Αλλαγή σελίδας και είσοδο στην ψηφιακή εποχή ετοιμάζει η Κύπρος, μέσω πληθώρας έργων και δράσεων τα οποία στηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση με μαμούθ χρηματοδότηση €282 εκατ. ως το 2026.
Προνοείται ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με σκοπό την ενίσχυση της ψηφιακής οικονομίας. Προωθείται η συνδεσιμότητα με δίκτυα υπερ-υψηλών ταχυτήτων σε πόλεις και ύπαιθρο. Εντείνεται η εκπαίδευση της κοινωνία στις ψηφιακές δεξιότητες. Υποστηρίζεται η έρευνα και καινοτομία. Προωθείται η νεοφυής επιχειρηματικότητα. Ενισχύεται η άμυνα απέναντι στους χάκερ.
Όλα τα έργα είναι καταγραμμένα στο Στρατηγικό Σχέδιο 2024 -2026 του Υφυπουργείου Καινοτομίας, το οποίο θα παρουσιαστεί αύριο στη Βουλή κατά τη συζήτηση την εξέταση του προϋπολογισμού.
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι αναμφίβολα η μεγαλύτερη πρόκληση της σύγχρονης εποχής», υπογράμμισε στον «Φ» ο Υφυπουργός Καινοτομίας, Φίλιππος Χατζηζαχαρίας και πρόσθεσε: «Η επίτευξη μιας επιτυχημένης και βιώσιμης ψηφιακής μετάβασης θα επιτρέψει στο κράτος να παρέχει πιο αποτελεσματικές και προσβάσιμες υπηρεσίες στους πολίτες, θα αυτοματοποιήσει χρονοβόρες διαδικασίες βελτιώνοντας σημαντικά την αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης της χώρας, ενώ θα ενισχύσει τη διαφάνεια του κράτους εξοστρακίζοντας τη διαφθορά».
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, τόνισε ο Υφυπουργός, δημιουργεί προϋποθέσεις και προοπτικές για την ανάπτυξη της καινοτομίας και της τεχνολογικής βιομηχανίας, ενώ θα ενισχύσει το οικοσύστημα της Κύπρου, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. «Με την μετάβαση αυτή θα επιτύχουμε και την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τη διατήρηση της ιδιωτικότητας των πολιτών. Επίσης θα ενισχυθεί η ετοιμότητά μας στην αντιμετώπιση κρίσεων έκτακτης ανάγκης, όπως φυσικές καταστροφές ή δημόσιες υγειονομικές κρίσεις, εξασφαλίζοντας γρήγορη ανταπόκριση και διαχείριση».
Η σημασία της μετάβασης στην ψηφιακή εποχή, σύμφωνα με τον κ. Χατζηζαχαρία, φανερώνεται από τις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ. Βάσει των σχεδιασμών, ο συνολικός προϋπολογισμός του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Κύπρου ανέρχεται στα €1,2 δισ. έως το 2026 για τη χρηματοδότηση μεταρρυθμίσεων σε πέντε άξονες πολιτικής, ένας εκ των οποίων είναι η ψηφιακή μετάβαση. «Κάτω από τον άξονα αυτόν χρηματοδοτούνται έργα και δράσεις ύψους €89,4 εκατ. (7,4% των €1.2 δισ.). Ωστόσο, υπολογίζεται ότι τα έργα για τη ψηφιακή μετάβαση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αγγίζουν τα €282 εκατ. (23%)».
Το Υφυπουργείο Καινοτομίας, σύμφωνα με τον πολιτικό του προϊστάμενο, είναι φορέας υλοποίησης 17 έργων αξίας €139,5 εκατ., ενώ έχει κάτω από την εποπτεία του άλλα 21 ψηφιακά έργα που υλοποιούν άλλα υπουργεία, αξίας €70,4 εκατ. Στα έργα των διαρθρωτικών ταμείων συμπεριλαμβάνεται και μικρός αριθμός άλλων ψηφιακής υφής έργων, τα οποία δεν παρακολουθεί το Υφυπουργείο, όμως εμπίπτουν στην χρηματοδότηση των διαθρωτικών ταμείων.
Όσο αφορά στο Στρατηγικό Σχέδιο 2024 -2026 του Υφυπουργείο Καινοτομίας, αυτό εστιάζει σε τρεις πυλώνες:
α) Ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας: Ενίσχυση ψηφιακού οικοσυστήματος, μέσω της προαγωγής της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, της αναβάθμισης των υποδομών για συνδεσιμότητα, της ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών, του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, και επίτευξη των στόχων της Ψηφιακής Δεκαετίας 2030.
β) Βιώσιμη καινοτόμος οικονομία: Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την έρευνα και την καινοτομία για την προαγωγή της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της κοινωνικής ευημερίας της χώρας.
γ) Θωράκιση των υποδομών της χώρας: Στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για την αποτελεσματική προστασία των (κρίσιμων) δικτυακών και πληροφοριακών υποδομών της χώρας και παράλληλη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε θέματα κυβερνοασφάλειας.
Ο μετασχηματισμός με υποδομές και τεχνητή νοημοσύνη
Η ενίσχυση της ψηφιακής οικονομίας και η ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρήσεις αποτελεί έναν από τους εφτά στόχους στου Στρατηγικού Σχεδίου, εντάσσοντας την τεχνητή νοημοσύνη στην αγορά εργασίας.
Ειδικότερα ο σχεδιασμός στοχεύει στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και του επιχειρείν ευρύτερα, καθώς και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Περιλαμβάνει:
-Δημιουργία πλαισίου για την ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής:
-Ανάπτυξη εφαρμογών αποκεντρωμένων τεχνολογιών (blockchain) και της τεχνητής νοημοσύνης, στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
-Δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών μεταφοράς ώριμων ερευνητικών εφαρμογών στον ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Στοχευμένη “εξαγωγή” τεχνογνωσίας και εφαρμογών στη γεωγραφική περιφέρεια της χώρας με αξιοποίηση των δικτύων στα οποία η Κύπρος είναι μέλος.
Η ενσωμάτωση ψηφιακής τεχνολογίας στην οικονομία:
-Αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Κόμβου Ψηφιακής Καινοτομίας (European Digital Innovation Hubs – EDIHs) για την παροχή υποστήριξης (δοκιμή πριν την επένδυση, δεξιότητες και κατάρτιση, υποστήριξη στην προσέλκυση επενδύσεων, υποστήριξη του οικοσυστήματος καινοτομίας και δυνατότητες δικτύωσης) σε επιχειρήσεις ή και στο δημόσιο τομέα, σε θέματα που σχετίζονται με τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό.
Άλλος στόχος είναι η ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης. Όπως διευκρινίζεται, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί μία οριζόντια κυβερνητική προτεραιότητα άρρηκτα συνδεδεμένη με την ευρύτερη μεταρρυθμιστική και αναπτυξιακή πολιτική του κράτους. Βρίσκεται σε πλήρη συνάρτηση με ευρύτερες πολιτικές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, όπως το Πρόγραμμα Πολιτικής 2030 «Ψηφιακή Δεκαετία» και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στο τρίπτυχο βιωσιμότητα, ανθεκτικότητα, προσαρμοστικότητα.
Η ενσωμάτωση περιλαμβάνει:
>Ανάπτυξη υποδομών και πληροφοριακών συστημάτων της κεντρικής κυβέρνησης:
>Προωθείται ο ανασχεδιασμός και εκσυγχρονισμός της αρχιτεκτονικής των ψηφιακών υποδομών και πληροφοριακών συστημάτων του δημοσίου, στη βάση βέλτιστων πρακτικών και διεθνώς καθιερωμένων μεθοδολογιών και προτύπων, μέσω της υιοθέτησης ενός ολοκληρωμένου πλαισίου διακυβέρνησης που να διασφαλίζει την αποτελεσματική διαχείριση τους, αλλά και τη συλλογή δεδομένων, η επεξεργασία των οποίων θα αξιοποιείται στη λήψη αποφάσεων και διαμόρφωση πολιτικής.
>Ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις: Αναθεώρηση της προσέγγισης σε ό,τι αφορά στην υλοποίηση ασφαλών και πολιτοκεντρικών ψηφιακών υπηρεσιών, με την υιοθέτηση ευέλικτης μεθοδολογίας εργασίας, σχεδιασμού νέων προτύπων και ομοιόμορφης παρουσίασης.
Υποδομές και συνδεσιμότητα
Ο τρίτος στόχος αφορά την προώθηση υποδομών και συνδεσιμότητας. Οι ψηφιακές υποδομές συνδεσιμότητας, και συγκεκριμένα τα δίκτυα υπερ-υψηλών ταχυτήτων αποτελούν κινητήρια δύναμη για τις σύγχρονες οικονομίες και απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας. Η επένδυση σε νέες τεχνολογίες δικτύων δεν αφορά μόνο στον τηλεπικοινωνιακό κλάδο, αλλά αναμένεται να επιφέρει πολυδιάστατα οφέλη, όπως ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, αυξημένη αποδοτικότητα και παραγωγικότητα, ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, προώθηση της καινοτομίας και νέες θέσεις εργασίας.
Περιλαμβάνει: Ανάπτυξη και προώθηση ηλεκτρονικών (ευρυζωνικών) επικοινωνιών: Αφορά στην επέκταση των δικτύων υπερ-υψηλών ταχυτήτων (VHCN) σε ολόκληρη την Κύπρο, με παράλληλη στήριξη των νοικοκυριών για σύνδεση, τη βέλτιστη διαχείριση του φάσματος ραδιοσυχνοτήτων, την ανάπτυξη των κβαντικών επικοινωνιών, τη διαμόρφωση συνθηκών ενιαίας ανάπτυξης έξυπνων πόλεων, και την αξιοποίηση της προοπτικής που διανοίγεται από την αξιοποίηση των τεχνολογιών διαστήματος, τόσο σε επίπεδο εφαρμογών, όσο και σε επίπεδο ερευνητικών προγραμμάτων.
Ερευνα και καινοτομία
Η βιώσιμη καινοτόμος τεχνολογία αποτελεί ενότητα του Στρατηγικού Σχεδιασμού με δύο πυλώνες. Αφορά στη δημιουργία ενός δυναμικού οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας, συμβάλει καθοριστικά στην επιτυχή διαχείριση κοινωνικών προκλήσεων, και στη διαμόρφωση μιας δυναμικής, εξωστρεφούς και ανταγωνιστικής οικονομίας βασισμένης στη γνώση, με θετικό αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά στην υποστήριξη της ερευνητικής αριστείας του οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας. Περιλαμβάνει:Διασφάλιση της επάρκειας του οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας με κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό: Προώθηση της ερευνητικής κουλτούρας, καινοτομίας, αναγκαίων δεξιοτήτων και τεχνολογικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος. Προσέλκυση ταλαντούχων στελεχών από το εξωτερικό.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην προώθηση της νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Έχει να κάνει με τη διαμόρφωση ολοκληρωμένου πλαισίου για την προώθηση της νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας και της εμπορικής αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων
Περιλαμβάνει: Η βιώσιμη καινοτόμος τεχνολογία αποτελεί ενότητα του Στρατηγικού Σχεδιασμού με δύο πυλώνες. Αφορά στη δημιουργία ενός δυναμικού οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας, συμβάλει καθοριστικά στην επιτυχή διαχείριση κοινωνικών προκλήσεων, και στη διαμόρφωση μιας δυναμικής, εξωστρεφούς και ανταγωνιστικής οικονομίας βασισμένης στη γνώση, με θετικό αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά στην υποστήριξη της ερευνητικής αριστείας του οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας.
Περιλαμβάνει: Διασφάλιση της επάρκειας του οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας με κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό: Προώθηση της ερευνητικής κουλτούρας, καινοτομίας, αναγκαίων δεξιοτήτων και τεχνολογικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος. Προσέλκυση ταλαντούχων στελεχών από το εξωτερικό.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην προώθηση της νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Έχει να κάνει με τη διαμόρφωση ολοκληρωμένου πλαισίου για την προώθηση της νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας και της εμπορικής αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων
Περιλαμβάνει: Προώθηση της εξωστρέφειας του οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας:
-Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προσέλκυση νεοφυών εταιρειών και ταλαντούχων στελεχών στην Κύπρο.
-Αξιοποίηση της συμμετοχής της χώρας σε διεθνούς εμβέλειας ερευνητικούς οργανισμούς και οργανωμένα δίκτυα χωρών, συνεργασία με ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές και δημιουργία εθνικών κόμβων συνεργασίας. Προώθηση Διακρατικών Συνεργασιών στους τομείς της επιστήμης, έρευνας και καινοτομίας μέσω των οποίων προωθούνται κοινές δραστηριότητες και προγράμματα συνεργασίας.
-Προώθηση και αξιοποίηση της παραγόμενης από έρευνα γνώσης στην ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια της Κύπρου, με στόχο τη διεύρυνση της ‘αγοράς αναφοράς’ αξιοποιώντας στο μέγιστο τις προοπτικές και δυνατότητες εμπορικής αξιοποίησης της γνώσης.
Θωράκιση υποδομών της χώρας από χάκερ
Η ανάπτυξη δομών και διεργασιών διακυβέρνησης της κυβερνοασφάλειας και θωράκισης των υποδομών αποτελεί τον τελευταίο στόχο του Στρατηγικού Σχεδίου. Αποβλέπει στην ενίσχυση των υποδομών του δημοσίου ώστε αυτές να είναι ανθεκτικές σε επιθέσεις από κυβερνοεγκληματίες και η διασφάλιση κατά το δυνατό της αδιάλειπτης, αξιόπιστης και αποδοτικής παροχής υπηρεσιών και βασικών αγαθών ζωτικής σημασίας για την κοινωνία.
Περιλαμβάνει :
>Εκπόνηση και ενεργοποίηση οριζόντιου προγράμματος κυβερνοασφάλειας του κράτους: Αφορά στη διαμόρφωση πολιτικών (οργανωτικών και τεχνικών), πλαισίου διαχείρισης κίνδυνων, εκπαίδευσης προσωπικού, συμμόρφωσης με σχετικές νομοθεσίες και κανονισμούς, συνεχής εξέτασης των τρεχόντων πρακτικών και απειλών και εφαρμογή βελτιώσεων και παρακολούθησης της υλοποίησης του ενιαίου προγράμματος κυβερνοασφάλειας.
>Ανάπτυξη Κυβερνητικού Κέντρου Επιχειρησιακής Ασφάλειας (SOC): H δραστηριότητα στοχεύει στην ανάπτυξη του κύριου μηχανισμού αναγνώρισης και απόκρισης έναντι απειλών και περιστατικών κυβερνοασφάλειας.
>Ανάπτυξη διεργασιών και τεχνολογιών για θωράκιση των συστημάτων: Η δραστηριότητα αποσκοπεί στην κατεξοχήν θωράκιση των συστημάτων του δημοσίου (ενιαία διαχείριση των πόρων πληροφορικής, ενιαία διαχείριση των Τειχών Προστασίας, αναβάθμιση της ασφάλειας του Κυβερνητικού Κόμβου Διαδικτύου, ενιαία διαχείριση των αναβαθμίσεων ασφάλειας -patch management, ενιαία διαχείριση των παραμέτρων ασφάλειας των συστημάτων -asset hardening, ενιαία διαχείριση του συστήματος προστασίας από ιούς, ενιαία διαχείριση της ασφαλούς κινητικότητας των συσκευών, ενιαία διαχείριση των απαιτήσεων κυβερνοασφάλειας στα έργα πληροφορικής).
>Ανάπτυξη δομών και πλάνων για επιχειρησιακή συνέχεια και αποκατάσταση καταστροφών: Η δραστηριότητα αυτή αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ικανότητας της δημόσιας υπηρεσίας να ανακάμπτει όταν και εφόσον υπάρχει οποιαδήποτε εμπλοκή στην ακεραιότητα και διαθεσιμότητα των πληροφοριακών συστημάτων της, είτε αυτό οφείλεται σε φυσικές καταστροφές, στον ανθρώπινο παράγοντα ή ακόμη και λόγω κυβερνοεπιθέσεων.
Για μια ψηφιακά ώριμη κοινωνία
Ένας από τους στόχους του Στρατηγικού Σχεδίου είναι η δημιουργία μιας ψηφιακά ώριμης κοινωνίας. Η αναβάθμιση των ψηφιακών, επιχειρηματικών και καινοτόμων δεξιοτήτων αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση για τη μάθηση, την εργασία και την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνία, αλλά και για μία βιώσιμη και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς οικονομία.
Το Υφυπουργείο, σε συνεργασία με φορείς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις για ανάπτυξη και αναβάθμιση δεξιοτήτων τόσο του εργατικού δυναμικού δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όσο και του γενικού πληθυσμού (συμπεριλαμβανομένων ευάλωτων ομάδων και κατοίκων απομακρυσμένων περιοχών), σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ψηφιακές Δεξιότητες 2021-2025.
Περιλαμβάνει την Ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων όλων των πληθυσμιακών ομάδων: Διαφοροποιημένη προσέγγιση ανά ομάδα πληθυσμού (περιεχόμενο/στόχος προγραμμάτων). Συνεργασία με υπουργείο Παιδείας, την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού, το Κέντρο Παραγωγικότητας Κύπρου, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και άλλους φορείς.
