Η γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας ότι το μόνο προϊόν που μπορεί να φέρει την ονομασία χαλλούμι και να διατίθεται εντός και εκτός Κύπρου είναι αυτό που πληροί τις προδιαγραφές της Προστατευόμενης Ονομασίας (ΠΟΠ), έθεσε οριστικά τέρμα σε όσους πίστευαν ότι θα μπορούν να εξάγουν προϊόντα με βάση το εμπορικό σήμα, και όχι μόνο αυτό, αλλά θα χρησιμοποιούσαν ελάχιστη ποσότητα αιγοπρόβειου γάλακτος.  

Πλέον τα πράγματα έχουν ξεκαθαρίσει με καταλυτική την παρέμβαση του Προέδρου Αναστασιάδη προκειμένου να γεφυρωθούν οι διαφορές μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, ώστε να αρχίσει άμεσα η παραγωγή χαλλουμιού ΠΟΠ, και να δοθούν αυξήσεις στην τιμή του αιγοπρόβειου γάλακτος. Την ερχόμενη Πέμπτη πραγματοποιείται η συνάντηση με τους αιγοπροβατοτρόφους, ενώ προηγήθηκε η σύσκεψη με τυροκόμους την περασμένη Δευτέρα. Στη σύσκεψη αυτή τα μεγάλα τυροκομεία εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να ενταχθούν στο σύστημα πιστοποίησης και ελέγχων της Bureau Veritas, αφού έλαβαν κάποιες δεσμεύσεις σε θέματα που αφορούν τροποποιήσεις του φακέλου, για τις οποίες όμως απαιτείται η έγκριση της Κομισιόν. 

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», η κατάληξη αυτή ήταν αποτέλεσμα της ξεκάθαρης θέσης τόσο του Γενικού Εισαγγελέα, όσο και του Προέδρου Αναστασιάδη για άμεση εφαρμογή του κανονισμού που διέπει την παραγωγή χαλλουμιού ΠΟΠ. Ειδικότερα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποστήριξε ότι από δω και πέρα θα εφαρμόζεται πιστά η νομοθεσία, όπως ερμηνεύεται από τη Νομική Υπηρεσία, ενώ προϊόντα που για οποιοδήποτε λόγο δεν πληρούν τις προδιαγραφές της ΠΟΠ, δεν θα μπορούν να κυκλοφορούν στην αγορά, με το όνομα χαλλούμι. Περαιτέρω, κάλεσε τους τυροκόμους να δώσουν αυξήσεις στην τιμή του αιγοπρόβειου γάλακτος, ώστε να είναι βιώσιμοι. 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το κόστος παραγωγής ενός λίτρου πρόβειου γάλακτος ανέρχεται σήμερα περί τα €1,50 /λίτρο και αγοράζεται από τους τυροκόμους περί τα €1,15/λίτρο, δηλαδή ζημιά για τους αιγοπροβατοτρόφους €0,35/λίτρο, με το σύνολο των χορηγιών που δόθηκαν από το υπουργείο Γεωργίας να καλύπτει το 50% της ζημιάς περίπου. 

Μέχρι στιγμής στο σύστημα πιστοποίησης και ελέγχων του Bureau Veritas έχουν ενταχθεί 32 τυροκομεία που παράγουν περίπου το 8% της συνολικής παραγωγής χαλλουμιού και περίπου 1000 από τους 1500 επαγγελματίες κτηνοτρόφους.

Βέβαια, τα μεγάλα τυροκομεία, που παράγουν πέραν του 70% των εξαγωγών χαλλουμιού, δεν έχουν ενταχθεί στο σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης ΠΟΠ, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι παράγουν το προϊόν χαλλούμι με βάση τα εμπορικά σήματα που προϋπήρχαν της ΠΟΠ. Εκτιμάται μάλιστα ότι οι λόγοι για τους οποίους τα μεγάλα τυροκομεία δεν εντάχθηκαν στην ΠΟΠ, εστιάζονται στο γεγονός ότι δεν θέλουν να ενταχθούν στο σύστημα ελέγχου του ανεξάρτητου φορέα αφού, όπως και οι ίδιοι έχουν παραδεχθεί, δεν τηρούν την αναλογία αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος. Περαιτέρω, δεν τηρούν την προβλεπόμενη μέγιστη υγρασία του 46% (πουλούν δηλαδή νερό) και παράγουν προϊόντα που, σύμφωνα με την ΠΟΠ, δεν μπορούν να ονομάζονται χαλλούμι (burger, block, light, chilly, basil, delact κ.λπ.)

Με βάση τα επίσημα στοιχεία, κατά το 2020 είχαν παραχθεί συνολικά 44.000 τόνοι χαλλούμι αξίας €295,1 εκατομμυρίων, εκ των οποίων οι 4.300 τόνοι αφορούσαν χαλλούμι με 100% αιγοπρόβειο γάλα, 26.000 τόνοι χαλλούμι με μεικτό γάλα και 13.700 τόνοι με προϊόντα που φέρουν την ονομασία «χαλλούμι», χωρίς όμως να ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές του εμπορικού προτύπου και της ΠΟΠ. Για την παραγωγή των πιο πάνω ποσοτήτων χαλλουμιού θα απαιτούνταν κανονικά, τουλάχιστο 15.000 τόνοι περισσότερο αιγοπρόβειο και 30.000 τόνοι περισσότερο αγελαδινό γάλα. Το έλλειμμα αυτό μπορεί να αποδοθεί: (α) στην αυξημένη (εκτός προδιαγραφών ΠΟΠ) υγρασία στο τελικό προϊόν, δηλαδή χρησιμοποιήθηκαν γύρω στις 2000 τόνοι νερό, αντί για γάλα, (β) στη μειωμένη περιεκτικότητα (κάτω του προβλεπόμενου ορίου) αιγοπρόβειου γάλακτος στο μείγμα και (γ) στη χρήση γάλακτος που προέρχεται από γαλακτόσκονη.

Νομική Υπηρεσία: Αποφυγή της παραπλάνησης

Μετά το αδιέξοδο των διαβουλεύσεων μεταξύ υπουργείου Γεωργίας και εμπλεκομένων φορέων και με δεδομένο ότι συνεχιζόταν η παραγωγή χαλλουμιού που δεν ήταν ΠΟΠ από τα μεγάλα τυροκομεία, ζητήθηκε γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία, ειδικότερα όσον αφορά τη συμβατότητα να παράγεται στην επικράτεια της Δημοκρατίας ένα προϊόν που φέρει την ονομασία «χαλλούμι», χωρίς να πληροί τις προδιαγραφές του ΠΟΠ, και να εξάγεται σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ και σε τρίτες χώρες.

Σε γνωμάτευση ημερομηνίας 27 Μαΐου 2022, η Νομική Υπηρεσία αναφέρει ότι όλα τα προϊόντα που φέρουν την ονομασία χαλλούμι και προορίζονται για την κυπριακή αγορά ή/και για εξαγωγή σε κράτη μέλη της ΕΕ ή/και σε τρίτες χώρες, έστω και αν τυγχάνουν εμπορίας με προγενέστερα της αναγνώρισης της ΠΟΠ εμπορικά σήματα, θα πρέπει να πληρούν τις προδιαγραφές της ΠΟΠ, να έχουν ελεγχθεί, να έχουν λάβει τη σχετική πιστοποίηση και να φέρουν τη σήμανση ΠΟΠ. Ειδικότερα όσον αφορά την αγορά των κρατών-μελών, η Νομική Υπηρεσία θεωρεί ότι η κυκλοφορία προϊόντων με την ονομασία χαλλούμι που δεν πληρούν τις προδιαγραφές της ΠΟΠ, θα μπορούσε να παραπλανήσει το κοινό ως προς τη φύση, την ποιότητα ή τη γεωγραφική προέλευση του προϊόντος. Επιπλέον, από τη Νομική Υπηρεσία γίνεται εισήγηση όπως εξαλειφθεί κάθε διαφορετικότητα μεταξύ των προδιαγραφών παραγωγής των εμπορικών σημάτων και της ΠΟΠ, με τροποποίηση των κανονισμών των σημάτων.

Οι εισηγήσεις για τροποποίηση που θα υποβληθούν στις Βρυξέλλες

Η Κυβέρνηση μετά και την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων του Προέδρου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς παραγωγής χαλλουμιού, θα υποβάλει στην Κομισιόν σειρά τροποποιήσεων ήσσονος σημασίας στις προδιαγραφές της ΠΟΠ. Τροποποιήσεις που αξιολογούνται και εγκρίνονται σε διάστημα περίπου δύο μηνών. Οι αλλαγές αυτές αναμένεται να διευκολύνουν τα τυροκομεία να εμπορεύονται με το όνομα χαλλούμι, τον μεγαλύτερο όγκο των προϊόντων τους. Αφορούν πρώτον, το αυξημένο ποσοστό υγρασίας στο χαλλούμι να περιλαμβάνεται στην ΠΟΠ και δεύτερο, να μπορούν να νομιμοποιηθούν τα περισσότερα από τα προϊόντα που παράγονταν εκτός προδιαγραφών, όπως το block και το burger. 

Περαιτέρω, θα καταβληθεί προσπάθεια για τροποποίηση του κανονισμού για τις ΠΟΠ, ώστε σε εξαιρετικές περιπτώσεις να είναι δυνατή η επέκταση της μεταβατικής περιόδου για περισσότερα από 10 χρόνια. Η προσπάθεια αυτή καταβάλλεται μετά από διαβούλευση με την Κομισιόν, η οποία συζητά το θέμα στο δικό της επίπεδο. Αν αυτό επιτευχθεί, η υποχρέωση παραγωγής χαλλουμιού με αναλογία αιγοπρόβειο 50%+ και αγελαδινό 50%-, από το 2024 μπορεί να μετατεθεί στο 2029 ή στο 2030.

Επίσης, στο τραπέζι των συζητήσεων είναι και η τροποποίηση της ποσόστωσης γάλακτος που θα ισχύει από τον Ιούλιο του 2024 από αιγοπρόβειο 50%+ και αγελαδινό 50%- σε αιγοπρόβειο 35%+ και αγελαδινό 65%.