Η επίθεση του Σαββάτου στο Ισραήλ από τους μαχητές της Χαμάς, οι οποίοι σκότωσαν περισσότερους από 1000 ανθρώπους και απήγαγαν δεκάδες άλλους, όπως επίσης και τα ισραηλινά αντίποινα που ακολουθήσαν, έδειξαν πως η ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη έχει περάσει σε άλλη φάση.
Αντί ενός μεμονωμένου επεισοδίου, μικρού εύρους και περιορισμένου βεληνεκούς, αυτή τη φορά γίναμε μάρτυρες ενός ενορχηστρωμένου και άρτια εκτελεσμένου σχεδίου εισβολής της Χαμάς, εντός της εδαφικής επικράτειας του Ισραήλ, ανέφερε μιλώντας στον Φιλελεύθερο ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, διεθνολόγος και υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστήμιου Πειραιά.
Η Χαμάς με τις δολοφονίες και τις απαγωγές προχώρησε σε μια επίδειξη τρόμου και φρίκης, που όμως άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Οι συνέπειες από τον πόλεμο, αγγίζουν όλες τις χώρες της περιοχές. Kαθώς το Ισραήλ, οι εχθροί του και ο κύριος εταίρος του, οι ΗΠΑ, ανταποκρίνονται σε αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα, οι νέοι, και μη δοκιμασμένοι κανόνες του παιχνιδιού κινδυνεύουν να μετατρέψουν την αιματηρή αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς σε έναν ευρύτερο πόλεμο.
Την ίδια ώρα, το πλήγμα που δέχτηκε το Ισραήλ είναι βαθύ για αυτό και η αντίδρασή του θα είναι εξίσου άγρια. «Η στρατιωτική και πολιτική ελίτ του Ισραήλ, πιστή στο δόγμα των ασύμμετρων αντιμέτρων, θα ισοπεδώσει την περιοχή, ανέφερε ο Έλληνας ειδικός, προσθέτοντας πως οι δύο πλευρές οδηγούνται σε μια κατάσταση που αυτοτροφοδοτούν τη βία και την καταστροφή.
Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο τι συμβαίνει σήμερα και σε άλλες συρράξεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς; Και αν ναι ποιες είναι;
Η σύρραξη που λαμβάνει χώρα αυτή τη στιγμή είναι άκρως διαφορετική από τις προηγούμενες. Παρότι σε ιδεολογικό επίπεδο ο σκοπός και τα αιτήματα της Χαμάς, που πυροδότησαν τη σύρραξη παραμένουν διαχρονικά τα ίδια, με πρωταρχικό αυτό της δημιουργίας αυτόνομου παλαιστινιακού κράτους, με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ, το επιχειρησιακό σκέλος της σύρραξης διαφοροποιείται πλήρως από αυτό του παρελθόντος. Αντί ενός μεμονωμένου επεισοδίου, μικρού εύρους και περιορισμένου βεληνεκούς, αυτή τη φορά γίναμε μάρτυρες ενός ενορχηστρωμένου και άρτια εκτελεσμένου σχεδίου εισβολής της Χαμάς, εντός της εδαφικής επικράτειας του Ισραήλ. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα του Ισραήλ κρίθηκε ανεπαρκής ενώ το φημισμένο δίκτυο της ισραηλιτικής αντικατασκοπείας δεν κατάφερε να αποδώσει τα αναμενόμενα. Και αυτή είναι μια ακόμα βασική διαφορά σχετικά με τις προηγούμενες συρράξεις, τόσο του Ισραήλ με τη Χαμάς, όσο και με άλλα αραβικά κράτη. Η πλήρης αποτυχία των μυστικών του υπηρεσιών.
Αυτό που επίσης είναι ξεκάθαρο είναι πως αυτή τη φορά η Χαμάς προσπαθεί, μέσω της κρίσης την οποία δημιούργησε να καταφέρει να ελέγξει τον παλαιστινιακό λαό στο σύνολό του. Μην ξεχνάμε πως, παρότι η Λωρίδα της Γάζας ελέγχεται εξ ολοκλήρου από τους ριζοσπαστικοποιημένους ισλαμιστές της Χαμάς, στη δυτική όχθη η παρουσία της Φατάχ, που εκφράζεται μέσω της Παλαιστινιακής Αρχής, είναι υπαρκτή.
Οι συνέπειες όμως από τον πόλεμο αγγίζουν ολόκληρη την περιοχή, έτσι;
Ναι και επίσης, το διακύβευμα αυτής της σύρραξης διαφέρει από αυτό του παρελθόντος, ακόμα και αν αναφερόμαστε στην πρώτη και δεύτερη ιντιφάντα. Το Ισραήλ είχε καταφέρει να αναθερμάνει και σε κάποιες περιπτώσεις να επαναφέρει πλήρως τις σχέσεις του με μια σειρά από αραβικά κράτη. Ενώ στο άμεσο μέλλον, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές της Ουάσιγκτον, ετοιμαζόταν η προσέγγιση με τη Σαουδική Αραβία. Η ηγέτιδα δύναμη του σουνίτικου Ισλάμ βρισκόταν σε ανοιχτό διάλογο με το Ισραήλ, με σκοπό την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών. Πλέον με την εξέλιξη και την τροπή της ισραηλο-παλαιστινιακής σύρραξης κάτι τέτοιο φαντάζει λιγότερο πιθανό. Η Σαουδική Αραβία δεν μπορεί να αφήσει στα χέρια του Ιράν ή της Τουρκίας τον ρόλο της προστάτιδας δύναμης των απανταχού μουσουλμάνων και κατά συνέπεια των Παλαιστινίων. Αποτέλεσμα αυτού είναι να δημιουργηθεί ένα διπλωματικό ντόμινο, το οποίο ξεπερνά τα περιορισμένα όρια της Λωρίδας της Γάζας και προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Προβλέψεις είναι δύσκολο να γίνουν. Όλα, όμως δείχνουν πως μια χερσαία επιχείρηση είναι θέμα ωρών. Πώς πιστεύετε πως μπορεί να εξελιχθεί η κατάσταση;
Όντως μια χερσαία επίθεση είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο. Η κατάσταση θα εξελιχθεί με συντριπτική κατεδάφιση της Λωρίδας της Γάζας. Η στρατιωτική και πολιτική ελίτ του Ισραήλ, πιστή στο δόγμα των ασύμμετρων αντιμέτρων, θα ισοπεδώσει την περιοχή. Ταυτόχρονα μεμονωμένοι θύλακες της Χαμάς – μέσω ενός ιδιότυπου τύπου πολέμου που θα πραγματοποιείται στα ερείπια (μη ελεγχόμενο περιβάλλον) – θα δημιουργούν πλήγματα στις δυνάμεις του Ισραήλ, τα οποία θα ανατροφοδοτούν το αιματοκύλισμα. Οι μαχητές της Χαμάς είναι δεδομένο πως δεν θα υποχωρήσουν στο σύνολό τους από τη Γάζα.
Θα είναι ένας γρήγορος πόλεμος ή θα δούμε το σενάριο της Ουκρανίας να επαναλαμβάνεται;
Σε αυτή τη φάση δεν βλέπω κοινά μεταξύ της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της επέμβασης του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, ούτε σε επιχειρησιακό ούτε σε ιδεολογικό επίπεδο. Από τη μια η Ρωσία, αψηφώντας το διεθνές δίκαιο, εισέβαλε εντελώς παράνομα και παραβίασε την εδαφική ακεραιότητα ενός άλλου κυρίαρχου κράτους ενώ από την άλλη το Ισραήλ βρίσκεται αμυνόμενο, προσπαθώντας να υπερασπίσει τα εθνικά του συμφέροντα. Επίσης στην Ουκρανία έχουμε δύο στρατούς δομημένους στα σύγχρονα στρατιωτικά πρότυπα, ενώ στην περίπτωση της Γάζας έχουμε πρακτικά έναν εθνικό στρατό, που μάχεται εναντίον φανατισμένων τρομοκρατών.
Ποιες δυσκολίες συνεπάγεται μια χερσαία επιχείρηση τόσο για το Ισραήλ όσο και για τη Χαμάς;
Γνωρίζουμε πως αυτή τη στιγμή η Χαμάς κρατάει πλήθος ομήρων ενώ υπάρχουν βίντεο που δείχνουν πως ήδη έχει ξεκινήσει τις δολοφονίες τους, με προφανή σκοπό τον εκβιασμό των δυνάμεων του Ισραήλ. Επίσης σε αυτό που πρέπει να δοθεί έμφαση είναι πως οι δυνάμεις του Ισραήλ δεν είναι αντιμέτωπες με έναν ορατό εχθρό. Οι μαχητές της Χαμάς και πιο συγκεκριμένα του ενόπλου τμήματός της, της ταξιαρχίας Ιζ αντ – Ντιν αλ-Κασάμι είναι διασκορπισμένοι και ανακατεμένοι με τον υπόλοιπο άμαχο και αθώο παλαιστινιακό λαό. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως η επιχείρηση αυτή γίνεται μέσα στην ισοπεδωμένη Γάζα, μέσα στα ερείπια όπου ζουν περίπου 2.000.000 άνθρωποι χωρίς υποδομές, χωρίς ρεύμα, σε συνθήκες πλήρους αποκλεισμού. Το Ισραήλ προς το παρόν δεν φαίνεται να διατίθεται να άρει τον αποκλεισμό της Γάζας, με αποτέλεσμα μια ανθρωπιστική κρίση να είναι προ των πυλών. Όσο η χερσαία επιχείρηση θα λαμβάνει χώρα, η ανθρωπιστική βοήθεια θα είναι αδύνατο να φτάσει.
Με ποιο τρόπο μπορεί να κλιμακωθεί ακόμη περισσότερο ο πόλεμος;
Αυτό που όλοι οι διεθνείς αναλυτές φοβόμαστε δεν είναι άλλο από το να αποκτήσει αυτός ο πόλεμος και άλλες προεκτάσεις. Μια πιθανή ανάμειξη της Χεσμπολάχ θα πυροδοτούσε νέα ένταση στην περιοχή, που συνορεύει το Ισραήλ με το Λίβανο. Παρότι η Βηρυτός ξεκαθάρισε με κάθε τρόπο πως δεν επιθυμεί εμπλοκή, η διαχωριστική γραμμή παραμένει εξαιρετικά λεπτή και οι ισορροπίες τεταμένες. Ο πόλεμος επίσης θα μπορούσε να κλιμακωθεί, εάν το Ιράν αποφασίσει να βοηθήσει πιο ενεργά τη Χαμάς, κάτι που στην παρούσα κατάσταση φαντάζει μη πιθανό σενάριο. Σε αυτό όμως που, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να δοθεί έμφαση δεν είναι η περαιτέρω κλιμάκωση αλλά ο τρόπος αντίληψης των δρώντων και της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης. Φάνηκε για μια ακόμα φορά πως το αίμα των Παλαιστινίων είναι φτηνό και εύκολο να χυθεί. Είναι φτηνό για το Ισραήλ, που ισοπεδώνει και αιματοκυλά κατοικημένες περιοχές. Είναι φτηνό για τη Χαμάς, που γνωρίζει εκ των προτέρων ότι τα αντίποινα του Ισραήλ θα είναι δυσανάλογης έντασης. Αλλά είναι φτηνό και για τους ίδιους τους Παλαιστίνιους. Ο αποκλεισμός που είχε επιβληθεί από το Ισραήλ στερούσε συστηματικά τους Παλαιστίνιους να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, παιδείας και από οτιδήποτε άλλο έχει σχέση με το δικαίωμα αυτών των ανθρώπων να ζήσουν μια κανονική ζωή. Από το να ζουν σε αυτή την υπαίθρια φυλακή, πολλοί νέοι, υποκύπτοντας στην πλύση εγκεφάλου και στα κηρύγματα μίσους των διαφόρων «Αγιατολάχων», προτιμούν να ζωστούν με εκρηκτικά και να γίνουν μάρτυρες του Αλλάχ.
