Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές (6 έως 9 Ιουνίου) για την ανάδειξη νέων μελών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα θέματα πράσινων πολιτικών και ενεργειακής μετάβασης καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο στον δημόσιο διάλογο, με εμφανείς τις διαφορές μεταξύ πολιτικών δυνάμεων, αλλά με ευδιάκριτες πλέον και τις ενστάσεις πολλών για κάποια μέρη των προωθούμενων πράσινων πολιτικών της ΕΕ και κυρίως για τα φιλόδοξα χρονοδιαγράμματα απανθρακοποίησης της ενέργειας, που έχουν τεθεί.
Όπως τονίζεται σε ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Euronews, από τη Marta Pacheco και τον Robert Hodgson (σημαντικό μέρος του οποίου μεταφέρεται σε αυτή τη σελίδα), η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία έχει εξελιχθεί σε ζήτημα που διχάζει.
Οι οργισμένες διαμαρτυρίες αγροτών, που αναζωπυρώθηκαν τους τελευταίους μήνες, είναι μόνο το πιο ορατό σημάδι της αντίδρασης κατά της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της εμβληματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπό την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Πολύ μεγαλύτερη προσέλευση;
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε πριν από λίγες μέρες στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα δημοσκόπησης, ανάμεσα σε 26.000 πολίτες. Σύμφωνα με αυτήν, το 71% όσων απάντησαν θεωρούν πιθανό να ψηφίσει στις ευρωεκλογές. Εάν το ποσοστό αυτό θα επιβεβαιωθεί στην πραγματική συμμετοχή στις 6-9 Ιουνίου, θα είναι μια δραματική αύξηση σε σχέση με τη συμμετοχή του 43% το 2014 και του 51% το 2019.
Όσον αφορά τα θέματα που οι πολίτες της ΕΕ πιστεύουν ότι «θα πρέπει να συζητηθούν κατά προτεραιότητα» ενόψει των εκλογών, στις τέσσερις πρώτες θέσεις ήταν η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, η υγεία, η απασχόληση και η άμυνα – ασφάλεια, που επισημάνθηκαν από το 31-33% των ερωτηθέντων και ακολούθησε η δράση για το κλίμα (27%). Μεταξύ των νεαρότερων ψηφοφόρων, κάτω των 25 ετών, η ανησυχία για το κλίμα ήταν στην κορυφή των προτεραιοτήτων, με 33%. Η γεωργία και η κτηνοτροφία κατετάγησαν στην ένατη θέση με 23%.
Οι προτάσεις των Πρασίνων
Οι κύριες πολιτικές ομάδες δίνουν διαφορετική βαρύτητα στα θέματα κλιματικής αλλαγής στις προεκλογικές τους διακηρύξεις. Ενώ υπάρχει κάποιο κοινό έδαφος -όλοι συμφωνούν ότι είναι απαραίτητη κάποιου είδους δράση για το κλίμα– υπάρχουν τεράστιες διαφορές στο επίπεδο λεπτομερών και συγκεκριμένων δεσμεύσεων.
– Όπως ήταν αναμενόμενο, οι Πράσινοι έχουν θέσει την πολιτική για το κλίμα και το περιβάλλον στο επίκεντρο των δεσμεύσεών τους για την επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο.
Δεσμεύτηκαν, για παράδειγμα, να μετασχηματίσουν το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ -να βασιστούν 100% στην ηλιακή, υδάτινη, αιολική και γεωθερμική ενέργεια- και να καταργήσουν σταδιακά την ορυκτή ενέργεια έως το 2040, ξεκινώντας από τον άνθρακα, έως το 2030.
Με επικεφαλής τους ευρωβουλευτές Terry Reintke (Γερμανία) και Bas Eickhout (Ολλανδία), οι Πράσινοι υπόσχονται επίσης να υποστηρίξουν την ανάπτυξη φθηνών ηλεκτρικών μεταφορών και υποδομών φόρτισης, δεσμευόμενοι ότι η ποιότητα του αέρα στην ΕΕ θα ανταποκρίνεται στις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έως το 2030.
– Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) χαιρετίζει την στρατηγική για τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και είναι η μόνη πολιτική δύναμη που δεσμεύεται να αυξήσει την παγκόσμια παραγωγή υδρογόνου, ενώ οι Πράσινοι συστήνουν προσοχή, λέγοντας ότι το εν λόγω καύσιμο συνεπάγεται «υψηλότερους κινδύνους και κόστος τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τη βιομηχανία» και θα πρέπει να «προορίζεται για εφεδρεία» στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, οι Πράσινοι επιμένουν ότι από το 2026 το 10% του προϋπολογισμού της ΕΕ πρέπει να δαπανάται για τους στόχους της βιοποικιλότητας και δεσμεύονται να προωθήσουν έναν νόμο για τις θάλασσες και τους ωκεανούς και να δημιουργήσουν ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Φυσικών Καταστροφών, για την ενίσχυση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Η διαχείριση των υδάτων
Τόσο οι Πράσινοι όσο και η Αριστερά ζητούν την απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης των υδάτινων πόρων, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες και το ΕΛΚ αναφέρονται στην «προστασία και διαχείριση των υδάτων» και στην πρόθεση να «εφαρμόσουν μια στρατηγική για το νερό», αντίστοιχα.
Η Αριστερά, με επικεφαλής τον ευρωβουλευτή Βάλτερ Μπάγερ (Αυστρία), θέλει να αυξήσει το ποσοστό-στόχος της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, από 55% σε 65% έως το 2030 και να επισπεύσει την ημερομηνία για τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, από το 2050 στο 2035.
Οι ευρωβουλευτές της Αριστεράς θέλουν να διαλύσουν την «οικονομία των SUV» μέσω νόμων που θα διασφαλίζουν την παραγωγή αυτοκινήτων με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και φιλική προς τους χρήστες των δρόμων. Ζητούν να απαγορευτούν οι ιδιωτικές αεροπορικές πτήσεις, να δοθεί προτεραιότητα στα τρένα για ταξίδια κάτω των δυόμισι ωρών και την αναβίωση των νυχτερινών δρομολογίων των τρένων.
Από πλευράς του, το ΕΛΚ επιδιώκει την ολοκλήρωση και ανάπτυξη των νέων υποδομών του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για τη διάρθρωση του ευρωπαϊκού εδάφους και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Υπόσχεται να εντείνει την έρευνα στους τομείς της ενέργειας, ιδίως για την πυρηνική σύντηξη, και να καθιερώσει μια κυκλική οικονομία CO2 σε όλη την Ευρώπη.
Aγρο-οικολογικό μοντέλο
Όσον αφορά τα διατροφικά συστήματα, η Αριστερά επιθυμεί να καθιερώσει ένα αγρο-οικολογικό μοντέλο πολιτικής για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), που θα βασίζεται σε μια περιβαλλοντικά βιώσιμη γεωργία, εξασφαλίζοντας δίκαια εισοδήματα για τους αγρότες.
– Οι Πράσινοι δεσμεύονται να αγωνιστούν για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% έως το 2030, ενώ η Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών θέλει να «βελτιώσει την παραγωγή τροφίμων, αγκαλιάζοντας τη βιώσιμη γεωργία και αλιεία» και υπόσχεται να μειώσει τη χρήση φυτοφαρμάκων, με βάση τις βέλτιστες εθνικές πρακτικές, να βελτιώσει τη διαχείριση του εδάφους και να προστατεύσει τη βιοποικιλότητα. «Η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τον τομέα των πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης και να ενθαρρύνει τη μετάβαση προς μια διατροφή περισσότερο φυτικής προέλευσης, βασιζόμενη σε προτάσεις πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης για τη Φυτική Βάση», αναφέρεται στο πολιτικό μανιφέστο των Πρασίνων.
– Από την άλλη, οι ευρωβουλευτές της Αριστεράς προτίθενται να προωθήσουν νόμο για το Ευρωπαϊκό Βασικό Εισόδημα, που θα υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να «εγγυώνται νομικά σε όλους ένα ελάχιστο εισόδημα, που να καλύπτει τις βασικές ανάγκες για μια αξιοπρεπή ζωή», συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, της διατροφής, της στέγασης και της ενέργειας.
– Το κόμμα Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) θέλει να μεταρρυθμίσει την ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) για να «άρει τα γραφειοκρατικά βάρη» και να εισαγάγει νέους κανόνες για τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να μειωθεί ο όγκος των χρησιμοποιούμενων φυτοφαρμάκων. Οι Φιλελεύθεροι υπόσχονται επίσης να ενθαρρύνουν τις δωρεές τροφίμων για την «αποφυγή της σπατάλης τροφίμων».
Υποστήριξη των επενδύσεων
Με επικεφαλής τον Ευρωπαίο Επίτροπο από το Λουξεμβούργο, Νικολά Σμιτ, οι Σοσιαλιστές έχουν επικεντρώσει την εκστρατεία τους σε γενικές δεσμεύσεις που υποστηρίζουν τις επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση, όπως το λεγόμενο κύμα ανακαίνισης, που έχει ως στόχο να καταστήσει τα κτήρια σε όλη την Ευρώπη πιο ενεργειακά αποδοτικά.
– Οι δεσμεύσεις αυτές ευθυγραμμίζονται με εκείνες του ΕΛΚ, το οποίο θέλει να ενθαρρύνει τις επενδύσεις για την περαιτέρω ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, την ενεργειακή απόδοση και τα βιομηχανικά έργα καθαρού μηδενικού κόστους, συμπεριλαμβανομένων των καθαρών τεχνολογιών.
– Το ίδιο ισχύει και για το ALDE, το οποίο υπερασπίζεται τις επενδύσεις σε «όλους τους τύπους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας, «συμπληρωμένες από τεχνολογίες απομάκρυνσης, δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα».
«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο στόχος της ηλεκτρικής διασύνδεσης της ΕΕ για τουλάχιστον 15% θα επιτευχθεί έως το 2030», αναφέρεται στο μανιφέστο του ALDE. Θέλει να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS), ώστε να καλύπτει όλους τους εναπομείναντες τομείς που ρυπαίνουν τον άνθρακα και να επιτρέψει την απαλλαγή από τον άνθρακα όλων των τύπων μεταφορών.
– Οι Σοσιαλιστές και το ΕΛΚ στο Κοινοβούλιο, μαζί με το ALDE, με επικεφαλής υποψήφια τη Marie-Agnes Strack-Zimmermann (Γερμανία), θέλουν να «αυξήσουν τη δημόσια και ιδιωτική συνεργασία και τις επενδύσεις» στην ικανότητα του δικτύου και την αποθήκευση και να επιταχύνουν την ενεργειακή απόδοση. Θέλουν να «απλοποιήσουν, να συντομεύσουν και να επιταχύνουν» την ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και αδειοδότησης των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης.
(Πηγή: Euronews)
