Τα ψηλά επιτόκια και η οικονομική επιβράδυνση ήταν οι δύο παράγοντες που το 2023 οδήγησαν στην εξασθένιση της δυναμικής των τραπεζικών πιστώσεων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις ενώ αντίθετα κάθε μήνα αυξάνονται τα δάνεια που έτυχαν επαναδιαπραγμάτευσης των όρων της σύμβασης κυρίως λόγω των απανωτών αυξήσεων των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις να ανταπεξέλθουν στις μηνιαίες δόσεις τους. Το 2024 έκανε ποδαρικό με υψηλά επιτόκια τα οποία όπως φαίνεται δεν θα αποσυμπιεσθούν πολύ σύντομα και θα συνεχίσουν να τεστάρουν τις αντοχές των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για νέο δανεισμό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τέλος Νοεμβρίου, το υπόλοιπο των καθαρών νέων στεγαστικών δανείων ήταν €87,8 εκατ. από €91 εκατ. τον προηγούμενο μήνα ενώ η αξία των δανείων που έγιναν επαναδιαπραγμάτευση ήταν €150 εκατ. από €127 εκατ. τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα καταναλωτικά δάνεια ήταν €21,3 εκατ. τέλος Νοεμβρίου και οι αναδιαρθρώσεις ήταν πολύ μικρές στα €2,5 εκατ. Οι νέες επιχειρηματικές πιστώσεις που δόθηκαν ως €1 εκατ. ήταν €42,4 εκατ. τέλος Νοεμβρίου από €45,1 εκατ. τον προηγούμενο μήνα και οι αναδιαρθρώσεις δανείων έφθασαν τα €49,1 εκατ. από €47,4 εκατ. τον προηγούμενο μήνα. Τα καθαρά επιχειρηματικά δάνεια άνω του €1 εκατ. ήταν €99,7 εκατ. τέλος Νοεμβρίου και οι αναδιαρθρώσεις έφθασαν τα €282,2 εκατ.
Οι νέες πιστώσεις είναι λογικό να είναι μικρότερες ενώ αντίθετα οι αναδιαρθρώσεις πολύ μεγαλύτερες κυρίως λόγω των υψηλών επιτοκίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας αυξήθηκε στο 5,04%, σε σύγκριση με 4,91% τον προηγούμενο μήνα και 2,95% πριν ένα χρόνο. Η αύξηση σε δώδεκα μήνες είναι 2,09%. Το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου στην Ευρωζώνη είναι 4,87%.
Οι χώρες με το ψηλότερο επιτόκιο για στεγαστικό δάνειο καταγράφεται στην Λιθουανία (5,84%), Εσθονία (5,80%), Λετονία (5,71%), Σλοβενία (5,66%), Γερμανία (5,62%), Βέλγιο (5,45%), Ολλανδία (5,12%), Ελλάδα και Ιταλία (5,10%), Κύπρος 5,04%. Κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (4,87%) στεγαστικά δάνεια προσφέρουν: Πορτογαλία (4,85%), Λουξεμβούργο (4,73%), Σλοβακία (4,69%), Αυστρία (4,66%), Ιρλανδία (4,43%), Φιλανδία (4,40%), Ισπανία 4,15%, Γαλλία (3,58%), Κροατία (3,06%), Μάλτα (2,49%). Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι €1 εκατ. παρουσίασε αύξηση στο 6% τον Νοέμβριο, σε σύγκριση με 5,77% τον προηγούμενο μήνα.
Το χρήμα φαίνεται από τα στοιχεία της Κεντρικής ότι έχει γίνει ακριβότερο για τις επιχειρήσεις αν ληφθεί υπόψη ότι ένα χρόνο πριν το μέσο επιτόκιο ήταν 4,52% παρουσιάζοντας αύξηση 1,48%. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του €1 εκατ. κατέγραψε μείωση τον Νοέμβριο στο 5,59%, σε σύγκριση με 6,26% τον προηγούμενο μήνα. Ένα χρόνο πριν το μέσο επιτόκιο ήταν 4,35% παρουσιάζοντας άνοδο 1,24%. Το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια σημείωσε μείωση στο 6,26%, σε σύγκριση με 6,27% τον προηγούμενο μήνα.
Το μεγαλύτερο μέρος του χαρτοφυλακίου (83% του συνόλου του δανειακού χαρτοφυλακίου) έχει παραχωρηθεί με κυμαινόμενα επιτόκια, με το 50% του δανειακού χαρτοφυλακίου να είναι συνδεδεμένο με τα βασικά επιτόκια ΕΚΤ και το επιτόκιο Euribor.
Αυτό το μερίδιο του χαρτοφυλακίου επηρεάζεται άμεσα από τις μεταβολές στο κόστος δανεισμού, λόγω και των πρόσφατων αυξήσεων στα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και το πρώτο τρίμηνο του 2023. Το 33% του συνόλου του δανειακού χαρτοφυλακίου είναι συνδεδεμένο με τα βασικά επιτόκια των πιστωτικών ιδρυμάτων και δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από τις αυξήσεις στα επιτόκια της ΕΚΤ.
