Ελλείψεις φαρμάκων, αλλαγές στο σύστημα πληροφορικής, ελλιπής ενημέρωση των ασθενών αλλά και άγνοια των πολιτών, ίσως και κάποιων παρόχων υπηρεσιών υγείας, για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το Γενικό Σύστημα Υγείας, καταγράφονται τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της εφαρμογής του.
Το Παρατηρητήριο Ασθενών της ΟΣΑΚ τον μήνα Ιανουάριο κατέγραψε συνολικά 52 παράπονα. Τα περισσότερα από αυτά αφορούσαν την κατηγορία «Φάρμακα και θεραπείες» και όπως προκύπτει από την ανάλυση των όσων οι πολίτες ανέφεραν στην Ομοσπονδία Ασθενών, στις περισσότερες περιπτώσεις οι πολίτες είχαν αντιδράσει επειδή δεν έτυχαν της σωστής ενημέρωσης από τους γιατρούς ή τους φαρμακοποιούς τους κατά την εκτέλεση των συνταγών τους. Καταγράφηκαν βεβαίως και περιπτώσεις κατά τις οποίες χρόνιοι ασθενείς, σοβαρά πάσχοντες δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν τις θεραπείες τους εξαιτίας ελλείψεων για τις οποίες δεν ήταν ενήμεροι και υπέστησαν ολόκληρη την ταλαιπωρία που συνεπάγεται η μετάβαση τους στα κρατικά φαρμακεία χωρίς να καταφέρουν στο τέλος να εξυπηρετηθούν.
«Δυστυχώς διαπιστώνουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς μας δεν γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ΓεΣΥ, και αυτό δεν αφορά μόνο τα θέματα των φαρμάκων. Μάλλον πρέπει και οι γιατροί μας, να προσπαθούν να δίνουν περισσότερες λεπτομέρειες στους ασθενείς τους όταν αυτοί τους ρωτούν. Επίσης πρέπει να πούμε ότι όλες οι λεπτομέρειες βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα του ΓεΣΥ και οι πολίτες μπορούν να ανατρέχουν σε αυτές. Βεβαίως θεωρούμε ότι και η ΟΣΑΚ ενδεχομένως πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες της για πιο σωστή ενημέρωση των πολιτών γύρω από το σύστημα», ανέφερε στον «Φ» η υπεύθυνη λειτουργίας του «Παρατηρητηρίου Δικαιωμάτων Ασθενών» της ΟΣΑΚ Μιχαέλα Μάρκου. Δεν παρέλειψε βεβαίως να κάνει αναφορά «στην καθυστέρηση που όντως παρατηρείται στην ένταξη κάποιων καινοτόμων θεραπειών στο ΓεΣΥ: «Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο η ΟΣΑΚ έχει αναδείξει πολλές φορές. Η διαδικασία προχωρεί, ωστόσο, θεωρούμε ότι μάλλον πρέπει να επιταχυνθεί διότι υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι πολίτες δεν μπορούν να εξασφαλίσουν με κανένα τρόπο τα φάρμακα που χρειάζονται».
Ενδεικτική της άγνοιας ή της ελλιπούς ενημέρωσης των πολιτών, είναι η περίπτωση πολίτη ο οποίος υπέβαλε στο Παρατηρητήριο Ασθενών, το εξής παράπονο:
«Είμαι ένας δικαιούχος του ΓεΣΥ και το σύστημα καταστρατηγεί το δικαίωμα μου να επιλέγω το φάρμακο μου. Δύο φάρμακα που παίρνω, το (….) και το (…), το σύστημα δεν επιτρέπει στη γιατρό μου να μου τα συνταγογραφήσει και αυτό επιλέγει για εμένα το (…) γενόσημο μόνο και το (…) γενόσιμο μόνο. Εντωμεταξύ στον εγκεκριμένο κατάλογο φαρμάκων του ΓεΣΥ, υπάρχουν κι’ αλλα».
Όπως εξήγησε στον «Φ» η ανώτερη λειτουργός του ΟΑΥ Γνώσια Αχνιώτου, «το πρώτο δεδομένο είναι ότι ο γιατρός, δικαιούται να συνταγογραφήσει όποιο σκεύασμα (της ίδιας κατηγορίας επιθυμεί) με την προϋπόθεση ότι ο δικαιούχος θα πληρώσει την διαφορά στην τιμή του σκευάσματος αυτού με την τιμή του φθηνότερου φαρμάκου για το οποίο δεν προβλέπεται συνεισφορά ΙΙ».
Περίπτωση να μην μπορεί να συνταγογραφήσει το οποιοδήποτε φάρμακο είναι ενταγμένο στο ΓεΣΥ ο γιατρός, «υπάρχει όταν το φάρμακο αυτό παρουσιάζει έλλειψη (εξαιτίας παραγόντων που συνήθως αφορούν τις εταιρείες εισαγωγής) και ο ΟΑΥ προκειμένου να προλάβει την ταλαιπωρία των ασθενών, απαγορεύει τη συνταγογράφηση του μέχρι να εισαχθούν στην Κύπρο νέες ποσότητες (είτε από τον εισαγωγέα, είτε μέσο άλλων διαδικασιών του Υπουργείου Υγείας).
Στην περίπτωση αυτή, όταν υπάρχουν ελλείψεις, οι γιατροί ενημερώνονται από τον ΟΑΥ για την προσωρινή αφαίρεση του σκευάσματος από τον κατάλογο φαρμάκων του ΓεΣΥ. Ως εκ τούτου, ο γιατρός θα μπορούσε να ενημερώσει σχετικά τον πολίτη. Αναφέρεται ότι τα σκευάσματα επανέρχονται στον κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων του ΓεΣΥ αμέσως μετά την εισαγωγή νέων ποσοτήτων στην Κύπρο». (Αναφέρεται ότι τα σκευάσματα για τα οποία ο πολίτης διαμαρτύρεται παρουσιάζουν έλλειψη εδώ και αρκετό καιρό).
Άλλο παράπονο, αφορούσε φάρμακο για το οποίο η συνεισφορά ΙΙ βρίσκεται στα €25.83.
«Για το πιο πάνω φαρμακευτικό προϊόν (το οποίο δεν υπάρχει αντίστοιχο με την ίδια δραστική ουσία στον ΚΦΠ), υπάρχει μεγάλη συνεισφορά ΙΙ ύψους €25.83. Η συνεισφορά είναι πολύ ψηλή και δεν υπάρχει άλλο αντίστοιχο φάρμακο με χαμηλότερη συνεισφορά».
«Στην προκειμένη περίπτωση, οι δικαιούχοι πρέπει να γνωρίζουν ότι σκευάσματα για τα οποία δεν υπάρχουν άλλα αντίστοιχα φάρμακα ή ισοδύναμες θεραπείες, δεν υπάρχει συνεισφορά ΙΙ και το ΓεΣΥ τα αποζημιώνει πλήρως. Ως εκ τούτου, υπάρχει το ενδεχόμενο ο δικαιούχος να μην είναι ενημερωμένος σωστά. Για να υπάρχει συνεισφορά ΙΙ σημαίνει ότι υπάρχει αντίστοιχο σκεύασμα ή άλλη ισοδύναμη θεραπεία στον κατάλογο».
Άλλη καταγγελία αφορούσε οφθαλμολογική θεραπεία:
«Ο οφθαλμίατρος μου κάνει θεραπεία μέσω του ΓεΣΥ με ενέσεις (…) αλλά μου βάζει τη φτηνή κάθε μήνα και δεν βλέπω βελτίωση. Μάλλον χειροτέρευση. Έμαθα από δεύτερο γιατρό ότι υπάρχει κι άλλη ένεση στο ΓεΣΥ πιο ακριβή αλλά ίσως να μην συμφέρει το γιατρό να μου να τη βάζει γιατί είναι πιο αραιά που μπαίνει και θα χάνει λεφτά».
Την περίπτωση αυτή σχολίασε η υπεύθυνη του Παρατηρητηρίου Ασθενών. «Ο συγκεκριμένος ασθενής, από τη στιγμή που δεν βλέπει βελτίωση πρέπει να συζητήσει την κατάσταση του με τον γιατρό του. Δεν μπορεί να αλλάξει την θεραπευτική αγωγή ενός ασθενούς ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας. Εάν όντως ο γιατρός αποφεύγει το δεύτερο, ακριβότερο σκεύασμα, επειδή όπως λέει ο ασθενής, «δεν τον συμφέρει», τότε έχουμε ένα δεύτερο θέμα ενώπιον μας. Σε κάθε περίπτωση όμως ως ΟΣΑΚ προκρίνουμε το καταλληλότερο και όχι κατ’ ανάγκη το φθηνότερο ή ακριβότερο φάρμακο για κάθε ασθενή».
Ελλείψεις σε φάρμακα, αναλώσιμα, εξοπλισμούς και απαντήσεις από τον ΟΑΥ
Το Παρατηρητήριο Ασθενών, δέχθηκε παράπονα που αφορούσαν τις μηχανές μέτρησης του διαβήτη. Η έλλειψη στα μηχανές μέτρησης του διαβήτη ταλαιπώρησε τους διαβητικούς για αρκετό καιρό. Το κενό όμως έχει καλυφθεί και οι διαβητικοί άρχισαν να εξυπηρετούνται.
Φάρμακο Methotrexate 15 mg και 25 mg είναι έλλειψη: Το συγκεκριμένο σκεύασμα όντως παρουσιάζει έλλειψη για λόγους που αφορούν τον προμηθευτή. ΟΑΥ και Υπουργείο Υγείας καταβάλλουν προσπάθειες για να εξασφαλιστούν ποσότητες του συγκεκριμένου φαρμάκου από άλλες οδούς.
Παράπονο που έλαβε το Παρατηρητήριο Ασθενών αφορούσε μια νέα θεραπεία η οποία δεν έχει ακόμα ενταχθεί στο ΓεΣΥ. Η θεραπεία αφορά νεφροπαθείς και στοιχίζει €85. Για να ενταχθεί στο ΓεΣΥ πρέπει να περάσει από τις διαδικασίες που ακολουθεί ο ΟΑΥ. Στους ασθενείς συστήθηκε να προχωρήσουν σε ονομαστικό αίτημα στην Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων του υπουργείου Υγείας για να το εξασφαλίσουν.
Τέλος, μητέρα επικοινώνησε με το Παρατηρητήριο Ασθενών και υπέβαλε παράπονο για τα ωράρια λειτουργίας των διανυκτερευόντων φαρμακείων. Όπως είπε, το 19 μηνών παιδί της χρειάστηκε συγκεκριμένα φάρμακα τα μεσάνυκτα και τα φαρμακεία ήταν ήδη κλειστά.
