Η Πόπη Νικολάου και οι μαθητές της στη θέση ενός άστεγου

Το περιθώριο και η εξαθλίωση. Το να ζεις χωρίς να είχες στέγη πάνω από το κεφάλι σου. Χωρίς ένα ζεστό και ασφαλές καταφύγιο και χωρίς αξιοπρέπεια. Αυτά αναδεικνύει με νέο της γλυπτό η βραβευμένη καθηγήτρια εικαστικών που τιμήθηκε με Παγκόσμιο Βραβείο Καθηγητή 2019, καθώς και με το βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη 2016 για το έργο «Μετανάστες», Πόπη Νικολάου, μαζί με τους μαθητές της στα καλλιτεχνικά τμήματα (Β61 και Γ61) του περιφερειακού Λυκείου Αποστόλου Λουκά Κολοσσίου.

 

Πρόκειται για το γλυπτό «Υπό διωγμών», το οποίο δημιουργήθηκε αποκλειστικά από χάρτινα και μεταλλικά νομίσματα. Στόχος του, όπως σημείωσε στον «Φ» η εκπαιδευτικός, είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών απέναντι στους άστεγους ανθρώπους και στη φτώχεια. Η δημιουργική ομάδα, βραβεύθηκε τη Δευτέρα για το γλυπτό της από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. 

«Τη δημιουργία του έργου, μας την ανέθεσε πριν μήνες ο Παγκύπριος Συντονιστικός Σύνδεσμος Εθελοντισμού, ο οποίος μας προμήθευσε και το υλικό», σημείωσε η κ. Νικολάου. Πρόκειται για ληγμένα και μη αξιοποιήσιμα κέρματα και χαρτονομίσματα από όλον τον κόσμο, τα οποία δόθηκαν από τους επισκέπτες των αεροδρομίων Λάρνακος και Πάφου στα κουτιά εράνου του εν λόγω Συνδέσμου. «Ωστόσο, η ιδέα του γλυπτού ήταν δίκη μου και προέκυψε μετά από την είδηση για τον άστεγο που ζει στη Λεμεσό. Το συζητήσαμε και με τους μαθητές και αποφασίσαμε να το προχωρήσουμε. Υπήρχε μεγάλη δυσκολία και ο κίνδυνος ότι μπορούσε να βγει ένα έργο χλιδάτο, υπερβολικό και φλύαρο».

 

Για την ολοκλήρωση του γλυπτού χρειάστηκαν περίπου τρεις μήνες εργασίας και πολλοί πειραματισμοί, σημειώνει η εικαστικός, η οποία εξηγεί ότι αρχικά είχαν επιλέξει όρθια στάση για τον άστεγο. «Στην πορεία αλλάξαμε το εκμαγείο και τα παιδιά ξεκίνησαν να δοκιμάζουν άλλες θέσεις και να ξαπλώνουν και τα ίδια κάτω. Πειραματίστηκαν με τις στάσεις του σώματος. Τελικά, τοποθετήσαμε το γλυπτό στο έδαφος πάνω σε μια παλιά πόρτα σπιτιού που μας διέθεσε το Κοινοτικό Συμβούλιο Κολοσσίου». Το συνολικό μήκος είναι περίπου 1,8 μέτρα και ο άνθρωπος απεικονίζεται σε πραγματικές διαστάσεις. «Θέλαμε, όμως, ένα ελαφρύ σώμα. Για αυτό και χρησιμοποιήσαμε γυψόγαζες μαζί με επεξεργασμένα ρούχα και κόλλα. Ήταν αρκετά πρωτότυπο». 

Μεγάλη πρόκληση ήταν να πετύχουμε την έκφραση, συνεχίζει η κ. Νικολάου, αφού όπως εξηγεί χρησιμοποιήθηκαν μονό τα νομίσματα. «Κανένα άλλο υλικό, ούτε μπογιά. Για αυτό και αρκετοί μαθητές διαχώριζαν τα νομίσματα με βάση το χρώμα, ώστε να αξιοποιηθούν στο πρόσωπο εκείνα που είχαν μπεζ και ροζ αποχρώσεις. Επίσης, στο πρόσωπο τοποθέτησαν ευεργέτες που απεικονίζονταν στα νομίσματα, ενώ οι προσωπικότητες που έπληξαν τον πληθυσμό τοποθετήθηκαν από τους μαθητές στα πόδια. Στα χέρια, που δίνουν και παίρνουν, έχουν βάλει κυρίως τους αριθμούς».

 

Στόχος του έργου είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών, αλλά και του κοινού. «Να μάθουν να ενδιαφέρονται για τα προβλήματα που υπάρχουν γύρω τους και για το πώς μπορούν να βοηθήσουν. Να ευαισθητοποιήσουμε για τα κοινωνικά προβλήματα και για την εξαθλίωση». Άλλωστε, το ίδιο επιδιώκεται και από τον τίτλο του έργου. «Το ονομάσαμε “Υπό διωγμών”, διότι πρόκειται για μια φιγούρα που διώκεται από τη στέγη του, από το περιβάλλον του, από το σύνολο μια ομάδας. Είναι ένα άτομο που έχει μείνει μόνο του». 
 

Ολοένα και μεγαλύτερη γίνονταν η ομάδα των μαθητών που δούλεψαν για το «Υπό διωγμών». Αρχικά ξεκίνησαν έξι παιδιά, τα οποία σταδιακά έγιναν 14. «Δούλεψαν για το έργο τις ώρες που είχαμε μάθημα εικαστικών. Πέραν όμως από αυτές, δούλεψε ο καθ’ ένας ξεχωριστά, όποτε μπορούσε. Κάποιοι αφιέρωναν στο γλυπτό τις κενές τους ώρες και τα διαλλείματα τους. Άλλοι, έκλεψαν λίγο χρόνο από την τετράωρη απόχη της προηγούμενης εβδομάδας, παρά το γεγονός ότι ήθελαν να διαμαρτυρηθούν και ότι πήραν απουσία.

Κάποια άλλα παιδιά προτίμησαν να μην πάνε εκδρομή, αλλά να παραμείνουν πίσω για να το ολοκληρώσουν το γλυπτό». Εργάστηκαν με ζήλο, συνεχίζει η κ. Νικολάου, σχολιάζοντας ότι τα παιδιά διψούν για έκφραση και για δημιουργία. «Καταλαβαίνουν ότι μπορούν να ευαισθητοποιήσουν και να μεταφέρουν τα μηνύματα τους. Ότι η Τέχνη έχει παγκόσμια φωνή».