Όταν ανακοίνωσε πως θα φτιάξει την πρώτη πράσινη βιβλιοθήκη της Κύπρου και μάλιστα σ’ ένα σχολείο πολλοί την έβλεπαν με δυσπιστία, με άλλους να πιστεύουν πως θα… έβαφε με το αντίστοιχο χρώμα τους τοίχους.
Ενάμιση χρόνο μετά η βιβλιοθηκονόμος Μαρινέλα Αυγορίτου κατάφερε πολλά περισσότερα από το να δημιουργήσει μια οικολογική βιβλιοθήκη στο Λύκειο Αραδίππου-Τάσος Μητσόπουλος. Κέρδισε τους μαθητές μετατρέποντας τον χώρο σε φάρο γνώσης, απέδειξε πως τα παιδιά ανταποκρίνονται όταν τους δώσεις σύγχρονο υλικό προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους και έδειξε τον δρόμο στα υπόλοιπα σχολεία.
«Αυτό που ήθελα να κάνω ήταν να διαλύσω την άποψη ότι οι σχολικές βιβλιοθήκες είναι μέρη που βαριούνται όλοι και οι θλιβεροί χώροι που χρησιμοποιούνται μόνο για την τιμωρία των άτακτων μαθητών. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως εμείς απομακρύναμε τα παιδιά από τις βιβλιοθήκες. Έφυγαν από αυτές επειδή δεν τους εξέφραζαν. Η βιβλιοθήκη μπορεί να είναι ένα λιμάνι για τα παιδιά» λέει η ίδια ξεδιπλώνοντας στον «Φ» το όνειρό της που έγινε πραγματικότητα.
Η κ. Αυγορίτου είναι η πρώτη πτυχιούχος βιβλιοθηκονόμος που τοποθετήθηκε σε σχολική μονάδα, έχοντας πίσω της μια καριέρα 30 χρόνων στο Ανώτερο Ξενοδοχειακό Ινστιτούτο Κύπρου. Όταν έκλεισε το ΑΞΙΚ της δόθηκε η επιλογή είτε ν’ αναλάβει τη βιβλιοθήκη της πανεπιστημιακής σχολής του ΤΕΠΑΚ στην Πάφο, είτε να παραμείνει δημόσιος υπάλληλος και να τοποθετηθεί σε κάποιο σχολείο. Επέλεξε το δεύτερο και πέτυχε ένα μικρό θαύμα.
«Εκείνη τη στιγμή δεν είχα ιδέα ότι θα ξεκινούσε ένα έργο πάθους πολλών ετών. Το όνειρό μου ήταν να εκπαιδεύσω νέα παιδιά στη χρήση της βιβλιοθήκης πριν ακόμα φύγουν από το λύκειο, ώστε στην μετάβασή τους σε πανεπιστημιακό περιβάλλον να είναι έτοιμα. Όταν ήρθα εδώ δεν μπορούσα να φανταστώ πως είναι τόσα χρόνια πίσω οι σχολικές βιβλιοθήκες. Δεν υπήρχε σύστημα ταξινόμησης και τα παιδιά δεν έμπαιναν στη βιβλιοθήκη επειδή δεν τους ήταν απαραίτητη».
Παρά το γεγονός πως είχε μπροστά της ένα βουνό αποφάσισε ν’ ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο επιχειρώντας να δημιουργήσει την πρώτη οικολογική βιβλιοθήκη, με βάση τις γνώσεις που απέκτησε παρακολουθώντας διεθνώς πολλά σεμινάρια. Ακολούθως διοργάνωσε διαλέξεις για κάθε τμήμα του σχολείου με στόχο, όπως λέει, να φυτέψει τον σπόρο για να ενταχθεί η βιβλιοθήκη στις επιλογές των μαθητών. «Στα σεμινάρια τους εξήγησα τι είναι η πράσινη βιβλιοθήκη και πώς μπορούν να μετρήσουν το προσωπικό τους αποτύπωμά τους στο περιβάλλον. Αυτό το έκαναν 585 παιδιά. Υπήρχε έκπληξη και ενθουσιασμός από τους μαθητές, έπαιρναν σημειώσεις και έρχονταν μετά γεμάτα απορίες».
Τι σημαίνει, όμως, πράσινη βιβλιοθήκη; Μια οικολογική βιβλιοθήκη, όπως λέει, πρέπει να έχει ως στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος και την προώθηση της βιώσιμης συμπεριφοράς.
«Εμείς δεν μπορούσαμε να κτίσουμε ένα οικολογικό κτήριο, αλλά παντρέψαμε το υφιστάμενο με τις νέες προτάσεις. Δεν υπήρχαν σημαντικοί πόροι, έτσι έψαξα για δωρητές οι οποίοι ανταποκρίθηκαν. Επικοινώνησα με τον Δήμο Αραδίππου, αλλά και με εταιρείες που παρέχουν συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας και ανακύκλωσης. Έπειτα ανοίξαμε παράθυρα για να μπαίνει ο ήλιος, αλλάχθηκαν τα δάπεδα, προσπαθούμε τώρα να φύγουν τα κλιματιστικά και να σύστημα εξοικονόμησης ενέργεια, ενώ θα δημιουργήσουμε και εξωτερικό αναγνωστήριο για μελέτη στη φύση».
Το άλλο στοιχείο που καθιστά πράσινη τη βιβλιοθήκη είναι πως το μισό περιεχόμενό της αφορά σε εκδόσεις που έχουν σχέση με την οικολογία.
«Επικοινωνήσαμε με όλα τα σπίτια στην Αραδίππου και με οργανισμούς για να δημιουργήσουμε αποθετήριο υλικού για το περιβάλλον και όχι μόνο. Όταν ήρθα υπήρχαν 1.900 βιβλία και τώρα έχουμε 6.000. Μας έστειλε υλικό η Βουλή των Ελλήνων από τα πρακτικά τους για τα θέματα περιβάλλοντος και θα γίνει το ίδιο και με την κυπριακή. Επίσης, οι γονείς φέρνουν εδώ παλιά βιβλία και αποφασίζουμε πού θα καταλήξουν. Εάν δεν κάνουν για τη βιβλιοθήκη μας τα διανέμουμε σε άλλες.
Εν τω μεταξύ, όλο το υλικό που έχουμε έγινε σε ηλεκτρονική πλατφόρμα και το στέλνω στο κινητό των παιδιών. Δεν βγάζουμε έξω την τεχνολογία, τη χρησιμοποιούμε ως σύμμαχο. Τα παιδιά άρχισαν να κάνουν εργασίες και να χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη για έρευνα. Αφού βρουν το υλικό μαθαίνουν να σημειώνουν τις πηγές στις εργασίες τους, κάτι που τους προετοιμάζει για το πανεπιστήμιο. Παλιά αντέγραφαν από το google. Κάθε φορά που αντικρίζω τα παιδιά να μπαίνουν στη βιβλιοθήκη νιώθω πως το όνειρό μου έγινε πραγματικότητα».
Παράλληλα η κ. Αυγορίτου δημιούργησε Όμιλο Βιβλιοθήκης, προέβη σε δράσεις για τη συμμετοχή παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία, ενώ ετοιμάζει σεμινάρια προκειμένου να μάθουν οι μαθητές να ξεχωρίζουν τις ψευδείς ειδήσεις. Από την πράσινη βιβλιοθήκη, εξάλλου, μπορούν να δανείζονται βιβλία και οι γονείς αλλά και οι κάτοικοι. «Εφαρμόσαμε, επίσης, σύστημα διαδανεισμού. Ό,τι υλικό δεν υπάρχει εδώ το φέρνουμε από το Πανεπιστήμιο Κύπρου ή από αλλού. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της οικολογίας: Δεν αγοράζω, δανείζομαι, ξαναχρησιμοποιώ».
«Ήρθα για να ξεφύγω και τελικά μου άρεσε»
Τη συνέντευξη με την κ. Αυγορίτου διέκοψε το κουδούνι για το σχολικό διάλειμμα, που αποτέλεσε την απόδειξη πως ο σπόρος που φύτεψε πριν από ενάμιση χρόνο άρχισε να βγάζει καρπούς. Στη βιβλιοθήκη μαζεύτηκαν αρκετοί μαθητές άλλοι για να δανειστούν βιβλία, άλλοι για να χρησιμοποιήσουν τους υπολογιστές και άλλοι επειδή ο αναβαθμισμένος χώρος αποτελεί πλέον το ησυχαστήριό τους.
«Η πράσινη βιβλιοθήκη έγινε το στέκι μου» λέει αυθόρμητα ο 17χρονος Μάριος Χριστοδούλου καλώντας όλους να επισκεφθούν τη βιβλιοθήκη.«Είναι από τις πιο πλούσιες σχολικές βιβλιοθήκες. Συστήνω σε όλους να έρθουν επειδή μόνο κερδισμένοι θα βγουν».
Η Άντρη Μάκραμ Φαμ αναφέρει πως την προσέλκυσε στον χώρο η αλλαγή της εικόνας του και το γεγονός πως διαθέτει πλέον πιο πολλά βιβλία που απευθύνονται στην ηλικία της. «Είμαι τρίτη Λυκείου και φέτος ξεκίνησα να έρχομαι στη βιβλιοθήκη. Αρχικά ήρθα για να ξεφύγω και τελικά μου άρεσε. Έρχομαι για να διαβάσω βιβλία ή να κάνω τα μαθήματά μου ή ν’ ακούσω μουσική».
Στη βιβλιοθήκη περνά τα διαλείμματά του κι ο Ράιαν Κρουμ από την Αλγερία. «Έρχομαι συνέχεια επειδή είναι ήσυχος χώρος και μπορώ να συγκεντρωθώ. Πρώτη χρονιά έρχομαι στη βιβλιοθήκη επειδή άλλαξε. Είπα να δοκιμάσω και τελικά έμεινα».
Σ’ ένα από τα τραπέζια της βιβλιοθήκης μελετούσε η τελειόφοιτη Νάταλι Γεωργίου. «Φέτος που ήθελα να ξεκινήσω να διαβάζω ήρθα να δω πώς είναι η βιβλιοθήκη και μου άρεσε. Ξεκίνησα να διαβάζω βιβλία και κάνω εδώ τα μαθήματά μου», λέει.
Στη βιβλιοθήκη διοργανώθηκε πρόσφατα και τουρνουά σκακιού και κάποιοι μαθητές χρησιμοποιούν τον χώρο προκειμένου να εκπαιδευτούν. «Ερχόμαστε στη βιβλιοθήκη επειδή εν ήσυχος χώρος και μπορείς να συγκεντρωθείς, κάτι που συνδέεται πολλά ωραία με το σκάκι που είναι παιχνίδι συγκέντρωσης και στρατηγικής», ανέφερε ο Ζαννέτος Ευθυμίου.
Στα πολλαπλά οφέλη που αποκομίζουν οι μαθητές από τη βιβλιοθήκη του σχολείου τους στάθηκε ο Γιώργος Χαραλάμπους. «Η βιβλιοθήκη μας βοηθά σε πολλούς τομείς. Ερχόμαστε εδώ για να κάνουμε εργασίες, να πάρουμε πληροφορίες από βιβλία που μας βοηθούν και παίζουμε και σκάκι».
