H λίθινη βάση μιας κυκλικής κατοικίας της Χαλκολιθικής περιόδου, από την οποία διασώζεται το ήμισυ περίπου της περιφέρειάς της, ήρθε στο φως κατά την τελευταία ανασκαφή στην προϊστορική θέση Μακούντα-Βούλες- Μερσινούδκια, στα βορειοανατολικά της Πόλης Χρυσοχούς.
Η κατοικία αυτή φαίνεται να ήταν σε χρήση ταυτόχρονα με μια δεύτερη κυκλική κατοικία, που ανακαλύφθηκε πολύ κοντά κατά τις προηγούμενες ανασκαφικές περιόδους.
Συνολικά, τρεις κυκλικές κατοικίες της Χαλκολιθικής περιόδου έχουν ανακαλυφθεί στον χώρο, καθώς και ένα μικρό τμήμα τοίχου, το οποίο ανακαλύφθηκε το 2023 και ενδέχεται να ανήκει σε μια τέταρτη κατοικία. Στο εσωτερικό όλων αυτών των κατοικιών εντοπίστηκαν πάνω στα δάπεδα θραύσματα κεραμεικών αγγείων, λίθινα εργαλεία, οστά ζώων, υλικά από κατάρρευση τοίχων και άλλα ευρήματα.
Η ανασκαφική περίοδος του 2023 έφερε ακόμη στο φως δύο επάλληλες εστίες φωτιάς, η μια πάνω από την άλλη. Ενώ η χρήση της ανώτερης εστίας δεν μπορεί να διακριβωθεί με σαφήνεια, η κατώτερη εστία φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε για την όπτηση κεραμεικών αγγείων, αλλά θα είχε και άλλες χρήσεις. Οι εστίες φωτιάς που ανακαλύφθηκαν χρονολογούνται από κεραμεικά συνευρήματα στη Μέση Εποχή του Χαλκού.
Η ανασκαφή στη θέση Μακούντα-Βούλες-Μερσινούδκια δίδει νέες σημαντικές πληροφορίες για τη Χαλκολιθική περίοδο και την Εποχή του Χαλκού στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού. Η ανασκαφική περίοδος του 2023 συνέχισε πάνω στα ευρήματα των προηγούμενων ανασκαφικών περιόδων και ταυτόχρονα θέτει νέα ερωτήματα σχετικά με την κοινωνική ζωή στην προϊστορική Κύπρο.
Η ανασκαφή διεξήχθη μεταξύ 3 Ιουνίου- 10 Ιουλίου 2023 υπό τη διεύθυνση της Καθλίν Γκρόσμαν από το North Carolina State University, με χρηματοδότηση από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ και σε συνεργασία με τους Τέιτ Πολέτ από το ίδιο πανεπιστήμιο, Λίζα Γκράχαμ και Άντριου ΜακΚάρθι από το Κολέγιο της Νότιας Νεβάδα.
Στην ανασκαφή συμμετείχαν φοιτητές από το North Carolina State University και από άλλα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η αρχαιολογική επισκόπηση του χώρου, που είχε διεξαχθεί το 2017, εντόπισε στοιχεία ανθρώπινης εγκατάστασης στον χώρο που ανάγονται στην Ύστερη Χαλκολιθική περίοδο και στην Εποχή του Χαλκού. Κατά τη διάρκεια τριών συνεχόμενων ανασκαφικών περιόδων (2018, 2019 και 2022) αποκαλύφθηκαν στοιχεία για την ύπαρξη μιας σειράς κυκλικών κατοικιών που χρονολογούνται κατά τη Χαλκολιθική περίοδο, καθώς επίσης εστίες φωτιάς αβέβαιης χρονολόγησης και μεταλλευτική δραστηριότητα. Κατά το έτος 2023, η ανασκαφή επικεντρώθηκε στην αύξηση των γνώσεων για καλύτερη κατανόηση των ευρημάτων των προηγούμενων ετών.
