Εθνικό Συμβούλιο για τις 8 Ιανουαρίου συγκάλεσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης όπως αποκαλύπτει σε συνέντευξη του στον «Φ». Ενώπιον της πολιτικής ηγεσίας ο Πρόεδρος προτίθεται να θέσει συγκεκριμένα πιθανά σενάρια σε σχέση με την προοπτική για επανέναρξη των συνομιλιών.
-Δεν συγκαλείτε Εθνικό Συμβούλιο επειδή δεχτήκατε πίεση;
Ασκείται κριτική για παράδειγμα και από το Δημοκρατικό Συναγερμό και από το ΑΚΕΛ- σεβαστό- για το Εθνικό Συμβούλιο. Μα θα συγκαλέσουμε Εθνικό Συμβούλιο όταν έχει ουσία να συζητήσουμε κάτι. Όχι απλά να συγκληθεί για να συγκληθεί. Πρέπει να έχει ουσία να συζητήσουμε. Συγκάλεσα το Εθνικό Συμβούλιο στις 8 Ιανουαρίου η ώρα 9.30 το πρωί γιατί ετοιμάζομαι ενόψει και της καθόδου της απεσταλμένης του ΓΓ των ΗΕ να παρουσιάσω συγκεκριμένα πιθανά σενάρια σε σχέση με την προοπτική επανέναρξης των συνομιλιών. Είναι πολύ κρίσιμη η παρούσα περίοδος. Εργαστήκαμε μεθοδικά για να πετύχουμε τον διορισμό και πρέπει να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Και για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα, από δικής μας πλευράς, θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατό. Χρειάζεται για παράδειγμα μια συγκεκριμένη στρατηγική την οποία, επαναλαμβάνω, επεξεργάζομαι για να παρουσιάσω στο Εθνικό Συμβούλιο και θα ζητήσω συγκεκριμένες απόψεις, εισηγήσεις για τον τρόπο αντιμετώπισης και αναμένω να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση.
Δεν θα συγκαλέσω απλά Εθνικό Συμβούλιο για να πω ότι έχω συγκαλέσει ή επειδή μου έστειλαν μια επιστολή. Πολλές φορές μαθαίνω ότι ζητήθηκε σύγκληση Εθνικού Συμβουλίου από δημοσιεύματα στον Τύπο διότι δεν προλαβαίνω καν να παραλάβω τις σχετικές επιστολές. Αλλά το καταλαβαίνω αυτό ότι είναι μέσα στο πλαίσιο γενικότερα της πολιτικής. Την ίδια ώρα, όμως, για να συνεχίσω από εκεί που έμεινα σε προηγούμενο ερώτημα σας, εάν προερχόμουν από κάποιο κομματικό χώρο και έπαιρνα επιστολή από τον αρχηγό του κόμματος ότι πρέπει να συγκαλέσω Εθνικό Συμβούλιο, δεν υπήρχε περίπτωση να λειτουργήσω διαφορετικά. Όμως, επειδή δεν έχω αυτή τη δέσμευση, κινούμαι σαφώς πιο ελεύθερα και με ενδιαφέρει περισσότερο η ουσία σε όλα τα θέματα, και φυσικά στο Κυπριακό, λαμβάνοντας υπόψη και την κρισιμότητα των στιγμών.
– Μιας και μπήκαμε στο Κυπριακό. Παρουσιάζεται η Λευκωσία να θέλει κινητικότητα, και σωστά, αλλά πιέζει τα πράγματα στο να ξεκινήσει. Εσείς βλέπετε τον κίνδυνο αν αποτύχει αυτή η προσπάθεια;
Φυσικά και τον βλέπω. Ένα από τα σενάρια που επεξεργαζόμαστε είναι να γίνει αυτή η προσπάθεια με τον διορισμό του προσωπικού απεσταλμένου και η τουρκική πλευρά να μην αλλάξει θέση και αυτή η προσπάθεια να οδηγηθεί σε μια νέα αποτυχία που αντιλαμβάνεστε 50 χρόνια μετά, τι επιπτώσεις μπορεί να έχει. Αυτά είναι που θα παρουσιάσουμε στο Εθνικό Συμβούλιο για το ποιους παράγοντες πρέπει να αξιοποιήσουμε έτσι ώστε να μην αποτύχει αυτή η προσπάθεια ή αν αποτύχει η προσπάθεια που είναι το σενάριο που απευχόμαστε, να δούμε πώς θα αντιδράσουμε. Θέλω να γίνει ουσιαστική συζήτηση στο Εθνικό Συμβούλιο. Έχω ιδέες, έχω απόψεις, έχω προσεγγίσεις.
– Έχετε σχέδιο Β δηλαδή;
Έχω σχέδιο όσον αφορά τη διαχείριση του πώς θα προσεγγίσει η τουρκική πλευρά αυτή τη νέα προσπάθεια. Δεν έχω και δεν πιστεύω σε σχέδιο Β, όσον αφορά τη μορφή λύσης του Κυπριακού.
– Στην περίπτωση που έρθει η απεσταλμένη και αποφανθεί ότι οι μεν θέλουν αυτήν την μορφή λύσης και οι άλλοι θέλουν δύο κράτη. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα. Τι νομίζετε ότι θα κάνουν τα Ηνωμένα Έθνη; Θα συνεχίσουν να συζητούν;
Άρα εγώ πρέπει να διασφαλίσω με εκείνους που παίρνει εντολή ο Γενικός Γραμματέας, αν φτάσω σε αυτό το σενάριο που εγώ θα κάνω ό,τι είναι δυνατό για να μην φτάσω, να διασφαλίσω ότι δεν θα αλλάξει κάτι σε σχέση με την μορφή λύσης. Γιατί ξέρω, μελετώντας την τουρκική πλευρά ποιες είναι οι ενδεχόμενες στρατηγικές που θα ακολουθήσει. Όλα αυτά θέλω να συζητήσω στο Εθνικό Συμβούλιο.
Το ενδεχόμενο η απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών να επιδιώξει μια συζήτηση είναι ή μία έμμεση διαπραγμάτευση κάπου μεταξύ της θέσης της ελληνοκυπριακής πλευράς για λύση ΔΔΟ και της θέσης της τουρκικής πλευράς για λύση δύο κρατών, πώς το βλέπετε; Σας ανησυχεί;
– Ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ είναι δεσμευμένος από τα ψηφίσματα των ΗΕ και της διεθνούς κοινότητας. Κάνει μεγάλες προσπάθειες η Τουρκία για να βάλει στο τραπέζι άλλη μορφή λύσης αλλά από την διεθνή κοινότητα δεν υπάρχει ανταπόκριση. Και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρξει ανταπόκριση.
– Η προσπάθεια να εμπλέξετε την ΕΕ μέχρι στιγμής δεν είχε αποτέλεσμα. Δηλαδή είχατε ψηλώσει τον πήχη σε σχέση με τον διορισμό απεσταλμένων της ΕΕ. Αντιλαμβανόμαστε ότι είχαν πει οι Ευρωπαίοι ότι πρέπει πρώτα να γίνει ο διορισμός από τα ΗΕ. Τώρα που θα διοριστεί η κ. Κουεγιαρ, υπάρχει σενάριο ή ενδεχόμενο να διοριστεί απεσταλμένος της ΕΕ;
Ασχέτως με το τι λέγεται από τον οποιονδήποτε, η ΕΕ ενδιαφέρεται και εμπλέκεται στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος της ΕΕ. Είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι, θα συνεχίσει να είναι μέλος της ΕΕ και μετά τη λύση του Κυπριακού. Την ίδια στιγμή υπάρχει μια δεδηλωμένη επιθυμία της Τουρκίας να ενισχύσει, για εξυπηρέτηση δικών της συμφερόντων τις σχέσεις της με την ΕΕ. Αυτό περνά μέσα και από το Κυπριακό. Ναι, είπα για τον απεσταλμένο. Επειδή δεν έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής, δεν σημαίνει ότι θα σταματήσω την προσπάθεια. Δεν υπάρχει τίποτε εύκολο.
Ξέρω καλά ποιου κράτους μέλους της ΕΕ είμαι Πρόεδρος και ποιες είναι οι δυνατότητες της Κύπρου στην ΕΕ. Να σας αναφέρω κάτι σχετικό. Διαβάζω την κριτική που γίνεται από κάποιους, για το θέμα του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου, της προσπάθειάς μας, της πρωτοβουλίας μας για τη Γάζα. Πέρα από το ότι προσπαθούμε να δείξουμε στην πράξη ότι έχουμε ρόλο σε αυτή την περιοχή, να βοηθήσουμε κάποιους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, αυτή η πρωτοβουλία αναδεικνύει και την Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι συνειδητή τακτική που ακολουθούμε στο να έχουμε ρόλο και λόγο στις συζητήσεις που γίνονται στις Βρυξέλλες για να μπορούμε και εμείς να ζητήσουμε στα αυστηρά δικά μας θέματα. Έρχομαι συγκεκριμένα στο θέμα του απεσταλμένου. Μίλησα με συγκεκριμένη πολιτική ευρωπαϊκή προσωπικότητα. Επιθυμεί να εμπλακεί, να αναλάβει αυτό τον ρόλο που περιέγραψα πάρα πολλές φορές. Το συζήτησα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο οποίος συμφωνεί για την συγκεκριμένη προσωπικότητα. Δεν τέλειωσε και ούτε σταμάτησε η προσπάθεια μας. Και δεν ανέμενα ανακοινώνοντας την επιδίωξη μας ότι θα γίνει την επόμενη μέρα.
– Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διατεθειμένη από πλευρά της να αναλάβει ένα βάρος σε ένα θέμα όπως το Κυπριακό, γιατί βλέπουμε ότι στην διεθνή σκηνή δεν προσπαθεί ή δεν θέλει να εμπλακεί ενεργά η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όπως προανέφερα η ΕΕ εμπλέκεται στο Κυπριακό. Την ίδια στιγμή, έχει και η ίδια συμφέρον μέσα από την επίλυση του Κυπριακού. Και εδώ, αν θέλετε, είναι και η δική μας ευθύνη. Να αναδείξουμε ότι υπάρχουν συμφέροντα που θα μπορούν να εξυπηρετηθούν και για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για κάποια συγκεκριμένα κράτη-μέλη που έχουν ένα ιδιαίτερο ρόλο, μέσα από την επίλυση του Κυπριακού. Να αναδεικνύουμε ότι δεν είμαστε μόνο ένα ΚΜ υπό κατοχή, μονοθεματικό στις προσεγγίσεις του. Και εδώ επανέρχομαι στο θέμα της πρωτοβουλίας μας για την δημιουργία θαλάσσιου διαδρόμου για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Είδαμε από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, από κάποια κράτη να χαιρετίζουν και να αγκαλιάζουν την πρωτοβουλία μας. Γιατί η κυπριακή Δημοκρατία ήταν το μόνο κράτος μέλος που μέσα από την πρωτοβουλία της απέδειξε ότι και η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να διαδραματίσει ρόλο σε αυτή την κρίση.
– Ναι, αλλά για να υλοποιηθεί η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, εκκινά από την Κύπρο που είναι από τα μικρά κράτη – μέλη και τη Βρετανία που είναι πρώην μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτός δεν είναι λόγος να μας αποτρέψει να ξεκινήσουμε μία πρωτοβουλία;
Δεν μπορώ να δεχτώ προϋποθέσεις για τη διαπραγματευτική ομάδα
– Θα ήθελα να σας ρωτήσω και για την διαπραγματευτική ομάδα και πώς αντιδράτε στις προϋποθέσεις που θέτει το ΑΚΕΛ. Και αν απαντήσατε στην επιστολή Στεφάνου.
Αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορώ να δεχτώ προϋποθέσεις.
– Απαντήσατε στην επιστολή;
Δεν απάντησα γραπτώς στον γγ του ΑΚΕΛ, αλλά είχαμε σχετική τηλεφωνική επικοινωνία. Θα απαντήσω και γραπτώς.
– Κύριε Πρόεδρε, σε ό,τι αφορά τη διαπραγματευτική σας ομάδα, χρονικά πότε θα είστε έτοιμος να την ανακοινώσετε;
– Έχω ζητήσει χωρίς να είναι δεσμευτικό, αλλά θεώρησα καθήκον μου να το πράξω, από τα κόμματα αν έχουν τις οποιεσδήποτε εισηγήσεις. Η τελική επιλογή εναπόκειται σ’ εμένα. Αλλά θεώρησα σωστό μέσα στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου εάν έχουν οποιεσδήποτε εισηγήσεις. Κάποιοι μου έχουν κάνει εισηγήσεις, κάποιοι άλλοι όχι. Κάποιοι μπορεί να μην μου έχουν κάνει εισηγήσεις γιατί δεν επιθυμούν να ληφθούν υπόψη οι εισηγήσεις τους στον σχηματισμό της διαπραγματευτικής ομάδας, την οποία μετά το Εθνικό Συμβούλιο της 8ης Ιανουαρίου προτίθεμαι να ανακοινώσω.
– Οι εισηγήσεις που σας έχουν κάνει έχουν κομματικό χρώμα;
Κάποιες ναι, κάποιες όχι. Αλλά δεν αποτελεί κριτήριο για μένα η κομματική προέλευση. Αυτό που θα λάβω υπόψη είναι κατά πόσο μπορούν πραγματικά να ενισχύσουν την όλη προσπάθεια.
– Ποια κόμματα;
Όπως σας ανέφερα, κάποια κόμματα δώσανε ήδη, κάποια όχι. Δεν υπάρχει λόγος να αναφέρω συγκεκριμένα. Δεν επιθυμώ να αναγάγω το συγκεκριμένο θέμα, ως θέμα αντιπαράθεσης. Μιλούμε για το Κυπριακό.
Θεωρώ ότι η διαφύλαξη όσο το δυνατό μεγαλύτερου βαθμού ενότητας και συλλογικότητας, είναι πάρα πολύ σημαντική.
Μας ανησυχεί η αμφισβήτηση της Νεκρής Ζώνης
– Όσον αφορά τη νεκρή ζώνη και όσα συμβαίνουν;
Ναι. Το θέμα με τη νεκρή ζώνη με ανησυχεί πάρα, πάρα πολύ. Υπήρχαν πάντοτε αμφισβητήσεις, αλλά υπάρχει μια αυξανόμενη προσπάθεια από πλευράς του κατοχικού στρατού να αμφισβητήσει το καθεστώς της νεκρής ζώνης. Και είναι κάτι που μας προβληματίζει. Να σας αναφέρω ότι πρόσφατα απευθύνθηκα και στον ΓΓ των ΗΕ. Υπάρχουν δύο θέματα. Το πρώτο είναι τα μέτρα που λαμβάνουμε εμείς για να διασφαλίσουμε το αίσθημα της ασφάλειας προς τον κόσμο. Υπήρξε μια αν θέλετε κριτική από κάποιους όταν αναφέρθηκα σε κάποια μέτρα που είναι ορατά και σε κάποια άλλα που δεν φαίνονται. Αντιλαμβάνεστε, μιλούμε για θέματα ασφάλειας και αυτό είναι που μας ενδιαφέρει. Δεν μπορεί να είναι ορατά ή/και να δημοσιοποιηθούν κάποια μέτρα. Τι ήταν σημαντικό για μένα; Ήταν να πάω προσωπικά στον Άγιο Δομέτιο, να δω από πρώτο χέρι και να μιλήσω με τον κόσμο για να αντιληφθώ αν όντως νιώθουν ασφάλεια.
Το δεύτερο είναι η συνεργασία που έχουμε με τα Ηνωμένα Έθνη σε σχέση με την αποτροπή τέτοιου είδους ενεργειών από πλευράς Τουρκίας.
Ειδικότερα με κάποια μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που έχουν και ειρηνευτές στην Κύπρο με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και αντιλαμβάνονται πολύ καλά τις ενέργειες του κατοχικού στρατού στην νεκρή ζώνη. Επεξεργαστήκαμε και έχουμε ήδη υλοποιήσει μέτρα που αφορούν, αν θέλετε τη στρατιωτική πτυχή. Υπάρχουν όμως και άλλα μέτρα τα οποία δεν μπορούμε να τα δημοσιοποιήσουμε.
– Στο θέμα της Πύλας θα υπάρξει κάποια εξέλιξη ή θα μείνουν στάσιμα τα πράγματα;
Εμείς είμαστε έτοιμοι να υπάρξει υλοποίηση των όσων έχουν συμφωνηθεί.
– Συμφωνία υπήρξε;
Ναι, υπήρξε συμφωνία σε συνέχεια δικής μας πρωτοβουλίας για να ανατραπούν οι τουρκικοί σχεδιασμοί. Κάτι που αναγνωρίστηκε και από την διεθνή κοινότητα. Και δεν ισχυρίζομαι ότι επιλύθηκε το πρόβλημα, αλλά ήταν η πρώτη φορά που είδαμε τέτοια αντίδραση από πλευράς των ΗΕ.
Για παράδειγμα, το 1996 είδαμε να δολοφονούν κόσμο μέσα στην νεκρή ζώνη και δεν υπήρξε ουσιαστική αντίδραση από πλευράς ΗΕ.
– Ο δρόμος θα γίνει;
Εμείς είμαστε έτοιμοι να υλοποιηθεί η συμφωνία που επιτεύχθηκε στο σύνολο της.
