Ο Αντώνης Χατζηαντώνης, πρόσφυγας από την Κερύνεια, γράφει για τη Μικρασιατική Καταστροφή…
Φέτος κλείνουν 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η προσφυγοποίηση 1,5 εκατομμυρίου Ελλήνων Μικρασιατών. Και η μεταφορά τους στην μητροπολιτική Ελλάδα.
Ας δούμε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία από το πολεμικό μέτωπο. Ένα νέο σχέδιο, συντάσσεται από τους Συμμάχους στο Παρίσι, τον Ιούνιο τού 1920, παραμονές ακόμα της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών. Το σχέδιο αυτό, προέβλεπε την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από τα άγια και ιερά χώματα της Ιωνίας και την αποστρατικοποίηση της Ανατ. Θράκης. Την ίδια χρονιά, ο ηγέτης των νέο-Τούρκων, Μουσταφά Κεμάλ, αποφασίζει τη σύναψη Συμμαχίας με τούς Μπολσεβίκους. Αυτό, μετουσιώνεται σε πράξη, με ένα σύμφωνο φιλίας μεταξύ αυτών και της Άγκυρας, που υπογράφεται στις 16 Μαρτίου 1921.
Το καλοκαίρι του 1921, ο ελληνικός στρατός εξαπολύει μεγάλη επίθεση και κατορθώνει να σπάσει την αμυντική γραμμή Αφιόν Καραχισάρ-Κιουτάχεια- Εσκί Σεχίρ.
Έτσι, ο δρόμος προς την Άγκυρα είναι πλέον ανοιχτός. Όμως μπροστά στον κίνδυνο, οι Τούρκοι συσπειρώνονται, και μέσα στον πανικό που επικρατεί λόγω της σφοδρότητος της επίθεσης των Ελλήνων στρατιωτών, στις 4 Αυγούστου 1921 χορηγείται στον Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος αποκαλείται η «τελευταία ελπίδα του έθνους», η αρχιστρατηγία του στρατού. Έναν ρόλο δηλαδή, που μόνο Σουλτάνος είχε. Ο Κεμάλ επιστρατεύει ακόμα και τον τελευταίο κληρωτό και επιτάσσει ό,τι μπορούσε… Από τρόφιμα, όπλα, ζώα και λοιπά.
Η αποφασιστική μάχη στο Σαγγάριο ποταμό, ο οποίος βρίσκεται 50 μίλια από την Άγκυρα διαρκεί 15 μέρες και κοστίζει εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, ανθρώπινες ζωές και στις δύο πλευρές. Ωστόσο, το τέλος πλησιάζει. Ο ελληνικός στρατός, υποχωρεί πίσω από τον Σαγγάριο, εξαντλημένος και με πολλές απώλειες. Οι προθέσεις του Ατατούρκ στην περιοχή της Ανατολίας, έχουν γίνει πλέον φανερές. Ο Τούρκος ηγέτης, εξαφανίζει τους Αρμένιους, ενώ οι Έλληνες του Πόντου, είναι υπό διωγμό και εξαφάνιση. Στις 7 Ιουνίου του 1922, όσοι Έλληνες είχαν μείνει, εκτοπίζονται με απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Η απόλυτη εξουσία τού Κεμάλ σε όλο τον στρατό είναι πλέον γεγονός. Ο ίδιος δηλώνει: «Σύντομα η πολύτιμη Σμύρνη, η ωραία Προύσα, η Κωνσταντινούπολη και η Θράκη μας, θα ενωθούν με τη μητέρα πατρίδα».
Οι δραματικές ώρες, έχουν ήδη φτάσει. Η τραγωδία του Ελληνισμού έχει ξεκινήσει. Στις 15 Αυγούστου 1922, ο τουρκικός στρατός εξαπολύει την μεγάλη αντεπίθεση, η οποία επικεντρώνεται νότια του Αφιόν Καραχισάρ. Οι Έλληνες στρατιώτες εξαντλημένοι από την πολυήμερη πορεία στην Αλμυρά έρημο, διασκορπίζονται σε κάθε κατεύθυνση. Πολλοί συλλαμβάνονται αιχμάλωτοι δυτικά το Αφιόν Καραχισάρ.
Ο πληθυσμός της Σμύρνης πληροφορείται τα κακά μαντάτα. Ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, προσπαθεί να εμψυχώσει τους φοβισμένους Χριστιανούς. Στις 30 Αυγούστου κρίνεται ο πόλεμος. Το τουρκικό ιππικό και οι άγριοι Τσέτες, μπαίνουν στη Σμύρνη στις 9 Σεπτεμβρίου 1922. Η πόλη καίγεται… Έτσι, καταλήγουμε στην υπογραφή της ανακωχής των Μουδανιών, στις 10 Οκτωβρίου.
Αυτά πρέπει να δούμε εμείς εδώ στην Κύπρο και να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο. Βρισκόμαστε κυριολεκτικά στο στόμα του λύκου. Με 40.000 λόγχες, να μας απειλούν από τον βορρά! Αντ’ αυτού, οι πολιτικοί αναλίσκονται σε ανούσιες και άχρηστες συζητήσεις για τις εκλογές που έρχονται. Οι οποίες, δυστυχώς, δεν πρόκειται να φέρουν καμιά βελτίωση στην καθημερινότητα μας…
