Στον μεγαλύτερο αριθμό μειώσεων επιτοκίων από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 προχώρησαν το 2025 οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες, σηματοδοτώντας την ταχύτερη και ευρύτερη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής των τελευταίων δεκαετιών, σύμφωνα με στοιχεία του Reuters.
Ειδικότερα, εννέα από τις Κεντρικές Τράπεζες που εποπτεύουν τα 10 πιο διαπραγματεύσιμα νομίσματα παγκοσμίως μείωσαν τα βασικά τους επιτόκια μέσα στο 2025. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας, καθώς και οι Κεντρικές Τράπεζες Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας, Καναδά, Σουηδίας, Νορβηγίας και Ελβετίας.
Συνολικά, οι παραπάνω αρχές προχώρησαν σε 32 μειώσεις επιτοκίων, συνολικού ύψους 850 μονάδων βάσης, καταγράφοντας τον μεγαλύτερο αριθμό μειώσεων από το 2008 και τη μεγαλύτερη κλίμακα χαλάρωσης από το 2009.
Απότομη στροφή μετά τον πληθωριστικό κύκλο
Η εξέλιξη αυτή συνιστά σαφή αναστροφή της πολιτικής που ακολουθήθηκε το 2022 και το 2023, όταν οι Κεντρικές Τράπεζες προχωρούσαν σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ο οποίος είχε εκτοξευθεί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το άλμα των τιμών ενέργειας.
Η Ιαπωνία αποτέλεσε την εξαίρεση το 2025, προχωρώντας σε δύο αυξήσεις επιτοκίων, σε αντίθεση με τη γενικευμένη διεθνή τάση χαλάρωσης.
Προβλέψεις για στροφή το 2026
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το 2026 ενδέχεται να σηματοδοτήσει νέα αλλαγή κατεύθυνσης, επισημαίνοντας ότι τους τελευταίους μήνες καταγράφεται ήδη μεταστροφή της στάσης από αρκετές Κεντρικές Τράπεζες της ομάδας G10, κυρίως στον Καναδά και την Αυστραλία.
«Πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα επιτόκια το 2026, με την Τράπεζα της Αυστραλίας και την Τράπεζα του Καναδά να βρίσκονται κοντά σε αυτή την κίνηση», δήλωσε ο James Rossiter, επικεφαλής παγκόσμιας μακροοικονομικής στρατηγικής στην TD Securities.
Την ίδια ώρα, η Fed καλείται να διαχειριστεί αντικρουόμενες πιέσεις που αφορούν την αγορά εργασίας και τη δυναμική του πληθωρισμού.
«Κατά τη διάρκεια του 2025, σε κάθε συνεδρίαση της Fed εξεταζόταν είτε η διατήρηση είτε η μείωση των επιτοκίων – ποτέ οι αυξήσεις», ανέφερε ο Luis Oganes, επικεφαλής παγκόσμιας μακροοικονομικής έρευνας της JPMorgan, προσθέτοντας ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2026 ενδέχεται να ενισχυθούν οι διπλοί κίνδυνοι.
Αναδυόμενες οικονομίες: Επιθετική χαλάρωση
Ιδιαίτερα έντονη ήταν η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στις αναδυόμενες οικονομίες, με οκτώ Κεντρικές Τράπεζες να μειώνουν τα επιτόκια τον Δεκέμβριο, συνολικά κατά 350 μονάδες βάσης. Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Ρωσία, η Ινδία, το Μεξικό, η Ταϊλάνδη, οι Φιλιππίνες, η Πολωνία και η Χιλή.
Οι τελευταίες κινήσεις ανέβασαν τον ετήσιο απολογισμό του 2025 στις αναδυόμενες αγορές σε 3.085 μονάδες βάσης, μέσω 51 μειώσεων επιτοκίων, υπερβαίνοντας σημαντικά τις 2.160 μονάδες βάσης του 2024 και καταγράφοντας τη μεγαλύτερη χαλάρωση πολιτικής τουλάχιστον από το 2021.
