Στην τελική ευθεία για την επανεκκίνηση των εργασιών στο Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) Ακάμα βρίσκεται η κυβέρνηση, μετά την πολύμηνη αναστολή και τις εκτεταμένες διαβουλεύσεις. Οι εργασίες για την Α΄ Φάση του οδικού δικτύου, που σταμάτησαν τον Δεκέμβριο του 2023, αναμένεται να ξεκινήσουν εκ νέου, με στόχο την ολοκλήρωση του έργου, το οποίο έχει ως κύριο άξονα την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη διαχείριση της επισκεψιμότητας, μέχρι το τέλος του 2027.
Τα έργα για τη διαμόρφωση του οδικού δικτύου του ΕΔΠ Ακάμα, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα «ΘΑΛΕΙΑ 2021 – 2027» της ΕΕ (συνολικής αξίας €16,5 εκατ.), ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2022. Ωστόσο, η υλοποίηση της Α’ Φάσης (Άσπρος Ποταμός – Λάρα – Τοξεύτρα – Άβακας) ανεστάλη τον Οκτώβριο του 2023. Η επίσημη διακοπή αποφασίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 20 Δεκεμβρίου 2023, το οποίο ζήτησε την επανεξέταση των έργων της Α΄ Φάσης, εν μέσω έντονων αντιδράσεων και προβληματισμών για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Ακολούθησε μια περίοδος εντατικής αξιολόγησης από την Περιβαλλοντική Αρχή (ΠΑ). Μετά από σειρά συνεδριάσεων ad-hoc επιτροπής και τη σύνταξη Συμπληρωματικής Έκθεσης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) τον Μάρτιο του 2024, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την προώθηση των απαραίτητων ενεργειών για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Σημείο-κλειδί αποτέλεσε η Έκθεση Συμμόρφωσης που εξέδωσε η Περιβαλλοντική Αρχή τον Αύγουστο του 2025. Η έκθεση αυτή, η οποία καθόρισε συμπληρωματικούς όρους, άνοιξε τον δρόμο για την επανέναρξη των έργων.
Με την έκδοση της εν λόγω έκθεσης, το Τμήμα Περιβάλλοντος ολοκλήρωσε τη θεσμική του αρμοδιότητα και, πλέον, με την επανέναρξη των έργων, θα τα επιθεωρεί για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους όρους των γνωματεύσεων/ εκθέσεων που εκδόθηκαν.
Το Τμήμα Δασών προχωρά τώρα σε μικρές τροποποιήσεις του αρχικού σχεδιασμού της Α΄ Φάσης για να συνάδει με τους νέους περιβαλλοντικούς όρους.
Ο ορίζοντας για την επανεκκίνηση είναι σαφής, αν και η διαδικασία απαιτεί εκ νέου διαγωνισμούς και μελέτες:
Δεκέμβριος 2025 – Μάρτιος 2026: Διεξαγωγή μελέτης από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης για τον καθορισμό της τελικής επιφάνειας του οδοστρώματος στο ΕΔΠ, ώστε να είναι αποδεκτή σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές. Συγκεκριμένα, προκηρύχθηκε σύμβαση με συνοπτικές διαδικασίες για πρόσληψη εμπειρογνωμόνων με σκοπό τη μελέτη και καθορισμό της τελικής επιφάνειας του οδικού δικτύου στο ΕΔΠ Ακάμα.
Η διάρκεια της σύμβασης είναι τρεις μήνες και περιλαμβάνει: (α) Την αξιολόγηση της λύσης που προτάθηκε για την τελική επιφάνεια του οδοστρώματος, (β) επισκόπηση και αξιολόγηση του κυρίως οδικού δικτύου και (γ) διερεύνηση για τον προσδιορισμό ενδεχόμενων εναλλακτικών/ κατάλληλων λύσεων πέραν από αυτές που προτάθηκαν από τους μελετητές της Α΄ Φάσης βελτίωση του οδικού δικτύου στο ΕΔΠ Ακάμα, οι οποίες να είναι αποδεκτές για εφαρμογή σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές. Η σύμβαση αναμένεται να ξεκινήσει το Δεκέμβριο του 2025 και να ολοκληρωθεί το Μάρτιο του 2026.
Φεβρουάριος 2026: Ολοκληρώνονται τα έγγραφα διαγωνισμού για τη μελέτη τροποποίησης του οδικού δικτύου Α΄ Φάσης και αναμένεται η κατακύρωση της σύμβασης.
Ιούλιος 2026: Στόχος η προκήρυξη του διαγωνισμού για την ανάθεση της κατασκευής της Α΄ Φάσης του οδικού δικτύου.
Τέλος 2027: Ορόσημο για την ολοκλήρωση των έργων της Α΄ Φάσης.
Παράλληλα, το Τμήμα Δασών θα προωθήσει και τις Β΄ και Γ΄ Φάσεις υλοποίησης του οδικού δικτύου, οι οποίες δεν είχαν περιληφθεί στον αρχικό σχεδιασμό.
Για τον δρόμο Λουτρά – Φοντάνα Αμορόζα, έχει υποβληθεί στην Περιβαλλοντική Αρχή το έντυπο πληροφοριών και αναμένεται να εκδοθεί η σχετική έγκριση μαζί με τους αντίστοιχούς όρους, για την υλοποίηση του έργου.
Υπάρχει συνεχής παρακολούθηση από το Τμήμα Δασών, της κατάστασης του οδικού δικτύου Ακάμα και όπου παρατηρούνται προβλήματα προβαίνουν στις απαιτούμενες επιδιορθώσεις. Για τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν στο οδόστρωμα στο τμήμα του δρόμου Άβακας – Λιπάτη, έχει ολοκληρωθεί η συντήρησή του. Περαιτέρω, το τμήμα του δρόμου Άβακας – Λιπάτη έτυχε αξιολόγησης από μελετητικό γραφείο, και ζητήθηκε από το ΤΑΥ μελέτη των υδραυλικών έργων. Το ΤΑΥ πρότεινε κι ετοίμασε τις τεχνικές προδιαγραφές για να προχωρήσει το Τμήμα Δασών σε προκήρυξη διαγωνισμού για μελετητή.
Ήπιες υποδομές και νέοι παρκοφύλακες
Το Σχέδιο για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΣΑΑ) του Ακάμα δεν αφορά μόνο τους δρόμους. Σημαντικές δράσεις περιλαμβάνουν:
Υποδομές και σημεία πληροφόρησης: Μετά από έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου για μείωση της περιβαλλοντικής παρέμβασης, θα προωθηθεί ο επανασχεδιασμός των υποδομών. Μία ενδιαφέρουσα πρόταση είναι η μεταφορά των υποδομών στο Νότιο Κόλπο Λάρας στην τοποθεσία «Χώγλακας», όπου θα κατεδαφιστούν παράνομα υποστατικά, αφού πρώτα εξασφαλιστεί η περιβαλλοντική έγκριση για τη μετακίνηση του.
Υπηρεσία παρκοφυλάκων: Αναμένεται η επίσπευση των διαδικασιών πρόσληψης, με ορίζοντα πλήρωσης των θέσεων τον Ιανουάριο του 2026, για την ουσιαστική εποπτεία της προστατευόμενης περιοχής. Τα σχέδια Υπηρεσίας Παρκοφυλάκων έχουν εγκριθεί από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, το οποίο αναμένεται να αποστείλει την τελική σύμφωνη θέση των εμπλεκομένων μερών για την διαδικασία προσλήψεων, εντός του μήνα ώστε να μπορέσει το Τμήμα Δασών να δημοσιοποιήσει στην ιστοσελίδα του τις προκηρύξεις των θέσεων.
Γραφείο Ακάμα: Λειτουργεί από τον Ιούλιο του 2025 με στόχο την ενίσχυση και υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων. Το Τοπικό Συντονιστικό Γραφείο το οποίο στεγάζεται στα γραφεία του Τμήματος Περιβάλλοντος στην Πάφο, έχει ως αποστολή την ενίσχυση, ενημέρωση, υποστήριξη και ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων του πληθυσμού του Ακάμα με δράσεις, προγράμματα και έργα και εμπίπτει στο πλαίσιο μέτρων και δράσεων ενίσχυσης της Αναπτυξιακής Δραστηριότητας των Κοινοτήτων Ακάμα.
Διαχείριση επισκεπτών: Μετά την ολοκλήρωση του οδικού δικτύου (Α΄ και Β΄ Φάση), σχεδιάζεται η προκήρυξη διαγωνισμού για λεωφορεία που θα κινούνται εντός του πάρκου, πιλοτικά κατά την περίοδο αιχμής (Μάιος – Οκτώβριος), για την αποσυμφόρηση των οχημάτων.
Κήρυξη φυσικού αποθέματος: Προωθείται η κήρυξη τμημάτων του ΕΔΠ ως Φυσικό Απόθεμα και Μικροαποθέματα, ως σοβαρό μέτρο προστασίας, μετά από διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς (κυνηγούς, ψαράδες, βοσκούς κ.λπ.). Σημειώνεται ότι το ΣΑΑ του ΕΔΠ Ακάμα αποτελεί ένα σχέδιο με απώτερο σκοπό: α) Την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, β) τη δημιουργία κοινωνικών και οικονομικών ωφελειών για τις τοπικές κοινότητες και γ) τη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών.
Οι εξελίξεις σηματοδοτούν την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει με το έργο, διασφαλίζοντας, παράλληλα, τη μέγιστη δυνατή συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Η Περιβαλλοντική Αρχή, έχοντας ολοκληρώσει τις αρμοδιότητές της, θα συνεχίσει να επιθεωρεί τα έργα για την τήρηση των όρων.
