Τέσσερις δεκαετίες μετά την κατασκευή του Πομπιντού στο Παρίσι, ο Ρώσος μεγιστάνας Λεονίτ Μίκελσον ανέθεσε στον Ρέντζο Πιάνο να μετατρέψει ένα επιβλητικό αλλά εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας σε κέντρο πολιτισμού. Και εγένετω το GES-2.
Από το 1907, όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή του, έως το 2014 που εγκαταλείφθηκε, το GES-2 ήταν ένας από τους βασικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ρωσικής πρωτεύουσας. Αφότου τέθηκε εκτός λειτουργίας, το επιβλητικό εργοστάσιο που βρίσκεται σε ένα τεχνητό νησί στον ποταμό Μοσχόβα, λίγα μέτρα από το Κρεμλίνο, εξαγοράστηκε από το V-A-C Foundation, ένα πολιτιστικό ίδρυμα που σύστησε ο Λεονίτ Μίκελσον το 2009. (Να σημειώσουμε πως πρόκειται για τον πιο πλούσιο άνθρωπο της Ρωσίας με περιουσία 27 δις σύμφωνα με τους Forbes). Επόμενη κίνηση ήταν να αναθέσει στον Ρέντζο Πιάνο να το μετατρέψει σε πολιτιστικό κέντρο. Στην πρώτη του επί τόπου επίσκεψη, ο Ιταλός αρχιτέκτονας πρότεινε στον εργοδότη του να αγοράσει και όλα τα γύρω κτίρια και να τα κατεδαφίσει, ούτως ώστε να επιτρέψει στο φως να πλημμυρίσει τον χώρο. Και το έκανε.
Όπως και στο Πομπιντού, ο Πιάνο πρότεινε το μοντέλο της «ανοικτής πλατείας», με γκαλερί, βιβλιοθήκες, αίθουσες συναυλιών, αμφιθέατρα διαλέξεων, χώρους φιλοξενίας καλλιτεχνών, διάφορα εργαστήρια (ακόμα και μαγειρικής) ένα καφενείο αλλά και έναν κήπο με 624 σημύδες που φυτευτήκαν πάνω από ένα υπόγειο χώρο στάθμευσης δημιουργώντας έτσι ένα νέο πάρκο. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι μπλε καμινάδες από χάλυβα, ύψους 70 μέτρων, που βοηθούν στον φυσικό αερισμό του κτιρίου μειώνοντας έτσι την κατανάλωση ενέργειας.
Το GES-2 είναι αυτή την στιγμή ο μεγαλύτερος χώρος σύγχρονης τέχνης στη Ρωσία. Όσο για το κόστος, αποτελεί μυστικό. Ερωτηθείς σχετικά ο Μίκελσον αρκέστηκε να πει πως χρειάστηκε να καταβάλει τα διπλάσια από όσα εκτιμούσε αρχικά. Ο δε Πιάνο συμπλήρωσε: «Για να φτιάξεις ένα καλό κτίριο, χρειάζεσαι έναν καλό πελάτη. Στο GES-2 υπάρχουν όλα όσα μπορεί να ζητήσει ένας αρχιτέκτονας: ένας τόπος γεμάτος μνήμες, ένας εγκαταλειμμένος βιομηχανικός χώρος που είναι ένα εργοστάσιο φωτός και η δυνατότητα δημιουργίας ενός χώρου αφιερωμένου στην ομορφιά».
Το νέο ρωσικό πολιτιστικό κέντρο καταλαμβάνει έκταση πέραν των 36.000 τ.μ. Δεν πρόκειται για ένα μουσείο με την κλασική έννοια, αλλά για έναν τόπο συνάντησης και παραγωγής για τη ρωσική και διεθνή πολιτιστική σκηνή. Ήδη για τη λειτουργία του δραστηροποιείται μια διεθνής ομάδα επιμελητών με επικεφαλής τον καλλιτεχνικό διευθυντή Φραντζέσκο Μανακόρντα, ο οποίος παλαιότερα εργαζόταν στην Tate Liverpool. Στόχος του όπως έχει δηλώσει είναι να φέρει τα εικαστικά, το σύγχρονο χορό και τη σύγχρονη μουσική πιο κοντά στο ευρύ κοινό.
Ήδη ξεκίνησε μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων τόσο με Ρώσους όσο και διεθνείς καλλιτέχνες. Μεταξύ άλλων, ο Ισλανδός περφόμερ Κάργιανσον ξεκίνησε ένα ζωντανό ριμέικ της αμερικανικής σαπουνόπερας «Σάντα Μπάρμπαρα», η οποία πρόκειται να παρουσιαστεί τις επόμενες 100 ημέρες και λατρεύτηκε στη μετασοβιετική Ρωσία τη δεκαετία του 1990. Στους χώρους θα εκτεθεί και μέρος της συλλογής του Μικέλσον, που περιλαμβάνει έργα των Φράνσις Μπέικον, Αμεντέο Μοντιλιάνι, Γκέρχαρντ Ρίχτερ και Βασίλι Καντίνσκι και πολλών άλλων.
