για τον Άλαν Γκρίνσπαν.

Στα μέσα και τέλη της δεκαετίας του 1990, ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) ήταν μια πραγματική διασημότητα. Η φωτογραφία του εμφανιζόταν στο περιοδικό People, στο Entertainment Tonight και στις σελίδες των εθνικών εφημερίδων. Η διοίκηση της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη έφερε μια λαμπρή βιογραφία του Γκρίνσπαν από τον Μπομπ Γούντγουορντ με τίτλο Maestro.

Ωστόσο, η Ασία θυμάται κυρίως την εποχή Γκρίνσπαν για την επιτάχυνση της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης του 1997-1998. Ήταν ο κύκλος σύσφιξης της Fed το 1994-1995 – διπλασιασμός των επιτοκίων σε μόλις 12 μήνες – που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την κρίση της Ασίας.

Καθώς το δολάριο ανέβαινε, οι αξιωματούχοι στην Μπανγκόκ, τη Τζακάρτα και τη Σεούλ δεν μπορούσαν να διατηρήσουν τις νομισματικές ισοτιμίες με το δολάριο. Τα επακόλουθα κύματα νομισματικών υποτιμήσεων έσπρωξαν επίσης τη Μαλαισία προς το χείλος του γκρεμού και παραλίγο να παρασύρουν και την Ιαπωνία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Στα τέλη του 1997, η ακραία αναταραχή της αγοράς επέφερε ένα μεγάλο πλήγμα στην εκατοντάχρονη τότε Yamaichi Securities, μία από τις τέσσερις μεγάλες χρηματιστηριακές εταιρείες της Ιαπωνίας. Η κατάρρευσή της πανικόβαλε τους αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον. Τόσο το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ όσο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανησυχούσαν όχι ότι η Ιαπωνία ήταν πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει, αλλά σκέφτονταν ότι η οικονομία της Ιαπωνίας μπορεί να ήταν υπερβολικά μεγάλη για να σωθεί.

Όλα αυτά εξηγούν γιατί οι δηλώσεις του Τζερόμ Πάουελ – νυν πρόεδρος της Fed – στις 26 Αυγούστου τρόμαξαν τόσο έντονα την Ασία. Ξαφνικά, η περιοχή φοβάται αυτό που ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Κορέας Κιμ Τσουνγκ-Σου αποκαλεί “φάντασμα του 1994”.

Την τελευταία δεκαετία ο φόβος αυτός αναδύεται κατά καιρούς. Το 2013, όταν η πολύ επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της Fed επηρέασε τις αγορές ομολόγων, ο στρατηγικός αναλυτής της Bank of America Μάικλ Χάρτνετ προειδοποίησε για μια “επανάληψη του 1994”. Ο Λόιντ Μπλανκφέιν, τότε διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs, παραδέχθηκε ότι “ανησυχώ τώρα καθώς με την άκρη του ματιού μου βλέπω την περίοδο του 1994”.

Εξ ου και ο αντίκτυπος της προειδοποίησης του Πάουελ ότι η “γερακίσια” στροφή της Fed θα παραμείνει “για κάποιο χρονικό διάστημα” και θα προκαλέσει “κάποιο πόνο” στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Έρχεται εξάλλου στο πλαίσιο των πιο επιθετικών κινήσεων σύσφιξης της Fed από τη δεκαετία του 1990.

Το γεν βρίσκεται ήδη στα πρόθυρα της ισοτιμίας 140 έναντι δολαρίου, ένα επίπεδο που ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Nouriel Roubini, γνωστός και ως “Dr. Doom”, προειδοποιεί ότι θα μπορούσε να αναγκάσει την Τράπεζα της Ιαπωνίας να “αλλάξει πολιτική” με τρόπο που να ενισχύσει την παγκόσμια αναταραχή.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος του συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έκανε λόγο για την πρόκληση της “μεγάλης μεταβλητότητας” που έρχεται. Ήδη, είπε, “η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου αύξηση της μακροοικονομικής μεταβλητότητας”.

Τώρα έρχεται η απειλή της ισχυρής σύσφιξης των κεντρικών τραπεζών. Το ερώτημα, είπε η Σνάμπελ, είναι “αν αυτά τα σοκ, αν και σημαντικά, θα αποδειχθούν τελικά προσωρινά, όπως συνέβη με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση”.

Το συμπέρασμα, προειδοποίησε η ίδια, είναι ότι “οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι πιθανό να επιφέρουν μεγαλύτερα, συχνότερα και πιο επίμονα σοκ τα επόμενα χρόνια”.

Με αντίκτυπο μεγαλύτερο στην Ασία από ό,τι οπουδήποτε αλλού. Η πτωτική πίεση στα ασιατικά νομίσματα καθώς το δολάριο θα ανεβαίνει, όπως συνέβαινε την εποχή του Γκρίνσπαν, θα προκαλέσει χάος. Ήδη, οι αγορές κάνουν λόγο για έναν “αντίστροφο νομισματικό πόλεμο”.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι κυβερνήσεις από τη Σεούλ έως τη Σιγκαπούρη προτίμησαν ασθενέστερες συναλλαγματικές ισοτιμίες για να ενισχύσουν τις εξαγωγές. Τώρα, καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία αυξάνει τις τιμές του πετρελαίου, των τροφίμων και άλλων ζωτικών εισαγωγών, η Ασία φοβάται τον εισαγόμενο πληθωρισμό μέσω χαμηλών συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Το πρόβλημα της φυγής κεφαλαίων είναι επίσης υπαρκτό. Μια από τις μεγάλες απογοητεύσεις της Ασίας είναι ότι με πολλούς τρόπους πληρώνει το τίμημα για τις αποτυχίες του Πάουελ. Μια από αυτές είναι η υποταγή στις απαιτήσεις του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για χαμηλότερα επιτόκια το 2019, παρ’ όλο που η οικονομία δεν χρειαζόταν στήριξη.

Το 2021, ο Πάουελ απέτυχε να πραγματοποιήσει κινήσεις σύσφιξης. Πίστεψε με υπερβολικό ενθουσιασμό το επιχείρημα ότι ο πληθωρισμός είναι παροδικός. Όταν η Fed άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια τον Μάρτιο του 2022 ήταν πολύ αργά. Τώρα, καθώς η Fed κινείται επιθετικά για να χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό, η Ασία θα είναι παράπλευρη απώλεια.

Η στροφή της Fed από την ποσοτική χαλάρωση στην “ποσοτική σύσφιξη” έχει βάλει την Ασία άμεσα σε κίνδυνο, υποστήριξε ο οικονομολόγος Tan Kai Xian της Gavekal Research.

Αυτή η επιτάχυνση της σύσφιξης, λέει, “η οποία έρχεται μαζί με περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων σε μια εποχή που το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών έχει ολοκληρώσει τη μείωση του ταμειακού του υπολοίπου, θα εντείνει τη συμπίεση της ρευστότητας. Επιπλέον, οι αμερικανικές τράπεζες αυστηροποιούν τα κριτήρια δανεισμού τους και έτσι είναι απίθανο να αντισταθμίσουν αυτή την εκροή ρευστότητας. Αυτό είναι πιθανό να επιβαρύνει τις τιμές των αμερικανικών μετοχών, και καθώς το πραγματικό κόστος δανεισμού αυξάνεται και επηρεάζει τη ζήτηση, θα αυξήσει την πιθανότητα μιας βραχυπρόθεσμης ύφεσης στις ΗΠΑ”.

Αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ στην Ασία. Αν και η περιοχή έχει σημειώσει πρόοδο στην απεξάρτησή της από τις εξαγωγές, δημιουργώντας πιο δυναμικούς τομείς υπηρεσιών, οποιαδήποτε πτώση της αμερικανικής ζήτησης θα πλήξει σκληρά την Κίνα και την υπόλοιπη Ασία. Αυτό είναι πραγματικά τρομακτικό.

Πηγή: Forbes