Την ερχόμενη Τετάρτη, διαβάζω, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στο Κέντρο Μελετών Τάσσου Παπαδόπουλου με θέμα «20 χρόνια από το δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν και από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Αξίζει, νομίζω, να διευκρινιστεί ότι τα δύο αυτά γεγονότα δεν είναι αλληλένδετα και ούτε είναι αμφότερα «επιτεύγματα» του πρώην Προέδρου.
Το Σχέδιο Ανάν, ναι, το πήρε επάνω του ολωσδιόλου και το απέρριψε αναφανδόν. Κάτι που, κατά την προσωπική μου άποψη, την οποία και του εξέφρασα κατ’ ιδίαν σε μια συνέντευξη που του πήρα την προ-παραμονή του δημοψηφίσματος στο Προεδρικό Μέγαρο, δεν έπρεπε ως ανώτατος άρχων της Δημοκρατίας να επηρεάσει την ψήφο των πολιτών – απλώς να παρουσιάσει τα δεδομένα.
Θύμωσε με την αντίδρασή μου.
«Μα τι λέτε; Η δική μου αποστολή στον κόσμο ετούτο είναι να αποτρέψω τους συμπολίτες μου από το να ψηφίσουν ένα τέτοιο καταστροφικό Σχέδιο», είπε.
Με τρόμαξε, ειν’ αλήθεια, αυτή η υπερκόσμια άποψη περί «αποστολής του». Ο αντίλογός μου, τον οποίο και του εξέφρασα, ήταν ότι ως Πρόεδρος όλων των Κυπρίων, έπρεπε απλώς να παραθέσει τα δεδομένα των μέχρι εκείνη τη στιγμή διαπραγματεύσεων και να πάει σε δημοψήφισμα όχι διχαστικό και σίγουρα χωρίς συναισθηματικές κορώνες του τύπου «παρέλαβα κράτος, δεν θα παραδώσω κοινότητα».
Αυτό αμέσως –και από μόνο του– καθιστούσε όσους διαφωνούσαν μαζί του ως «προδότες». Αφού θα «δέχονταν», υποτίθεται, να γίνει ο τόπος τους κοινότητα!..
Τη δε ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση την οφείλουμε πρωτίστως στους Κώστα Σημίτη, Γιάννο Κρανιδιώτη και Γλαύκο Κληρίδη, που έπεισαν τις Βρυξέλλες η ένταξη να μην έχει ως προϋπόθεση τη λύση του Κυπριακού, αλλά να γίνει αποδεκτή «με την κατανόηση ότι (with the understanding that) θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το λύσουμε…ΥΓ: Ξέρω ότι οποιαδήποτε αναφορά στο «Ανάν», είναι σαν να μπαίνεις σε ναρκοπέδιο. Σε τέτοιο βαθμό έφτασε η εμμονή μας, που ακόμα κι όταν πέθανε ο Γκανέζος Νομπελίστας, άκουσα και διάβασα «φωνές» που τον έβριζαν με φράσεις «κακό ψόφο». Για να μην αναφερθώ και στο απαράδεκτο κλίμα διχόνοιας που απλώθηκε στο νησί μας. Στο οποίο, πάντοτε, παρά τις μικρές και μεγάλες διαφορές τους, οι καλοί μας άνθρωποι πάντα έβρισκαν τρόπος να συνεννοηθούν και να προχωρήσουν μπροστά.
Ελπίζω ότι θα έρθει κάποτε η μέρα που θα μπορούμε να συζητάμε χωρίς «μίση και πάθη», με όρους κοινής λογικής και σεβασμού. Προσωπικά, κατανοώ εκείνον που φοβάται. Αποφεύγω εκείνον που φωνάζει και επαίρεται…
Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου σήμερα και θα ήθελα να προτείνω το «Ρίζες και θεμέλια – Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού», της ιστορικού Μαρίας Ευθυμίου, σε συνεργασία με τον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά, από τις Εκδόσεις Πατάκη.
«Είμαι από εκείνους», γράφει στον σύντομο πρόλογό της η σπουδαία ιστορικός, «που παρατηρούν και επισημαίνουν τα όχι λίγα αρνητικά μας, ωστόσο, στη συγκυρία αυτή, σκέφτηκα πως θα ήταν ευεργετικό για όλους μας, και για μένα την ίδια, να θυμηθούμε θετικά σημεία που η ελληνική Ιστορία έχει να παρουσιάσει στη ροή του χρόνου. Τα οποία δεν είναι και λίγα. Καθόλου λίγα, θα έλεγα. Ξεκινώντας από την ίδια την ελληνική γλώσσα, η οποία είναι μία από τις ελάχιστες ζώσες γλώσσες του κόσμου –ούτε τέσσερις από τις περισσότερες από 6.000 ζώσες γλώσσες που καταμετρά σήμερα η UNESCO σε ολόκληρη τη γη– που έχουν το προνόμιο να γράφονται αδιάλειπτα εδώ και τουλάχιστον 3.500 χρόνια, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις δυνατότητες διερεύνησης του παρελθόντος που προσφέρει στους ομιλούντες την.» –
Εικονογράφηση: Λεπτομέρεια από πίνακα του Kenneth Lochhead, «Ο Χαρταετός» (The Kite), λεπτομέρεια, 1952.
(*) … πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή (στίχος του Άλκη Αλκαίου, από το τραγούδι «Ρόζα» του Θάνου Μικρούτσικου)
