Πράσινο φως στο πρώτο σκέλος της μεταρρύθμισης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που αφορά τον καθορισμό ορίου θητειών, αλλά και των προσόντων του Γενικού Ελεγκτή, άναψε σήμερα το απόγευμα η Ολομέλεια της Βουλής.
Σημειώνεται ότι το τροποποιητικό του Συντάγματος που ψηφίστηκε σήμερα, κατατέθηκε στη Βουλή από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως μαζί με το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και για Συναφή Θέματα Νόμος του 2025», σκοπός του οποίου είναι η μεταρρύθμιση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση Ελεγκτικού Συμβουλίου, το οποίο θα έχει αρμοδιότητα υποβολής στον Γενικό Ελεγκτή συστάσεων ή σχεδίων μέτρων προς έγκριση για την πραγμάτωση της εφαρμογής του ετήσιου προγράμματος και της πολιτικής της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, παρακολούθησης της υλοποίησης του ετήσιου προγράμματος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας για σκοπούς υποβολής σχετικών εισηγήσεων, υποβολής εισηγήσεων στον Γενικό Ελεγκτή για ετοιμασία ενδιάμεσων εκθέσεων και εξέτασης του προσχεδίου ενδιάμεσης έκθεσης ή του προσχεδίου ετήσιας έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή και για διατύπωση εισηγήσεων επ’ αυτών.
Ωστόσο, επειδή στο πλαίσιο της συζήτησης εκφράστηκε έντονη διαφωνία από τους εμπλεκόμενους φορείς, δηλαδή τον Γενικό Ελεγκτή, τον Βοηθό Γενικό Ελεγκτή και τον ΣΕΛΚ, η επιτροπή Νομικών, με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, αποφάσισε όπως το όλο ζήτημα παραμείνει σε εκκρεμότητα. Γι’ αυτό και στη σημερινή συνεδρία της Ολομέλειας, τέθηκε προις ψήφιση μόνο το κομμάτι που αφορά στην τροποποίηση του Συντάγματος, ώστε να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος για περαιτέρω επανεξέταση του ζητήματος.
Τι ψήφισε η Βουλή
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Τορναρίτης, ανέφερε πως «η Επιτροπή αναμένει εισηγήσεις για το πολυπρόσωπο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας από τον Γενικό Ελεγκτή, όσο και από τις Υπηρεσίες Διεθνών Σχέσεων της Βουλής οι οποίες θα μας καταθέσουν εμπεριστατωμένη μελέτη για το τι ισχύει στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ».
Όπως εξήγησε, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της και ιδιαίτερα τη διαπιστωθείσα συνάφεια του υπό εξέταση νομοσχεδίου και των προτάσεων νόμου, έκρινε σκόπιμο όπως προχωρήσει με την ενοποίηση των κειμένων αυτών σε ένα κείμενο.
Υπό το φως των πιο πάνω, στο ενοποιημένο κείμενο των σχεδίων νόμου προβλέπονται τα ακόλουθα:
1. Καθορισμός του ανώτατου ηθικού επιπέδου και της αναγνωρισμένης επιστημονικής κατάρτισης ή πείρας στον οικονομικό, λογιστικό, ελεγκτικό ή άλλο αντίστοιχο τομέα ως προσόντων για διορισμό προσώπου στη θέση Γενικού Ελεγκτή και Βοηθού Γενικού Ελεγκτή∙
2. καθορισμός οκταετούς θητείας στα εν λόγω αξιώματα χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού, εκτός εάν συμπληρώσουν το εξηκοστό όγδοο έτος της ηλικίας τους πριν από τη λήξη της θητείας, οπότε και αφυπηρετούν, και διαγραφή της συνταγματικής πρόνοιας που αποδίδει στους εν λόγω αξιωματούχους την ιδιότητα των μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων της Δημοκρατίας∙
3. καθορισμός της υπηρεσίας των εν λόγω αξιωματούχων υφ’ όρους καθοριζομένους διά των εγγράφων του διορισμού τους∙
4. θέσπιση της οικονομικής αυτονόμησης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας με σύνταξη του προϋπολογισμού της υπηρεσίας από τον Γενικό Ελεγκτή, σύμφωνα με τις ευρύτερες δημοσιονομικές συνθήκες και τηρουμένων των καθοριζομένων από την εκτελεστική εξουσία ανώτατων ορίων, ο οποίος προϋπολογισμός θα συνιστά διακριτό μέρος του προϋπολογισμού της Δημοκρατίας και θα καταχωρίζεται αυτούσιος στον προϋπολογισμό της Δημοκρατίας για το οικονομικό έτος στο οποίο αυτός αφορά και με τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας∙
5. άμεση έναρξη της ισχύος των προτεινόμενων ρυθμίσεων με ειδική πρόβλεψη όσον αφορά τα πρόσωπα που κατέχουν κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος αυτών το αξίωμα του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή ότι θα εξακολουθήσουν να κατέχουν το αξίωμά τους υπό τους ίδιους όρους διορισμού τους.
Οι τοποθετήσεις των κομμάτων
Ο κ. Τορναρίτης είπε πως ο ΔΗΣΥ υπερψηφίζει το ενοποιημένο κείμενο αλλά καταψηφίζει τις τροπολογίες του ΑΚΕΛ γιατί οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις είναι αντισυνταγματικές.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, ανέφερε πως η Ελεγκτική Υπηρεσία αποτελεί θεματοφύλακα του δημόσιου χρήματος και της διαφάνειας στη δημόσια ζωή. Η ΔΗΠΑ θα ψηφίσει υπέρ.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης, είπε πως «αυτό που ψηφίζεται σήμερα δεν αποτελεί μεταρρύθμιση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Αυτό που γίνεται και σωστά γίνεται είναι ο καθορισμός της θητείας των οκτώ χρόνων και εκσυγχρονίζονται τα προσόντα του Γενικού Ελεγκτή».
«Θα καλέσω το Σώμα να αναλογιστεί τη σύγκρουση συμφέροντος που μπορεί να υπάρξει για έναν εν ενεργεία υπουργό ή βουλευτή αν διοριστεί επί συγκεκριμένης διακυβέρνησης ως ένας ανεξάρτητος αξιωματούχος που θα ελέγχει την Κυβέρνηση που θα τον διορίσει. Και αντιλαμβάνομαι ότι ο ΔΗΣΥ θα καταψηφίσει τις τροπολογίες μας αφού ως οι πρώτοι διδάξαντες διόρισαν δύο εν ενεργεία υπουργούς ως Γενικό και Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, αλλά αυτό δεν παύει να είναι μία μαύρη κηλίδα στον διορισμό ανεξάρτητων αξιωματούχων», είπε.
Όπως εξήγησε οι τροπολογίες του ΑΚΕΛ προνοούν να θεσπιστούν περιορισμοί για τα πρόσωπα που δύναται να αναλάβουν τα αξιώματα του Γενικού Ελεγκτή και Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, ώστε να μην έχουν υπηρετήσει στο αξίωμα του υπουργού κατά τη διάρκεια της θητείας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας που θα προβούν στον διορισμό τους και να μην κατέχουν κατά τον χρόνο διορισμού τους την ιδιότητα του βουλευτή ή θέση στην ανώτατη οργανωτική δομή πολιτικού κόμματος, ο κάτοχος της οποίας με βάση το καταστατικό του πολιτικού αυτού κόμματος επηρεάζει άμεσα τη διαμόρφωση πολιτικών ή εμπλέκεται άμεσα στην άσκηση πολιτικής εξουσίας.
Κατέληξε λέγοντας ότι το ΑΚΕΛ υπερψηφίζει την τροποποίηση του Συντάγματος.
Ο βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους είπε ότι διαφωνεί κάθετα με τη θέσπιση Ελεγκτικού Συμβουλίου. Ο Ελεγκτής θα ελέγχεται από την Κυβέρνηση που τον διόρισε; Αυτά τα έκανε η χούντα στην Αργεντινή, στη Βολιβία. «Θα υπερψηφίσω την τροποποίηση παρά τις διαφωνίες που με το λεκτικό σε κάποια σημεία», πρόσθεσε.
Σε δική της τοποθέτηση η Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε πως «πάθαμε και ακόμα δεν έχουμε μάθει με αποτέλεσμα να βλέπουμε την παντελή έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς». Σε σχέση με τη συνταγματικότητα των τροπολογιών του ΑΚΕΛ σημείωσε πως «ακούσαμε πολλές φορές γνωματεύσεις της Νομικής Υπηρεσίας – με πρόσφατο παράδειγμα το πόθεν έσχες του Εισαγγελέα και του Βοηθού του -, οι οποίες όταν έφτασαν ενώπιον του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν έγινε αποδεχτή η θέση της Εισαγγελίας».
Ο Μαρίνος Σιζόπουλος είπε πως η ΕΔΕΚ συμφωνεί και υπερψηφίζει την τροποποίηση του Συντάγματος. Ο Πανίκος Λεωνίδου ανέφερε πως το ΔΗΚΟ θεωρεί ότι οι τροπολογίες του ΑΚΕΛ μπορεί να έχουν κάποια στοιχεία συνταγματικότητας, αλλά αυτά μπορούν να συζητηθούν σε επόμενο στάδιο όταν θα συζητηθούν τα επιμέρους ζητήματα. Άρα, πρόσθεσε, «υποστηρίζουμε την τροποποίηση του Συντάγματος χωρίς να ενισχύουμε το Σύνταγμα με ασάφειες οι οποίες ενδεχομένως να προκαλούν νέες συνταγματικές εκτροπές».
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου σε σύντομη τοποθέτησή του υπενθύμισε πως αυτό που ψηφίζουν θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά το 2040.
Ο Νίκος Τορναρίτης επανήλθε λέγοντας πως «όταν διορίζατε τραπεζίτη ως Υπουργό Οικονομικών δεν υπήρχε σύγκρουση συμφέροντος; Όλοι εσείς που εγείρετε το θέμα και υποσκάπτετε το δικό σας κύρος. Λέτε ότι δεν πρέπει να διορίζονται βουλευτές, υπουργοί και στελέχη κομμάτων. Παραιτηθείτε και βάλτε κάποιους άλλους που είναι πιο τίμιοι, πιο ηθικοί και έχουν πιο καθαρό πρόσωπο στην κοινωνία. Βάλετε νερό στον μύλο των λεγόμενων αντισυστημικών όσοι υποσκάπτετε το κύρος σας χωρίς να το αντιλαμβάνεστε. Έχουμε γνωμάτευση του τέως και του νυν Γενικού Εισαγγελέα. Άρα αν θέλετε να προχωρήσουμε σε ένα αντισυνταγματικό πλαίσιο για να ρίξουμε τη μεταρρύθμιση υπάρχει τρόπος».
Η ψηφοφορία
Οι τρεις τροπολογίες του ΑΚΕΛ καταψηφίστηκαν με 30 ψήφους εναντίον, 16 υπέρ και 4 αποχές. Η τροποποίηση του Συντάγματος υπερψηφίστηκε ομόφωνα.
ΠτΔ: Ιστορική τομή και πρώτο αποφασιστικό βήμα για τη μεταρρύθμιση
Σε γραπτή του δήλωση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, αναφέρει πως η υπερψήφιση από τη συντριπτική πλειοψηφία της Ολομέλεια της Βουλής της τροποποίησης του Συντάγματος που κατοχυρώνει την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και θεσπίζει για πρώτη φορά συγκεκριμένη χρονική θητεία, καθώς και συγκεκριμένα προσόντα που θα πρέπει να έχουν ο Γενικός και ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής, συνιστά ιστορική τομή και το πρώτο αποφασιστικό βήμα για τη μεταρρύθμιση ενός εκ των κορυφαίων θεσμών του κράτους μας, 65 χρόνια μετά από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Όπως σημειώνει, «η μεταρρυθμιστική μας πορεία συνεχίζεται με συνέπεια και αποφασιστικότητα. Προχωρούμε στην υλοποίηση σημαντικών θεσμικών αλλαγών που εκσυγχρονίζουν το κράτος, ενισχύουν τη λογοδοσία και διασφαλίζουν μια πιο αποτελεσματική και διαφανή δημόσια διοίκηση στην υπηρεσία του πολίτη».
Χαιρετίζει το Υπουργείο Δικαιοσύνης
Σε ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως με ιδιαίτερη ικανοποίηση χαιρετίζει την υπερψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής της τροποποίησης του Συντάγματος που προνοεί την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και θεσπίζει για πρώτη φορά θητεία και προσόντα του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή.
Πρόκειται, όπως αναφέρει, για το πρώτο αποφασιστικό βήμα για μεταρρύθμιση ενός εκ των κορυφαίων θεσμών του κράτους, μετά από εξήντα πέντε (65) ολόκληρα χρόνια από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως τονίζει ότι εξακολουθεί ν’ αποτελεί αμετάθετο στόχο της Κυβέρνησης και η ίδρυση Ελεγκτικού Συμβουλίου, θέμα το οποίο εκκρεμεί ενώπιον της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής και για το οποίο το Υπουργείο αναμένει σύντομα τη συνέχιση της συζήτησης ενώπιον της.
«Οι εξαγγελίες του Προέδρου της Δημοκρατίας για υλοποίηση μιας σειράς σημαντικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του κράτους και την ανανέωση και περαιτέρω βελτιστοποίηση του τρόπου λειτουργίας του προχωρούν με σταθερά και αποφασιστικά βήματα«.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ευχαριστεί θερμά τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Νομικών για τη συνεργασία που επέδειξαν στην προώθηση και ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου και προσβλέπει στη συνέχιση της αγαστής και εποικοδομητικής συνεργασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως με τη Βουλή των Αντιπροσώπων για τη συνέχιση και ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού τόσο της Ελεγκτικής, όσο και της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.
«Ορόσημο» η κατοχύρωση της οικονομικής της αυτοτέλειας, λέει η ΕΥ
Η Ελεγκτική Υπηρεσία χαιρετίζει την υπερψήφιση από τη Βουλή των τροπολογιών του Συντάγματος, όσον αφορά στην οικονομική ανεξαρτησία της Υπηρεσίας, καθώς και στον καθορισμό προσόντων και μέγιστης θητείας για τον Γενικό Ελεγκτή και τον Βοηθό Γενικό Ελεγκτή.
Σε ανακοίνωση η ΕΥ αναφέρει ότι η κατοχύρωση της οικονομικής της αυτοτέλειας αποτελεί «ορόσημο» καθώς «ενισχύει ουσιαστικά τη θεσμική της ανεξαρτησία και, με τον τρόπο αυτό, υπηρετεί τις θεμελιώδεις αρχές του Κράτους Δικαίου».
Ιδιαίτερης σημασίας, προστίθεται, είναι και το γεγονός ότι η Εκτελεστική Εξουσία υποστήριξε εξαρχής τις ρυθμίσεις αυτές, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να διασφαλίζει, μέσω του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, την ετοιμασία και προώθηση του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή προς ψήφιση.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαβεβαιώνει ότι είναι αποφασισμένη να αξιοποιήσει τα σημαντικά αυτά εργαλεία που της παρέχει η Πολιτεία «ώστε να εκτελέσει με ακόμη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και αμεροληψία το έργο της, προς όφελος της διαφάνειας, της χρηστής διοίκησης και της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς».
