Γιώργος Μολέσκης: «Ανοικτός ουρανός», εκδόσεις Βακχικόν 2022.
Θεωρώ πως δεν υπάρχει ποιητικό βιβλίο του Γιώργου Μολέσκη που να μην εμπεριέχει στίχους, οι οποίοι να αποτελούν σπουδή και συνάμα σπονδή στον πατέρα της διαλεκτικής Ηράκλειτο. Αυτό συμβαίνει και με τη νέα συλλογή του ποιητή, που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2022 υπό τον τίτλο: «Ανοικτός ουρανός». Ο Ηράκλειτος έχει ευδιάκριτη παρουσία και σε αυτό το βιβλίο, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις δυσδιάκριτη καθώς η διαλεκτική του αναμειγνύεται και με άλλες φιλοσοφικές αναζητήσεις, υπαρξιακής αλλά και μεταφυσικής υφής.
Γενικά όμως, στα πλείστα ποιήματα φιλοσοφικής πνοής του Γ.Μ., που είναι εξάλλου και τα πιο πολλά, πρυτανεύει η διαλεκτική, καθώς καθορίζει και το όλο πεδίο της σκέψης του. Αυτή η προσέγγιση καθιστά και την ποιητική του Γ.Μ. μια ποιητική σε εγρήγορση, διαρκή κίνηση, εξέλιξη και δυναμική.
Ας επιστρέψουμε όμως στον Ηράκλειτο και στην ονομαστική αναφορά σε αυτόν: «Όσο που παρενέβη ο Ηράκλειτος και μου μίλησε / για τη διαρκή γέννηση και τον θάνατο / κάθε φύλλου, κάθε ανθού, κάθε σταγόνας αίματος… / Για το διαρκές Είναι και δεν Είναι της ζωής». (σελ. 33) Οι αντιθέσεις, οι όποιας υφής αντιθέσεις σαγηνεύουν, δελεάζουν και προκαλούν τον γαλουχημένο στον Ηράκλειτο ποιητή.
Η διαλεκτική εμβολίζει γόνιμα όλες στις θεματικές του Γ.Μ. ό,τι κι αν αυτές αφορούν, από την καθημερινότητα, μέχρι την πολιτική, την ποιητική και τον έρωτα: «Το σπίτι θυμάται τους παλιούς κατοίκους του, / το περιβόλι τον γεωργό του, / τα λουλούδια τον ανθοκόμο τους, / οι μέλισσες τον μελισσοκόμο τους, / το δέντρο τον καρπό του, / η σκιά τον κουρασμένο ξωμάχο… / …Κι όλα μαζί θυμούνται / αυτούς που φύγαν δίχως επιστροφή. / Κι ύστερα ξανά από την αρχή / για να γυρίσει ο κύκλος σαν τροχός / γύρω από τον εαυτό του». (σελ. 38) Εδώ βλέπουμε να συμβαδίζουν η διαλεκτική σκέψη με την υπαρξιακή αναζήτηση.
Και ασφαλώς, σε ποίηση φιλοσοφικής πνοής είναι αδύνατο να μην παρεισφρέει η μεταφυσική: «Τη νύχτα ταξιδεύω στ’ άστρα, / επισκέπτομαι γαλαξίες ονείρων, / ωκεανούς χρωμάτων, / κόσμους αιώνιους που κοχλάζουν / γεννώντας μύθους και ιστορίες». (σελ. 73)
Με το ίδιο φιλοσοφικό και διαλεκτικό υπογάστριο ο Γ.Μ. γράφει ποίηση αυτογνωσίας και ενδοσκοπικής αναζήτησης. Εδώ συνομιλεί με τον εαυτό του, με την παιδική ηλικία και τη νιότη του: «Τον ξέρω από παιδί, τον βλέπω καθαρά / σάμπως σε ασπρόμαυρη παλιά ταινία. / Τρέχει ξυπόλητος στους δρόμους, / τον καίει ο ήλιος, τον βρέχει η βροχή, / κυνηγά στους γκρεμούς φτερωτά / και ψάχνει μες στις λάσπες για παλιά νομίσματα, / παλεύει με τα σίδερα, κρεμιέται από σκαλωσιές, / διαβάζει τις νύχτες κρυφά στο φως μιας λάμπας πετρελαίου». (σελ. 55) Αυτή η περίοδος στη ζωή του Γ.Μ. υπήρξε άκρως σημαντική, άκρως καθοριστική, καθώς κατά τη διάρκεια της διαμορφώθηκε το αξιακό του σύστημα, αλλά και το αισθητικό του αισθητήριο ή καλύτερα το κριτήριό του περί αισθητικής.
Ώρα όμως να αγγίξουμε κατά πιο συγκεκριμένο τρόπο και τις ποιητολογικές αναφορές του Γ.Μ. Σε ποίημα που αφιερώνεται στη μνήμη του Μιχάλη Πασιαρδή, ο Γ.Μ. γράφει: «Όταν πεθαίνουν οι ποιητές / οι στίχοι τους / βγαίνουν από τις σελίδες σκονισμένων βιβλίων, / κατεβαίνουν από τα ράφια των βιβλιοθηκών, / ανοίγουν πόρτες, ανοίγουν παράθυρα, / βγαίνουν έξω και παίρνουν τους δρόμους». Για να καταλήξει ως εξής: « ..κάπου, σε κάποιο παγκάκι, / μπορεί σαν το σπουργίτι για λίγο να χορέψει, / ανάμεσα σε δυο ερωτευμένους ένας στίχος!». (σελ. 39) Μέσα από την ποιητική του Γ.Μ. πιστεύω πως αναδεικνύεται πιότερο ο λυρικός παρά ο φιλοσοφικός ή ο πολιτικός ποιητής. Για να το πω πιο παραστατικά, όσο και αν βροντοφωνάζει επικά εμβατήρια στο ένα αυτί του Γ.Μ. ο Μαγιακόφσκι, στο άλλο αυτί σιγοψιθυρίζει λυρικές μελωδίες ο Γεσένιν.
Παραθέτω εδώ ένα δείγμα λυρικής πνοής από τη νέα δουλειά του Γ.Μ.: «Το πρωί μου περισσεύουν χρώματα / και τα φυλάω για να βάψω το μεσημέρι, / να βάψω το δείλι και τη νύχτα, / να χρωματίσω το σκοτάδι και τη σιωπή / και όλα τα ταπεινά πράγματα του κόσμου / για να έχουν κάποιο νόημα». (σελ. 67) Αυτοί οι στίχοι δεν αποπνέουν μόνο λυρισμό, αποπνέουν και οπτιμισμό. Και την ίδια ώρα δικαιώνονται και αισθητικά.
Μιλώντας βέβαια για την ποιητική του Γ.Μ. είναι πρέπον να κάμω ιδιαίτερη μνεία σ’ ένα διακείμενο με την καβαφική ποίηση ποίημα που φέρει τίτλο: «Άρωμα γιασεμιού». Παραθέτω ενδεικτικά αποσπάσματα: «Τ’ αρώματα του γιασεμιού και του πακιστανού / τις νύχτες του καλοκαιριού με το κοίλο φεγγάρι / με ταξιδεύουν στην Ανατολή… / …Πάμε προς τη Δύση, / αιώνες τώρα πάμε προς τη Δύση, / μα κουβαλούμε μέσα μας, ωστόσο, / μύθους και τραγούδια, / αρώματα και γεύσεις της Ανατολής». (σελ. 14) Υποδόρια μεν σαφέστατη δε η διακειμενικότητα με το «Επάνοδος από την Ελλάδα» του μεγάλου αλεξανδρινού. Ειδικά με τους στίχους: «Είμεθα Έλληνες… αλλά με αγάπες και με συγκινήσεις / που κάποτε ξενίζουν τον Ελληνισμό». Η διακειμενικότητα του Γ.Μ. κάθε άλλο παρά ετερόφωτη είναι. Αντιθέτως, ελαύνεται μεν από το «άλλο» κείμενο, αλλά αμέσως αναπτύσσει δικές της δυναμικές, δικούς της συμβολισμούς και παραστάσεις, χαράζοντας αυτόνομη αισθητική πορεία.
