Με τις τιμές των ακινήτων να βρίσκονται στα ύψη, το ερώτημα που βασανίζει χιλιάδες πολίτες και ειδικά νεαρά ζευγάρια, είναι ενοίκιο ή αγορά σπιτιού, ειδικά σε μια περίοδο που τα επιτόκια δανεισμού είναι στα ύψη με τις τάσεις αποκλιμάκωσης να αργούν, όπως άλλωστε συμβαίνει και στα ενοίκια είτε πρόκειται για διαμέρισμα είτε για κατοικία.

Το ερώτημα αφορά σήμερα όσους ενδιαφέρονται να αποκτήσουν τη δική τους στέγη και πρέπει να σταθμίσουν όλους τους παράγοντες πριν κάνουν το μεγάλο βήμα. Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια ο πρώτος παράγοντας προβληματισμού είναι τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, παρά τις προσπάθειες των τραπεζών να προωθήσουν στεγαστικά προϊόντα με σταθερό επιτόκιο για τρία, πέντε ή δέκα χρόνια με στόχο οι πελάτες να πληρώνουν σταθερή δόση που δεν υπόκειται στις μεταβολές της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.  Η αγορά κατοικίας έχει εισέλθει σε ένα νέο κύκλο ανόδου των τιμών πώλησης αλλά και των ενοικίων για ορισμένες περιοχές. Στο ερώτημα που πρέπει να δώσει απάντηση ο ενδιαφερόμενος αγοραστής είναι αν με το ποσό του ενοικίου ή και κάτι παραπάνω μπορεί να αγοράσει διαμέρισμα ή κατοικία, αναγνωρίζοντας ότι στο τέλος θα του μείνει το ακίνητο.

Πάνω από το μέσο μισθό

Σήμερα για ένα στεγαστικό δάνειο €200.000, εξόφληση πληρωμής σε 20 χρόνια και με μέσο επιτόκιο αγοράς 6% η μηνιαία δόση είναι περίπου 1.430. Ένα ποσό που δεν θεωρείται ευκαταφρόνητο με τα σημερινά δεδομένα, όταν η δόση είναι κοντά στον μέσο μισθό στην Κύπρο και μεταξύ άλλων ο ενδιαφερόμενος αγοραστής θα πρέπει να έχει στην άκρη ένα ποσό για να χρηματοδοτήσει τουλάχιστον το 30% της αξίας του ακινήτου. Ουσιαστικά με το ποσό των €200.000 ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να αγοράσει ένα διαμέρισμα περίπου 100 τ.μ και να είναι μεταχειρισμένο. Στην έρευνα του «Φ» σε ιστοσελίδες που ασχολούνται με τις πωλήσεις ακινήτων, σημειώνεται ενδεικτικά ότι διαμέρισμα καινούριο στην Λαακατάμια 86 τ.μ πωλείται €165.000 και 90 τ.μ είναι στις €210.000. Αν η αξία του ακινήτου είναι μεγαλύτερη αυτό σημαίνει μεγαλύτερο ποσό δανείου. Φυσικά οι τράπεζες παρέχουν σχέδια, τα οποία τα πρώτα χρόνια έχουν σταθερό επιτόκιο οπότε δεν μεταβάλλεται η δόση δανείου ανάλογα με τις πολιτικές που ακολουθεί η ΕΚΤ ή η τράπεζα παρέχει την ευχέρεια για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια αποπληρωμής του δανείου που συνεπάγεται μικρότερη δόση. Αν ο ενδιαφερόμενος ζητήσει δάνειο €250.000 με διάρκεια αποπληρωμής τα 20 χρόνια η δόση μπορεί να φθάσει €1.800.

Πάντως ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα, όπου τα ενοίκια σ΄ορισμένες περιοχές παραμένουν σταθερά, το μίσθωμα για ένα διαμέρισμα στην Λευκωσία κάτω από 100 τ.μ , ανάλογα με την περιοχή είναι μεταξύ €750 και €1.000, πιο κάτω από τη δόση ενός στεγαστικού δανείου. Φυσικά παίζει ρόλο η περιοχή, το μέγεθος του διαμερίσματος, η ηλικία κατασκευής και η πόλη στην οποία βρίσκεται. Αν πρόκειται για την Λεμεσό πέρα από το γεγονός ότι τα διαμερίσματα είναι δυσεύρετα είναι και πανάκριβα. Από έρευνα σε διάφορες μεσιτικές σελίδες, τα ενοίκια διαμερισμάτων κάτω από 100 τ.μ στο κέντρο της πόλης είναι €1.500 τον μήνα, ενώ για διαμερίσματα 130 τ.μ το ενοίκιο μπορεί να φθάσει τις €2.200 τον μήνα. Και στην Λάρνακα οι τιμές των ενοικίων είναι ιδιαίτερα ακριβές. Για παράδειγμα διαμέρισμα δυο υπνοδωματίων στο κέντρο της πόλης νοικιάζεται €900 τον μήνα ενώ για τρία υπνοδωμάτια το ενοίκιο μπορεί να φθάσει στα €1.300 τον μήνα.

Μειώθηκε η ζήτηση

Η Κεντρική Τράπεζα στην έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων που δημοσίευσε την προηγούμενη εβδομάδα σημειώνει ότι η μείωση στη ζήτηση στεγαστικών δανείων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 είναι αποτέλεσμα των υψηλών επιτοκίων και της μειωμένης εμπιστοσύνης των καταναλωτών, καθώς και στην αποδυνάμωση των προοπτικών στην αγορά κατοικίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία νομισματικής πολιτικής σημαντική μείωση παρατηρήθηκε το εννιάμηνο του 2023 στην παραχώρηση νέων στεγαστικών δανείων που έφθασε το 20% κυρίως λόγω των αυξημένων επιτοκίων και των αυστηρών κριτηρίων που εφαρμόζουν οι τράπεζες.