Στην τελική ευθεία έχει εισέλθει η προσπάθεια για νέα δικαιώματα στους αυτοτελώς εργαζόμενους στη βάση και δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καθώς το σχετικό νομοσχέδιο που θα επιτρέπει την παραχώρηση πληρωμένης γονικής άδειας αλλά και παροχών για επαγγελματικές βλάβες βρίσκεται ήδη ενώπιον της Βουλής.
Το θέμα, όπως γράψαμε ξανά, συζητήθηκε ήδη μεταξύ των κοινωνικών εταίρων στο πλαίσιο συνεδρίασης του Συμβουλίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων με όλες τις πλευρές να ανάβουν πράσινο φως στις αλλαγές που δεν αναμένεται να επηρεάσουν τη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Με τις αλλαγές εξάλλου δεν πρόκειται να απαιτηθεί οποιαδήποτε αύξηση των εισφορών για καμία πλευρά, πέραν αυτών που αποφασίστηκαν στο παρελθόν.
Το σχετικό νομοθέτημα εγκρίθηκε περί τα μέσα Δεκεμβρίου από το Υπουργικό Συμβούλιο και από την Πέμπτη βρίσκεται ενώπιον της Βουλής.
Το νομοσχέδιο προβλέπει αλλαγές στο περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμο ώστε «να παρέχεται η δυνατότητα στους αυτοτελώς εργαζόμενους να λαμβάνουν επίδομα γονικής άδειας, καθώς και παροχές σε περιπτώσεις επαγγελματικών βλαβών, που μέχρι σήμερα δεν συμπεριλαμβάνονταν στους δικαιούχους». Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο, οι προτεινόμενες αλλαγές και το νομοθέτημα περιλαμβάνεται στο Κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Σ.Α.Α.), κάτω από τον πυλώνα 5.2: Αγορά Εργασίας, κοινωνική προστασία, κοινωνική πρόνοια και συνοχή. Αναφέρεται ακόμα πως το νομοσχέδιο εισάγει στους δικαιούχους επιδόματος γονικής άδειας και την κατηγορία των αυτοτελώς εργαζομένων και πως για το σκοπό αυτό στο νομοσχέδιο εισάγονται ασφαλιστικές δικλείδες και συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Σημειώνεται ότι προϋποθέσεις, ισχύουν και για τους μισθωτούς που λαμβάνουν το επίδομα γονικής άδειας.
Με το νομοσχέδιο εισάγεται επίσης η κατηγορία των αυτοτελώς εργαζομένων στους δικαιούχους παροχών λόγω επαγγελματικών βλαβών. Συγκεκριμένα οι αυτοτελώς εργαζόμενοι, οι οποίοι παρέχουν τις εργασίες τους διακινούμενοι από τόπο σε τόπο, καλύπτονται και κατά τη μετακίνησή τους. «Οι ασφαλιστικές δικλείδες που εισάγονται για το σκοπό αυτό, είναι, όπως και στην περίπτωση του επιδόματος γονικής άδειας, οι αυτοτελώς εργαζόμενοι να έχουν καταβάλει τις οφειλόμενες εισφορές τους κατά τα τελευταία δυο (2) τρίμηνα. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του τροποποιητικού νομοσχεδίου, απαιτείται να ήταν εγγεγραμμένοι ως αυτοτελώς εργαζόμενοι κατά την ημερομηνία που επισυνέβη το ατύχημα, να έχουν απασχοληθεί 13 εβδομάδες στην εν λόγω κατηγορία ασφάλισης και το ατύχημα να έχει γνωστοποιηθεί στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, σύμφωνα τις διατάξεις του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου», αναφέρεται στην έκθεση.
Μερική εξισορρόπηση
Τα νέα δικαιώματα προς τους αυτοτελώς δεν πρόκειται όπως αναφέρθηκε να προκαλέσουν σημαντική επιβάρυνση στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Στην εισηγητική έκθεση σημειώνεται πως με βάση την εκτίμηση της αναλογιστικής μελέτης που έγινε για την επέκταση του επιδόματος γονικής άδειας στους αυτοτελώς εργαζόμενους με τις ίδιες ασφαλιστικές προϋποθέσεις και στο ίδιο ύψος με τους μισθωτούς, το ύψος της ετήσιας δαπάνης υπολογίζεται να ανέλθει σε €0,6 εκ. ή σε 0,01% των ασφαλιστέων αποδοχών, ενώ το μη επαναλαμβανόμενο κόστος για κάλυψη του κόστους της αναδρομικότητας του επιδόματος υπολογίζεται να ανέλθει στα €1,1 εκ. (αφορά τα παιδιά ηλικίας μέχρι οκτώ ετών κατά την ημερομηνία εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας). Εξάλλου για κάλυψη των αυτοτελώς εργαζομένων σε περίπτωση εργατικών ατυχημάτων, το ύψος της ετήσιας δαπάνης υπολογίζεται σε €0,6 εκ. ή σε 0,01% των ασφαλιστέων αποδοχών.
Σε περίπτωση που υπήρχε πλήρης εξισορρόπηση των δικαιωμάτων των αυτοτελώς με αυτά των μισθωτών, η επιβάρυνση του ΤΚΑ θα ήταν αισθητά μεγαλύτερη. Γι’ αυτό εξάλλου και σε αυτήν τη φάση αποφασίστηκε, παρά τη συζήτηση που υπήρξε στο παρελθόν, οι αυτοτελώς εργαζόμενοι να μην είναι δικαιούχοι και ανεργιακού επιδόματος λόγω του κόστους που θα επέφερε η εξέλιξη αυτή στο ΤΚΑ αλλά και εξαιτίας της πολυπλοκότητας του ζητήματος, που εκτιμάται ότι θα τεθεί στο διάλογο για την ευρύτερη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.
Σε σχέση, πάντως, με τα νέα δικαιώματα που θα αποκτήσουν οι αυτοτελώς– επίδομα γονικής άδειας και παροχές για επαγγελματικές βλάβες- αυτά, βάσει του νομοσχεδίου αναμένεται να τεθούν σε ισχύ με τη δημοσίευση των αλλαγών που θα πρέπει να ψηφίσει η Βουλή στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας.
