Το πρωί του Σαββάτου ξημέρωσε με μια τεράστιας κλίμακας επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ. Μία ημέρα μετά την πρωτοφανή εισβολή τρομοκρατών της παλαιστινιακής οργάνωσης σε ισραηλινό έδαφος και τη δολοφονία αλλά και την απαγωγή εκατοντάδων ισραηλινών αμάχων και στρατιωτών, οι ισραηλινές δυνάμεις βομβαρδίζουν τη Λωρίδα της Γάζας. Το αίμα και εκεί ρέει άφθονο.
Ο διεθνολόγος, Βασίλης Κοψαχείλης δίνει απαντήσεις γιατί η Χαμάς επέλεξε τώρα να επιτεθεί στο Ισραήλ και εκτιμά πως μπορεί η τωρινή κρίση μπορεί να εξελιχθεί.
Γιατί η Χαμάς επέλεξε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή να χτυπήσει το Ισραήλ;
Επιτρέψτε μου, πριν απαντήσω συγκεκριμένα στο ερώτημά σας, να κάνω ένα σχετικό σχόλιο, καθοριστικό για όλες τις συγκρούσεις, που σαφώς αφορά και την διένεξη του Ισραήλ με τη Χαμάς. Οι συγκρούσεις που χρονίζουν για πολύ μεγάλο διάστημα, προϊόντος του χρόνου, αποκτούν μια δική τους δυναμική, που στο τέλος κάνει τα συμφέροντα των αντιμαχόμενων να συγκλίνουν στη συνέχιση της σύγκρουσης (και τους συνομωσιολόγους να φτιάχνουν σενάρια για υπόγειες συμφωνίες μεταξύ των αντιμαχόμενων).
Απαντώντας τώρα το ερώτημά σας, θα έλεγα πως είχαμε όλα εκείνα τα στοιχεία για να ξεσπάσει αυτή η νέα σύγκρουση.
· Πρόοδο στις Συμφωνίες του Αβραάμ, με πολλά και ισχυρά Αραβικά κράτη να τα βρίσκουν με το Ισραήλ
· Συνταγματική, πολιτική και κοινωνική κρίση μέσα στο Ισραήλ, που φαινόταν να επηρεάζει βαθιά και τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας
Το κυριότερο όμως, και αυτό αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο της εξίσωσης που με ρωτάτε, είναι το γεγονός ότι την επίθεση της Χαμάς την πυροδότησαν οι πολλές ρωγμές εντός του συστήματος εξουσίας στην Τεχεράνη, κράτος-υποστηρικτή της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και της Ισλαμικής τρομοκρατίας. Το τελευταίο διάστημα πλήθαιναν οι θεσμικές φωνές εντός του Ιράν για μια προσπάθεια επικοινωνίας με τις ΗΠΑ. Και προφανώς το σύστημα των ακραίων στη χώρα ήθελε να ακυρώσει στην πράξη κάθε τέτοια πρωτοβουλία, βάζοντας τη Χαμάς να παίξει αυτό το τρομοκρατικό παιχνίδι.
Ήθελε να στείλει μηνύματα σε κάποιους η Χαμάς με την επίθεσή της;
Σε ότι αφορά τα μηνύματα, θα έλεγα πως ένα μήνυμα είναι προς το εσωτερικό του Ιράν και τους μετριοπαθείς του συστήματος εξουσίας (να δηλώσουν δηλαδή οι ακραίοι, ότι αυτοί ελέγχουν το παιχνίδι), ένα δεύτερο μήνυμα είναι προς τον Αραβικό κόσμο να μην συνεχίσει την προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ και ένα τρίτο μήνυμα είναι προς όλους τους Μουσουλμάνους πως το Ισραήλ δεν είναι αήττητο.
Αυτό όμως που συνέβη, στέλνει και ένα ακόμη μήνυμα προς τις υπηρεσίες πληροφοριών σε όλη τη Δύση. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν ρίξει όλο το βάρος στην υψηλή τεχνολογία στη συλλογή πληροφοριών και έχουν αφήσει απαξιωμένο το HUMINT. Γιατί αυτό εξυπηρετεί πολλαπλά, κυρίως πολιτικούς σκοπούς. Φτάσαμε σε κάποιες περιπτώσεις, τον πρώτο λόγο να τον έχουν πληροφορικάριοι αντί για εξειδικευμένους ανθρώπους στην ανάλυση πληροφοριών. Και κάπως έτσι, έπιασε η Χαμάς στον ύπνο τις υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ.
Το Ισραήλ ήδη μίλησε για ένα παρατετάμενο και σκληρό πόλεμο. Ποιες είναι οι δικές σας εκτιμήσεις για το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση; Υπάρχει περίπτωση να δούμε ένα νέο ουκρανικό με την έννοια ενός ατέρμονου πολέμου στη γειτονιά μας;
Το μόνο κοινό σημείο που βρίσκω μεταξύ της κατάστασης Ισραήλ-Χαμάς και της σύγκρουσης Ουκρανίας-Ρωσίας είναι ότι για πάρα πολλούς λόγους, καμία πλευρά δεν μπορεί να επιφέρει – στρατιωτικά – το αποφασιστικό χτύπημα στην άλλη.
Με στρατιωτικούς και πολίτες Ισραηλινούς στα χέρια της Χαμάς, εκτιμώ ότι στρατιωτικά θα κάνει λογικά τις αντεπιθέσεις του το Ισραήλ, αλλά γρήγορα θα στηθεί τραπέζι διπλωματίας, με κάποιον ενδιάμεσο να συνομιλεί από την πλευρά της Χαμάς. Δεν θα είναι σίγουρα γρήγορη και εύκολη η αποκλιμάκωση, αλλά δεν έχει δυναμική συνέχισης στην ένταση που βλέπουμε από χθες.
Ανατρέχοντας στο παρελθόν, θα δούμε πως η σύγκρουση Ισραήλ-Αράβων το 1973 έφερε στο τέλος το να τα βρουν το Ισραήλ με την Αίγυπτο. Αντίστοιχα, ο πρώτος πόλεμος του Λιβάνου έφερε στο τέλος το να τα βρουν το Ισραήλ με την PLO. Η εκτίμησή μου είναι πως η τωρινή σύγκρουση θα φέρει κάποιες ανακατατάξεις εντός της Παλαιστινιακής Αρχής και το να τα βρουν το Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, με μια παράλληλη φόρμουλα για την Ιερουσαλήμ που θα ικανοποιεί και την Παλαιστινιακή Αρχή. Από εκεί και πέρα, η Χαμάς (όπως συμβαίνει και με την Χεζμπολάχ στο Λίβανο) θα δώσει κάποιες μάχες επιβίωσης, αλλά το τέλος της θα είναι προδιαγεγραμμένο. Κάποια στιγμή εκτιμώ πως και οι ΗΠΑ ίσως καταλάβουν και τα λάθη τους στη διαχείριση του Ιράν.
